Tytułem wstępu

Na wstępie chciałam zaznaczyć, iż blog mój w żaden sposób nie aspiruje do miana jakiegoś poważniejszego przedsięwzięcia naukowego i ma głównie charakter hobbystyczny i w pełni amatorski. Intencją moją było, jest i będzie, zachęcenie czytelnika do odwiedzenia tych cudownych miejsc w Polsce oraz do zapoznania się z ich historią, klimatem. Poszczególne teksty (głównie w opisach miejscowości) pochodzą nieraz z trzech-czterech źródeł (całkowicie ze sobą przemieszanych), tak więc zdecydowałam się (przed wszystkim ze względu na czytelność i specyfikę przekazu www) nie podawać dziesiątków przypisów do każdego liczącego parę słów fragmentu. Informacje zamieszczone w w moim blogu dotyczące zamków pochodzą głównie z "Leksykonu zamków w Polsce" [ autorzy: Salm Jan, Kołodziejski Stanisław, Kajzer Leszek] oraz stron internetowych poświęconych temu zagadnieniu. Zaś wiadomości dotyczące samych miejscowości znajduję głównie w Wikipedii, na stronach tych gmin i miejscowości, bądź też ze stron prywatnych poświęconych danym miejscowościom czy obiektom. Jeżeli jednak, ktoś poczuje się urażony gdy wykorzystam jego wiadomości, proszę o kontakt. Napiszę sprostowanie lub usunę takowe wiadomości z mojego bloga.

Będę ogromnie wdzięczna za wszelkie uwagi, zarówno dot. ew. błędów rzeczowych, ortograficznych, faktograficznych i innych. Propozycje, pomysły, sugestie dot. układu treści, nowych tematów, i inne uwagi proszę przesyłać na adres: jagusinka@gmail.com
Tuż pod tym tekstem jest księga gości - możesz napisać co myślisz o moim blogu :)

PRZEPROWADZKA

Po dość długiej nieobecności postanowiłam wrócić do prowadzenia bloga o moich podróżach.

Jeśli macie ochotę mi towarzyszyć zapraszam na nową witrynę tutaj:


czytajcie, komentujcie, krytykujcie, subskrybujcie i wpisujcie się do księgi gości. Serdecznie zapraszam :)

KSIĘGA GOŚCI

KSIĘGA GOŚCI - pisz szczerze, każda opinia jest dla mnie ważna :)

Możesz tutaj napisać co myślisz o moim blogu :)

Obserwatorzy

piątek, 18 marca 2011

Piotrowice Wielkie

Piotrowice Wielkie – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie lubelskim, w gminie Garbów.

Piotrowice Wielkie na mapie google

Współrzędne obiektu
N 51,342798
E 22,416160
.

 W Piotrowicach istnieje zespół pałacowy, XIX/XX, nr rej.: A/681 z 24.09.1973 w skład którego wchodzą:
    * pałac
    * park
    * obora
    * wiatrak holender, nr rej.: A/354 z 11.06.1968
Dawny ośrodek dworski zajmuje pow. 4 ha. W niewielkim murowanym dworze jeszcze niedawno mieściła się szkoła podstawowa. 
 
Obecnie Układ przestrzenno-kompozycyjny jest czytelny mimo dużych zmian i zniszczeń, zwłaszcza w obrębie wnętrz ogrodowych w bezpośrednim otoczeniu dworu. 
 
Całość wskazuje na układ krajobrazowy, chociaż istniejące stare szpalery grabowe, o układzie czworobocznych kwater wydzielających sady, narzucają charakter regularny. 
 
Dwór ten powstał w końcu XIX wieku za sprawą Ludwika Budzisława Kopcia, który nabył majątek w Piotrowicach Wielkich w 1899 roku. To wersja najpopularniejsza. Jedynym jednak dowodem na to jest styl w jakim budynek wybudowano. Mógł równie dobrze powstać trochę wcześniej, jeszcze zanim stał się własnością  Kopciów. 
 
Ludwik B. Kopeć zmarł w roku 1913. Majątek pozostawił trójce swoich dzieci, ich potomstwo zaś bywało na dworze w Leścach. Źródła mówią o trójce z trzeciego pokolenia właścicieli dworu w Piotrowicach: Ludwik Kopeć pozostawał właścicielem dworu i zajmował się gospodarką, jego młodsi bracia wybrali inną drogę. Tadeusz Kopeć został lekarzem mieszkającym w Warszawie, Stefan Kopeć dosłużył się tytułu profesorskiego na uniwersytecie jako przyrodnik. Znacjonalizowany dwór zajmowały: mleczarnia,biblioteka i w końcu szkoła podstawowa.
 
