Podzamcze - Maciejowice

Podzamcze – osada w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie garwolińskim, w gminie Maciejowice

Podzamcze na mapie google

Współrzędne obiektu

 51°42'10,95''
21°35'16,82''

W drugiej połowie XVI w właścicielem dóbr Maciejowickich był Stanisław Maciejewski. Wbudował on wtedy zamek na skarpie rzeki Okrzejki otoczony z pozostałych stron stawami.

Mimo ewidentnie obronnego usytuowania pełnił on raczej rolę siedziby rodowej niż warowni, co podkreślili jeszcze następni właściciele Zbąscy, którzy rozbudowali go do postaci okazałego barokowego pałacu.

Obiekt ten został zniszczony w 1794r. w czasie słynnej bitwy pod Maciejowicami. Kwaterował tam sam Tadeusz Kościuszko. I tam też przebywał jako jeniec po przegranej bitwie. Zdarzenie to upamiętnia leżący przed pałacem głaz.

Już w czasie bitwy pałac znacznie ucierpiał od ognia artyleryjskiego. Ostatecznie Rosjanie budynek doszczętnie spalili. 

Czasy świetności Podzamcza Maciejowickiego powróciły w 1808 roku, kiedy to rozpoczęła się wielka odbudowa. 

Na resztach starych fundamentów, wg projektu architekta Fryderyka Albera Lessala stanął neoklasycystyczny pałac. Ku pamięci wielkiej bitwy, w ściany budynku zostały wbudowane kule zebrane na placu boju. W drugiej połowie XIX wieku pałac przebudowano w oparciu o projekt Ksawerego Dionizego Makowskiego, z zachowaniem jednak cech klasycystycznych.

 Równocześnie z odbudową pałacu, Stanisław Kostka Zamoyski, ówczesny właściciel dóbr Maciejowskich, pod kierunkiem swojej teściowej Izabeli z Flemingów Czartoryskiej, przystąpił do utworzenia założenia parkowego w romantycznym stylu angielskim. Okazałe starodrzewy do dzisiaj uświetniają to miejsca nadając mu majestatyczny charakter.

W swoich "Dziennikach" Stefan Żeromski pisał:
"Nareszcie majaczeją jakieś wielkie, przepyszne grupy drzew - to park w Podzamczu Zamoyskich. (...) Co za park! Jak żyję nie widziałem nic podobnego. Coś jak sen. Jakie tam są świerki, cyprysy, sosny Duglasa, zatoki drzew i polany, gdzie kryją się posągi z kararyjskiego marmuru - tu Tankred i Rozamunda, tam Sarkofag Czartoryskich - gotyckie domki, zabudowania w kształcie baszt, pałacyk, oficyny i oranżerie. Tam jest coś tęsknego, jakaś melancholia posępna i cicha."
 (z tomiku XXI)

 W Zachodniej części parku znajduje się XIX wieczna, neogotycka baszta. Zbudowana z czerwonej cegły na planie koła z dobudowanymi kilkoma parterowymi pomieszczeniami.

 Na kolejne trzy kondygnacje prowadziły spiralne, wewnętrzne schody. Tuż obok baszty znajdują się resztki pałacowych stajni, również wybudowanych na planie koła.

Niektórzy turyści mylą się i uważają te ruiny za pozostałość po pierwotnym zamku....

Maciejowice

Maciejowice – osada na podbudowie miejskiej w Polsce, położona w województwie mazowieckim, w powiecie garwolińskim, w gminie Maciejowice.

Maciejowice na mapie google

Współrzędne miejscowości

 N 51°41'32,84''
E 21°33'12,49''

Maciejowice to urocza miejscowość w centralnej Polsce. Historia osadnictwa na terenie Maciejowic sięga okresu neolitycznego. W znajdującym się tu muzeum można zobaczyć rezultaty pracy archeologów, którzy w latach osiemdziesiątych XX wieku prowadzili badania wykopaliskowe na cmentarzysku kultury łużyckiej.

Pierwsza pisemna wzmianka o miejscowości pochodzi z 1416 w której to Sandomierski Sąd Ziemski wydaje werdykt w sprawie granic między wsią klasztorną Kochów a Maciejowicami. W pierwszej połowie XV w dobra maciejowickie otrzymał od króla ród Ciołków. Jeden z jego potomków osiadł wraz z rodziną w Maciejowicach, przyjmując jednocześnie nazwisko Maciejowski od nazwy miejscowości. W 1507 roku stolnik sandomierski Kacper Maciejowski otrzymał od Zygmunta Starego przywilej lokacyjny na założenie miasta we wsi Ostrów. Obie miejscowości leżały na szlaku przeprawy przez Wisłę w kierunku Żelechowa i dalej w stronę Rusi. W związku ze zmianą koryta rzeki i wielkimi powodziami jakie nawiedzały ów Ostrów, lokalizację miasta postanowiono przenieść w okolicę wsi Maciejowice. Od tej pory stały się całością, przyjmując jednocześnie nazwę Maciejowice. 

