Sieradz

Sieradz – miasto i gmina w województwie łódzkim, w powiecie sieradzkim. Miasto jest położone w strefie nad rzeką Wartą, która tworzy na jego terenie i okolicach Kotlinę Sieradzką. Wzgórze zamkowe znajduje się przy ulicy Podzamcze. Najlepiej kierować się tam z rynku. Z tego miejsca należy skręcić przy Muzeum Okręgowym mieszczącym się w tzw. "kamienicy pojagiellońskiej" w ulicę Zamkową. Tą ulicą trzeba trzeba jechać w dół, aż zakręci w prawo we wspomnianą wcześniej ulicą Podzamcze. Po lewo widać porośnięte drzewami wzgórze. Dodatkową atrakcją dla miłośników obiektów obronnych są znajdujące się tutaj schrony bojowe. Wstęp na teren oczywiście wolny. Tuż obok mieści się również Sieradzki Park Etnograficzny z ciekawymi zabudowaniami i ekspozycjami.

Sieradz na mapie google

Współrzędne obiektu:
18.7476 E
51.5928 N

W pierwszej połowie XI w. w sposób typowy dla ówczesnych skupisk osadniczych w pasie Niżu Polskiego położono podwaliny pod gród kasztelański, po którym dzisiaj pozostało tylko otoczone fosą, porośnięte drzewami Wzgórze Zamkowe o powierzchni l ha, wznoszące się ok. 5 m ponad terasę Warty. Początkowo była tu tylko otwarta osada targowa, którą następnie otoczono wałem drewniano - ziemnym. U podstawy tego 8-metrowej szerokości wału znaleziono szczątki datowane na schyłek XI w. Były to drewniane, prostokątne skrzynie konstrukcji izbicowej, wypełnione gliną i kamieniami. W szczątkach chat budowanych na zrąb odnaleziono m.in. fragmenty ceramiki, krzesiwa, szydła, nuże, amulety i paciorki szklane sprowadzane z Kruszwicy. Następna faza budowy grodu to XIII w., z tego bowiem czasu pochodzi potężny wał, szeroki u podstawy mi 7 m. wysoki na 5 m, także konstrukcji skrzyniowej. Wierzchołkiem wału przebiegała palisada zbudowana z drewnianych zaostrzonych pali. Z tego okresu znaleziono fragmenty ceramiki, przedmioty codziennego użytku i części uzbrojenia (m.in.- dwa topory, groty do bełtów kusz, ostrogi). Upadek grodu nastąpił w związku z najazdem krzyżackim w 1331 r. Odbudowano go za czasów Kazimierza Wielkiego. Otoczono wówczas zamek murem z cegieł i kamieni, który miał 220 m długości, 2-3 m szerokości i 12 m wysokości. Na utrzymanie zamku przeznaczone były dochody z 16 okolicznych wsi oraz 1000 zł z miasta. Przekazy historyczne dają świadectwo ważnym wydarzeniom, które się niegdyś rozgrywały. W zamku więziono szereg znamienitych osób. Syn Konrada Mazowieckiego - Kazimierz, - więził tu w 1254 r. swego brata Siemowita wraz z żoną Gertrudą, córka Henryka Pobożnego. Leszek Czarny osadził tutaj jako więźnia buntującego się przeciwko niemu biskupa Pawła z Przemankowa. 

 

W 1259 r. gród był miejscem schronienia Bolesława Wstydliwego, uciekającego przed Tatarami. Po bitwie pod Grunwaldem więziono tu wielu pojmanych Krzyżaków. Od XIV w- zamek był siedzibą starosty sieradzkiego i spełniał swe normalne funkcje. W wieży wykonywano wyroki, o czym świadczy np. zarejestrowany fakt z 1528 r., kiedy to odsiadywał tu karę l roku i 6 niedziel Jan Kiodowski za zabicie Wojciecha Binkowskiego. Liczne wojny i pożary często niszczyły zamek, W połowie XVIII w. podupadł on już tak, że księgi grodzkie przeniesiono do kolegiaty, a sądy odbywano w klasztorze Dominikanów. Relacja starosty Stanisława Kossakowskiego z 1789 r. stwierdza, że nastąpiła już ostateczna ruina zamku, a na sejmiku Stefan Walewski i Kazimierz Lenartowicz bezskutecznie domagali się jego restauracji. Sytuacja ekonomiczna i polityczna kraju uniemożliwiła zachowanie cennej budowli. Komisja skarbowa, nie mogąc zebrać funduszy na odbudowę zamku, skierowała wniosek do sejmiku o rozebranie murów. Uchwala w tej sprawie podjęto w 1792 r. W 1800 r. przystąpiono do rozbiórki. Cegłę zużyto na wznoszenie budowli publicznych i prywatnych w mieście. Pod warstwami bruku na dziedzińcu zamkowym znaleziono znaczną liczbę kuł kamiennych, dawnej broni i monet. W 1804 r. pozostały tylko ślady po zamku w postaci górującego nad otoczeniem wzniesienia resztkami gruzu, ale jeszcze na przełomie XIX/XX w. były tu piwnice, w których przechowywano lód wykorzystywany latem przez restauratorów. Dopiero po odzyskaniu niepodległości pomyślano o uporządkowaniu Wzgórza Zamkowego. Zrównano teren, nawieziono ziemi, pośrodku ustawiono krzyż, przy którym 3 maja odbywały się manifestacje patriotyczne połączone z mszą polową. W 1925 r. z inicjatywy burmistrza Ignacego Makowskiego oczyszczono fosę, zasilając ją wodami uregulowanej, płynącej nowym korytem Żegliny. Jednocześnie wyrównano doły w nasypie głównym usuwając zniszczenia, jakich dokonały tu wojska rosyjskie i niemieckie w czasach I wojny światowej. Młodzież szkolną wraz z rodzicami zatrudniono przy sadzeniu na wzgórzu drzew (dębów, brzóz i świerków).