Od roku 2010 budynek nie już użytkowany - szkoła w Piotrowicach Wielkich została właśnie zlikwidowana. W budynku oprócz szkoły znajdują się mieszkania nauczycieli. Dwór potrzebuje pilnego remontu.

Leśce

Leśce – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie lubelskim, w gminie Garbów, 2 km od trasy głównej Lublin - Warszawa, przy szosie nr. 828.

Leśce na mapie google

Współrzędne obiektu
N 51,353708
E 22,386439

Zabytkowy dworek z 1855r. należącego do zespołu dworsko-parkowego wpisany do rejestru zabytków  z nr rej.: A/906 z 1.04.1985.


Wieś Leśce (pierwotnie Leszcze) po raz pierwszy odnotowana została w roku 1383 jako należąca do parafii Garbów. W dokumentach z roku 1417 opisane są granice wsi z Bogucinem i Księżycami. Była to własność szlachecka o charakterze cząstkowym. Około roku 1400 wzmiankowany jest Piotr Leszczecki, który kupił sołectwo we wsi Jastkowa Dąbrowa i włączył je do wsi Leszcze. Spośród XV-wiecznych właścicieli odnotowani są: w latach 1417-30 Piotr herbu Nałęcz; 1420-57 Jan Leszczecki; 1441-66 Piotr z Lesiec alias Piotrowic; 1470-80 dziedzic Grot i Andrzej herbu Nałęcz. W końcu XV wieku funkcjonowały na terenie wsi dwa folwarki. W roku 1512 dobra Józefa z Lesiec zostały skonfiskowane za niestawienie się na wyprawę i nadane Stanisławowi Lodzi. W połowie XVII wieku większą częścią majątku lesieckiego władały Brygitki Lubelskie, które nabyły te ziemie od Gabryjela Lesieckiego, od potomków Aleksandra Sieprawskiego, Rafała i Wojciecha Lesieckich i Mikołaja Rybczewskiego. W rękach szlacheckich pozostawały wówczas niewielkie cząstki należące do Jakuba Sługockiego, Marcina Wolańskiego, Daniela i Jana Lesieckich oraz Hanny Sługockiej. Około połowy XVIII w. dobra Leśce należały do rodziny Dmińskich, a następnie przeszły na własność Dąbrowskich. W roku 1785 Kazimierz Dmiński sprzedał majątek Ludwikowi Dąbrowskiemu, żonatemu z Petronelą z Bielińskich, którzy to małżonkowie w 1795 r. zapisali Leśce swojemu synowi Michałowi Dąbrowskiemu. Po jego śmierci majątek został przekazany w 1834 r. dzieciom: Juliannie, Lucynie, Leonardowi i Eligiuszowi Dąbrowskim, które w tym samym roku sprzedały dobra Marcelemu Ligowskiemu. Po niepotomnej śmierci Marcelego Ligowskiego dobra przeszły w 1836 r. na dzieci jego brata. Po spłaceniu spadkobierców wyłącznym właścicielem został Ludwik Zembrzucki, który już w 1837 r. sprzedał majątek Wojciechowi Kołczyńskiemu, a ten z kolei w 1839 r. odsprzedał dobra Janowi Dobrzańskiemu.
Sytuacja własnościowa majątku ustabilizowała się dopiero w 1850 roku, wtedy Leśce kupił Dionizy Trzciński (1817 - 1904). Od tego czasu aż do II wojny światowej majątek pozostawał w rękach jednej rodziny. Po nabyciu Lesiec Dionizy Trzciński wzniósł nową, zachowaną do naszych czasów siedzibę, którą usytuowano w niewielkiej odległości na zachód od starego dworu. Budowa nowego domu zakończona została w roku 1855. W sposób istotny rozbudowane zostało także zaplecze gospodarcze, bowiem na początku XIX w. na terenie folwarku lesieckiego znajdowały się 23 drewniane budynki gospodarcze i wiatrak. Wg pomiaru z 1885 r. majątek liczył około 526 ha ziemi. Oprócz prowadzenia majątku lesieckiego Trzciński kierował także dużą huta szkła w Hucie Runiańskiej (vel. Rudzieńskiej) w pow. chełmskim (dziś Ruda Huta), która odziedziczyła po swoim ojcu Laura z Kamieńskich. W 1906 r. właścicielem całości został Witold Trzciński (1851 - 1930). W Leścach osiadł on już kilka lat wcześniej, po śmierci swojej matki. Małżeństwo Witolda i Zofii z Unrugow miało troje dzieci - zmarłego przedwcześnie Tadeusza (1888 - 1913), Zofię (1890 - 1977) - rzeźbiarkę, żonę malarza i grafika Zygmunta Kamińskiego i Janinę (1895 - 1989) zamężną z Bolesławem Studzińskim. Dramatyczną cezurą w funkcjonowaniu majątku lesieckiego były wydarzenia wiosenne 1915 r., podczas których spłonęła większość budynków gospodarczych folwarku, natomiast szczęśliwie ocalał dwór. Okres międzywojenny musiał być zatem czasem odbudowy majątku. W 1933 r. w wyniku działu rodzinnego większą część majątku przejęli Janina i Bolesław Studzińscy, którzy zostali faktycznymi gospodarzami Lesiec do czasu jego upaństwowienia. Wkrótce po wojnie rozebrane zostało północne parterowe skrzydło dworu mieszczące kuchnie i w tak okrojonej formie obiekt zaczęła użytkować szkoła. W 2000 r. dwór został zakupiony przez prywatnych właścicieli, którzy przeprowadzili generalny remont, starając się przywrócić siedzibie i jej otoczeniu dawną świetność. "Dwór LEŚCE" 21-080 Garbów, Leśce 43, tel:501 016 312 Otrzymał prestiżową nagrodę za odnowione zabytki " Laur Konserwatorski".We dworze odbywają się przyjęcia weselne. 
 Pozostałości parku dworskiego o pow. 2 ha mają czytelny układ przestrzenny, który wskazują stare drzewa. Park od północy ogranicza szpaler grabowy. Od strony szosy ogrodzony jest siatką. W jego wschodnich partiach zachowane są fragmentarycznie stare aleje lipowe i grabowe. Jedna z nich prowadzi do budynku dworu. Za dworem widoczne są pozostałości szerokiej osi widokowej z prospektem na stawy. Tutaj znajduje się kilka starszych i rzadszych okazów drzew. Niektóre części parku zatraciły swój charakter i zabytkowe wnętrza na skutek sposobu użytkowania. Zachowało się ok. 310 drzew należących do 29 gat.