W drugiej połowie XVII wieku właścicielem Maciejowic był wojewoda kijowski Michał Stanisławski, a następnie jego córka Anna. Ciekawostką może być fakt, iż była ona pierwszą w Polsce autorką kobiecego pamiętnika pisanego wierszem. W 1681 roku ufundowała kościół w Maciejowicach a w roku 1698 przekazała dobra maciejowickie proboszczowi Św. Krzyża w Warszawie, Michałowi Bartłomiejowi Tarle pochodzącemu ze Szczekarzewic. W roku 1705 ks.Bartłomiej Tarło sprzedał dobra maciejowickie Teodorowi Potockiemu, biskupowi chełmińskiemu. 10. X. 1794 r. na polach Podzamcza i pobliskiej wsi Oronne miała miejsce pamiętna bitwa, zwana bitwą pod Maciejowicami. W rezultacie zamek maciejowicki został doszczętnie zniszczony.

W XIX wieku dobra maciejowickie objął ordynat Stanisław Kostka hrabia Zamoyski, wychowanek Staszica. Na fundamentach zniszczonego zamku wybudował pałac, otoczył go parkiem a w samej miejscowości wybudował m.in. cegielnię, garkarnię, fabryczkę tkacką, gorzelnię oraz browar. BYł właścicielem bardzo postępowym. W 1803 roku zwolnił mieszczan z odrabiania pańszczyzny. Założył słynną na całą Europę szkółkę drzew i krzewów ozdobnych.

W swoich "Dziennikach" Stefan Żeromski pisał:
" Zwiedziliśmy szkółki drzew dzikich, park, pogadali z chłopami ubranymi w czamary szare i nająwszy w zarządzie bryczkę - pojechaliśmy do Maciejowic." (z tomiku XXI)

W wyniku aktywności mieszkańców Maciejowic i okolicznych wsi w powstaniu styczniowym, władze carskie odebrały w 1870 roku Maciejowicom prawa miejskie.

W Maciejowicach warto zobaczyć:

• Charakterystyczny dla budowy średniowiecznej rynek na którym znajduje się ratusz oraz pomnik poświęcony Tadeuszowi Kościuszce. Obecnie w ratuszu mieści się Muzeum Tadeusza Kościuszki i bitwy maciejowickiej, oraz Gminny Ośrodek Kultury i Gminna Biblioteka Publiczna. wokół rynku znajduje się kilka XIX-wiecznych budynków.
• Kościół parafialny pw Wniebowzięcia NMP,  zbudowany w latach 1772 – 1780 a przebudowany w neogotyckim stylu wg  projektu Leonarda Marconiego w latach 1880 – 1881. Przykościelna dzwonnica pochodzi z roku 1821.

Korytnica

Korytnica – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie garwolińskim, w gminie Trojanów.

Korytnica na mapie google

Współrzędne obiektu

N 51° 43' 26,48" 

E 21° 46' 38,58" 

Pochodzący z drugiej połowy XIX w dwór został wpisany do rejestru zabytków pod nr rej.: 415 z 22.12.1992.  Obecnie jest własnością prywatną, jednak udało mi się zrobić zdjęcie. Zbudowany w stylu klasycystycznym, parterowy budynek posiada od frontu portyk cztero- kolumnowy nad którym widnieje częściowo dobudowana druga kondygnacja.

Do zespołu dworskiego należą także spichlerz i chlewnia.

Do dworu prowadzi piękna aleja dojazdowa zbudowana ze starodrzewia, który porasta także dworski park.

Korytnica w gminie Trojanów (powiat garwoliński, województwo mazowieckie) to wieś istniejąca od ok. XIII w.

Najstarszy wiarygodny zapis na ten temat pochodzi z wydanego w roku 1883 pod redakcją Filipa Sulimierskiego "Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich": "Korytnica, wieś i folwark, powiat garwoliński, gmina Sobolew, parafia Korytnica. Posiada kościół parafialny murowany i szkołę."

Odwiedzając Korytnicę nie sposób przeoczyć XVIII wiecznego Kościoła pw. św. Bartłomieja. W latach    1919–1926 został on przebudowany wg projektu J. Dziekońskiego.

W świątyni znajdują się pochodzące z 2 połowy XIX w drewniane i polichromowane rzeźby "Matka Boska Niepokalanie Poczęta" oraz "Chrystus Ukrzyżowany".