W okresie okupacji hitlerowskiej (w sierpniu 1944 r.) Wzgórze Zamkowe zostało rozkopane i częściowo zniwelowane. Ze względu na dogodne pole ostrzału w kierunku wsch. włączono je w system fortyfikacji , mających pomóc w odparciu ofensywy Armii Czerwonej. Zbudowano pięć obiektów: cztery żelbetonowe schrony typu ringsiand 58 (stanowisko bojowe okrężne) i tzw. schron bierny załogi, składający się z dwóch obszernych pomieszczeń zabezpieczonych opancerzonymi drzwiami. Schrony przystosowano do prowadzenia ognia z ckm lub moździerzy. Fortyfikacje te nie byty wykorzystywane bojowo.

Sieradz jest jednym z najstarszych miast w Polsce.Najdawniejsze ślady osadnictwa na tym terenie datowane są na VI-VII w. W XI w. powstał tu gród kasztelański i podgrodzie. W źródłach pisanych Sieradz pojawia się w 1136 roku. O dokumencie lokacyjnym dla Sieradza nic nie wiadomo. Według pisma z 1298 r. prawa miejskie nadał Sieradzowi książę Kazimierz Konradowic. Prawdopodobnie nastąpiło to między rokiem 1247 a 1255 r. Koniec XIV w. to początek budowy w Sieradzu na miejscu drewnianego grodu , murowanego zamku. Pomyślny rozwój ośrodka miejskiego zakłócały kilkakrotne najazdy wrogów - Tatarów, Czechów, a w XIV w. - Krzyżaków. Od XIII- XV w. odbyło się w Sieradzu 15 walnych zjazdów, w sześciu przewodniczyli królowie polscy. 26 lutego 1383 roku na sejmie w Sieradzu zapewniono poselstwo węgierskie , że królową Polski zostanie córka króla Ludwika - Jadwiga.W 1432 roku na zjeździe sieradzkim podjęto zobowiązanie, wybrania po śmierci Władysława Jagiełły królem Polski jego najstarszego syna - Władysława, zwanego później Warneńczykiem. W 1445 roku dokonano w mieście elekcji króla Kazimierza Jagiellończyka.Okres największego rozkwitu Sieradza pod względem gospodarczym i kulturalnym przypadł na czasy Odrodzenia. Na początku XVI w. było tu 162 rzemieślników skupionych w 12 cechach, m. in. sukienników, kuśnierzy i krawców. Miasto było też ważnym ośrodkiem handlu. Na miejscowych jarmarkach spotykało się kupców cudzoziemskich, nawet z odległej Hiszpanii i Portugalii. Wraz ze schyłkiem XVI w. kończą się czasy świetności Sieradza. Największy regres datuje się na XVII i pierwszą połowę XVIII w. Nastąpiło to głównie w wyniku wojen szwedzkich, pożarów i pomorów.Pod koniec XVIII w. miasto powoli zaczęło się odbudowywać. Szczególnie duże zasługi w porządkowaniu spraw miejskich położyła utworzona w 1780 roku Komisja Dobrego Porządku, która zajęła się finansami miasta, wydawała też przepisy dotyczące ustroju i administracji.W końcu XVIII w. Sieradz liczył ok. 1,5 tys. mieszkańców, znajdowało się w nim 191 domów mieszkalnych i pracowało 80 rzemieślników, reprezentujących 21 zawodów.W okresie zaborów sieradzanie czynnie uczestniczyli w walce o odzyskanie niepodległości.13 listopada 1806 roku zawiązano w Sieradzu akt powstania przeciwko Prusakom.W czasie powstania styczniowego w latach 1863-1864 , miasto wraz z powiatem było terenem koncentracji powstańców oraz miejscem wielu bitew i potyczek.17 stycznia 1863 roku przybył do Sieradza Józef Oksiński, w celu zorganizowania w lasach koło Miedźna pierwszego oddziału powstańczego.W listopadzie 1918 roku powstało niepodległe państwo polskie. W walce o wolność mieli swój wkład również mieszkańcy Sieradza. W okresie 20-lecia międzywojennego rozwój przemysłu i rzemiosła w mieście stanowił przedłużenie stanu sprzed I wojny światowej, miasto zachowało charakter rolniczo przemysłowy.Dość dobrze rozwijało się też życie kulturalne. Działało tu Towarzystwo Śpiewaczo-Muzyczne przy Chrześcijańskim Stowarzyszeniu Rzemieślniczym "Resursa" oraz Koło Miłośników Sceny przy Towarzystwie "Dźwignia", a w 1923 roku wznowiło działalność Sieradzkie Towarzystwo Muzyczne "Lutnia".1 września 1939 roku rozpoczęła się II wojna światowa. 9 listopada Sieradz wraz z całym powiatem został wcielony do Rzeszy.Usuwając ślady polskości zniszczono wszystkie polskie napisy, dokonano zmiany nazw ulic, zniszczono pomniki i tablice upamiętniające ważne, historyczne wydarzenia. Na tym tle rozwinął się ruch oporu, jednak liczne aresztowania przez gestapo poważnie sparaliżowały jego działalność. 23 stycznia 1945 roku Sieradz wyzwolono. Miasto było wolne, ale wyludnione i częściowo spalone.

W 1975 roku Sieradz stał się siedzibą województwa . W wyniku reformy administracyjnej Państwa w 1999 roku uzyskał prawa miasta powiatowego