Na stronie http://www.lesce.pl/ odbyć można wirtualną wycieczkę po dworze i jego okolicy oraz zapoznać się z ofertą ośrodka.

Przybysławice

Przybysławice – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie lubelskim, w gminie Garbów.


Współrzędne obiektu
N 51,360300
E 22,290935


Do rejestru zabytków w Przybysławicach wpisany jest zespół pałacowy, pocz. XX, nr rej.: A/728 z 10.08.1977 i z 23.06.1997 składający się z: pałacu, bramy wyjazdowej, ogrodzenia oraz parku.

Przynajmniej od końca XIV stulecia Garbów i związane z nim okoliczne majątki, w tym także Przybysławice należały do zamożnego i znaczącego rodu Szczekockich herbu Odrowąż. Dopiero z początkiem XIV wieku maleje znaczenie tej rodziny w Garbowie, jako dziedzice części dóbr pojawiają się przedstawiciele innych rodów. Wydaje się, że ma to związek z likwidacją zboru ariańskiego, którego założycielami i wyznawcami było wielu przedstawicieli tego rodu. W tym miejscu warto wspomnieć o Mikołaju Ożarowskim synu Sylwestra podkomorzego dworu królewskiego, który za zasługi ojca dostał od króla w dziedziczne posiadanie Przybysławice. Mikołaj przechodząc na arianizm pod koniec XVI wieku oddał przywilej na Przybysławice – jest to jeden z dwu tylko znanych przypadków w Lubelskiem wprowadzenia w życie głoszonych przez arian poglów wyrzeczenia się własności.W połowie XVII wieku Garbów należał do Daniela Iżyckiego, który był członkiem „Rzeczpospolitej Babińskiej”, gdzie nadano mu tytuł referendarza i dozorcy piwnic. Po nim wieś przeszła w ręce Szymona Kawieckiego.
     Na początku XVIII wieku Garbów i Przybysławice należały do Sieniawskich. Od tego czasu oba majątki zostały ze sobą trwale powiązane. W latach 20-stych XVIII wieku Elżbieta Sieniawska wybudowała w Przybysławicach dwukondygnacyjny pałac z oddzielną oficyną, dla gości. Budowę nadzorował architekt Franciszek Mayer. Obiekt był bogato zdobiony. Historia pałacu jest bardzo krótka, już w 1730 roku większość wyposażenia wywieziono do Puław, stosunkowo szybko budowla popadła w ruinę. Dziś jedynym jej wspomnieniem jest wmurowana w fasadę kościoła we Włostowicach rzeźba o motywach antycznych, która jak się przyjmuje, pochodzi z Przybysławic. Pozostał też dobrze zachowany park: niektóre drzewa pamiętają czasy pałacu Sieniawskiej. 

W połowie XVIII wieku majątek od Czartoryskich odkupił Michał Granowski, sekretarz wielki koronny, który od króla otrzymał przywilej lokacyjny na założenie we wsi Garbów miasta na prawie magdeburskim – 1785 r. Przywilej nie został wcielony w życie. Za Granowskiego w 1792 roku w dramatycznych okolicznościach Garbów gościł księcia Józefa Poniatowskiego i Tadeusza Kościuszkę. Pamiątką tego wydarzenia jest skromny kamień – pomnik przy szosie w parku w miejscu postoju sztabu. Po śmierci Granowskiego majątek na krótko powrócił do Czartoryskich. W roku 1819 nabył go Jan hr. Jezierski. Późniejszy marszałek szlachty Guberni Lubelskiej w historii wsławił się niechlubnym poselstwem do cara Mikołaja I w 1830 roku. Jezierski okazał się kiepskim politykiem, sprawdził się natomiast jako gospodarz. Podniósł dochodowość majątku poprzez założenie gorzelni i wielkiego, wzorowo prowadzonego gospodarstwa rybnego.
    
 W pierwszych latach naszego wieku majątek kupili Broniewscy, rodzina potentatów polskiego przemysłu cukrowniczego. Bohdan Broniewski w ciągu kilku lat przekształcił go w gospodarstwo przemysłowe. Zbudował cegielnię parową, gorzelnię rektyfikację, następnie Cukrownię Garbów, która zaczęła produkcję w 1908 roku, Cukrownia podniosła stan ekonomiczny okolicznych dworów i gospodarstw chłopskich. Zakład funkcjonował do 2004 roku. Spośród wielu udanych inicjatyw Bohdana Broniewskiego najbardziej śmiała była realizacja Cukrowni Anihe w Mandżurii. Warto zwrócić uwagę na zbudowany w latach 20-stych dla dyrektora Cukrowni Garbów budynek o architekturze pałacowej. Autorstwo tego obiektu przypisuje się znanemu warszawskiemu architektowi Tadeuszowi Zielińskiemu, który często pracował na rzecz cukrownictwa polskiego z polecenia Braniewskich. Po śmierci Bohdana majątek został podzielony między dwu synów. Przybysławice przypadły Mieczysławowi, który okazał się bardzo zdolnym przedsiębiorcą, szybko pomnożył majątek ojca stając się potentatem na polskim rynku cukrowniczym.

Bardzo ładny krajobrazowy park położony jest na wzgórzu i ma dobrze zachowany stary układ przestrzenno-kompozycyjny. Obecnie stoi tu dwór z początku XX wieku, w latach 50-tych rozbudowany o piętro, odnowiony i przekazany na Dom Dziecka. Obecnie w rękach prywatnych. Układ zieleni przed budynkiem pałacowym ma charakter osiowy, z centralną aleją podjazdową i gazonem. Malownicze wnętrza ogrodowe z duktami widokowymi na otaczające łąki, stawy i las obsadzone są rzadkimi okazami drzew. Niektóre z okazów lip, o znacznych, pomnikowych rozmiarach, wskazują na pochodzenie obiektu z początku XIX w. W parku występuje ok. 200 drzew należących do 33 gat. 

Krasienin

Krasienin – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie lubelskim, w gminie Niemce. W latach 1952-1954 miejscowość była siedzibą gminy Krasienin. Wieś Krasienin położona jest na skrzyżowaniu dróg przebiegających z południa na północ (Jakubowice-Starościn) i ze wschodu na zachód (Nasutów-Garbów) - drogi 809 i 828.


Współrzędneobiektu
51.363022
22.468483


Murowany dwór zajmuje centralne położenie na lokalnym wzniesieniu, dominując w krajobrazie wsi. Wzniesiony został w pierwszej połowie XIX w., zapewne na miejscu wymienianego w piśmiennictwie od XVI w. folwarku. W roku 1612 właścicielem był Adam Czerny. Przez prawie cały wiek XVIII Krasienin należał do rodziny Łosiów. Następnie został sprzedany Morozewiczom, którzy utracili go za udział w powstaniu listopadowym. Powtórnie wrócił do rąk Morozewiczów w 1838 roku. 

W 1857 roku Krasienin znów zmienił właścicieli, dobra zostały rozparcelowane, a dwór powoli popadał w ruinę, aż do 1913 roku. Wtedy to kupiła go Irena Kosmowska. Za jej sprawą dwór w Krasieninie stał się siedzibą Żeńskiej Szkoły Rolniczej.  Klasycystyczny dwór jest dziś obiektem częściowo przekształconym, założonym na planie prostokąta. Budynek jest parterowy z piętrową częścią środkową i użytkowym poddaszem, podpiwniczony. Od frontu posiada czterokolumnowy portyk, od tyłu trójboczny ryzalit. Dworek wpisany został do rejestru zabytków pod numerem A/612 i podlega ochronie prawnej. Przy dworze znajduje się ogród o powierzchni ok. 1 ha. z zachowaną niewielką częścią spacerową.Układ przestrzenny dawnego zespołu dworskiego został poważnie zatarty ze względu na podział między różnych użytkowników, tj. Ośrodek Zdrowia oraz Spółdzielnię Kółek Rolniczych w Elizówce, a także z powodu wyniszczenia znacznej ilości drzew, zatarcia dróg i usunięcia części dawnych budynków gospodarczych. Układ kompozycyjny całego ogrodu jest prosty, o wyraźnej osiowości przedłużonej starą aleją lipową, biegnącą w kierunku Majdanu Krasienińskiego zwaną „Królewską". Park poważnie zniszczony pod pola uprawne. Znaczną część drzewostanu wycięto, a budynki gospodarcze zburzono. Podstawową cechą kompozycyjną ogrodu była osiowość mająca swoje przedłużenie w alei lipowej, zwanej Królewską, biegnącej w stronę Majdanu Krasienińskiego. 

Pierwsze wzmianki dotyczące wsi Krasienin pojawiają się w źródłach pisanych na początku XV wieku. Dzięki nim można prześledzić zmiany pisowni nazwy miejscowości: w 1407 r. - Crasschenyno, 1419 r.- Crasszenyn, 1420 r.- Crasinin, 1460 r.- Craszenyn. Historia Krasienina związana jest z Jakubowicami Konińskimi. Obie miejscowości połączone były aleją lipową. Wieś wraz z okolicznymi miejscowościami była własnością szlachecką. Szlacheccy właściciele wsi to chronologicznie: 1407 r.- dziedzic Marcin Koniński, 1418-20 - Dziersław z Witowic i Woli Konińskiej, 1460 - Jakub Koniński z Jakubowic, 1470-80 - Jakub Koniński herbu Rawa, 1496 - Marcin Koniński. Później dobra kilkakrotnie zmieniały właścicieli. 

Już w drugiej połowie XV wieku wieś stała się siedzibą parafii. Pierwsze wzmianki na ten temat mówią, że w 1460 r. Jakub Koniński nadał nowo erygowanej parafii w Krasieninie 3 łany miary lubelskiej, staw na końcu wsi, łąki pod lasem, karczmę, 2 zagrodników, 50 grzywien dziesięciny z ról folwarcznych w Jakubowicach i Krasieninie. Jednocześnie Jakub Koniński zobowiązał się, że własnym kosztem zbuduje kościół, plebanię i karczmę, zakupi księgi i sprzęty liturgiczne. I tak się stało. W latach 1470-80 został wzniesiony drewniany kościół pw. Św. Sebastiana. W okresie reformacji, w drugiej połowie XVI w. świątynia znajdowała się w rękach kalwinów. Należał do nich kolator kościoła Paweł Czerny. 

W połowie XVII w. krasienińskie dobra znajdowały się w posiadaniu rodu Michałowskich. Z fundacji Marianny Michałowskiej został wzniesiony drugi murowany kościół pw. Narodzenia NMP i Św. Sebastiana, który zachował się do chwili obecnej. Kościół zniszczony był przez wojska szwedzkie, następnie remontowany i konsekrowany w 1745 r. 

Obok świątyni znajduje się cmentarz kościelny ogrodzony murem z czterema kapliczkami z XVIII i XIX w. Obok cmentarza kościelnego znajduje się murowany budynek parafialny z początków XX w. Niedaleko kościoła, za sąsiadującą z nim szkołą podstawową i gimnazjum, rozpościera się cmentarz parafialny, użytkowany od drugiej połowy XIX w. Najstarszy nagrobek wzniesiona tam w 1886 r. W XVIII i XIX w. przy kościele znajdował się szpital dla ubogich. Istniała też tutaj szkoła parafialna oraz biblioteka gromadząca w XVII w. kilkanaście dzieł. Pod koniec XIX wieku parafia Krasienin należała do dekanatu lubartowskiego i skupiała 773 wiernych. Zaś sama wieś liczyła w 1827r. 438 mieszkańców i 48 domów.