Płock

Płock – miasto na prawach powiatu na Pojezierzu Dobrzyńskim i w Kotlinie Płockiej, nad Wisłą, w województwie mazowieckim. 

Płock na mapie google

Współrzędne obiektu:

N 52°32'28,73''

E 19°41'19,38''

Muzeum Mazowieckie 

Zamek Książąt Mazowieckich 

ul. Tumska 2 

09-402 Płock 

tel. (+24) 262 44 91 

Na cyplu wysoko wznoszącej się skarpy wiślanej we wczesnym średniowieczu, prawdopodobnie od początku XI wieku, istniał gród otoczony drewniano-ziemnymi umocnieniami, w obrębie którego istniały murowane budowle. Na przełomie XI i XII wieku, kiedy już mieściła się tu jedna z głównych siedzib władców Polski, a od 1194 roku - Mazowsza, istniała w obrębie grodu kaplica i murowany budynek mieszkalny. W końcu XIII wieku rozpoczęto wznoszenie zamku, który przybrał ostateczną formę murowaną za czasów Kazimierza Wielkiego. Na terenie dawnego grodu powstał właściwy zamek z cegły z dwoma wieżami. 

W narożniku południowo-zachodnim stanęła wieża Szlachecka, u dołu kwadratowa, wyżej ośmioboczna. W narożniku północnym, w miejscu romańskiego budynku książęcego ulokowano wieżę Zegarową. Pomiędzy nimi znajdowało się załamane skrzydło północno-zachodnie, a dwa pozostałe skrzydła zamknęły dziedziniec od wschodu i południa. Cały teren wcześniejszego podgrodzia wraz z głównym zamkiem został otoczony podwójnym pierścieniem murów obwodowych, tworząc ściśle związane z zamkiem podzamcze. 

Zamek był siedzibą książąt mazowieckich do końca XV wieku. W wyniku osunięcia się części skarpy w 1532 roku zamek uległ uszkodzeniu, został przebudowany, w 1538 roku książęta mieszkali już w nowym pałacu wzniesionym w południowym narożniku podzamcza, a budynki zamkowe przekazane zostały benedyktynom. W okresie wojen ze Szwedami zamek został znacznie uszkodzony, najpierw w 1657, a potem w 1705 roku. Po remoncie powstało tu barokowe opactwo benedyktyńskie, które istniało do 1781 roku. Po wejściu Płocka w granice Prus władze część murów rozebrały. Od 1865 roku mieściło się tu jeszcze seminarium duchowne. Po drugiej wojnie światowej zamek wyremontowano i w 1973 roku umieszczono w nim muzeum.

Wykopaliska archeologiczne wykazały, że w IX i X wieku na ustronnym i niezamieszkanym wówczas Wzgórzu Tumskim znajdował się ośrodek kultu pogańskiego. Odkryto tu ślady ołtarza pogańskiego z głazów polnych z towarzyszącym mu ogromnym ociosanym słupem i ogniskami zniczów ofiarnych, ślady magicznych praktyk, czarów płodności i kultu zmarłych przodków. Stwierdzono też, że czynności guślarza, czarownika i funkcje kapłańskie pełnił kowal, któremu wysokie kwalifikacje w dziedzinie metalurgii zapewniały wysoką pozycje społeczną w środowisku. Badania wykazały, że przed pojawieniem się grodu na Wzgórzu Tumskim czynnikiem wywołującym skupienie osadnicze była właśnie obecność ośrodka kultu pogańskiego. W czasach Mieszka I i Bolesława Chrobrego Mazowsze wchodziło w skład Państwa Polskiego jako jedna z najdawniejszych prowincji. Po chrzcie Polski ośrodek kultu pogańskiego na Wzgórzu Tumskim został zniszczony, a w jego miejsce prawdopodobnie postał gród obwarowany wałem drewniano-ziemnym, od strony Wisły umocniony dodatkowo podwójną fosą. Uważa się, że właśnie od owego "płotu" pochodzi nazwa miasta. Za najstarszą budowlę murowaną w Płocku należy uznać nieistniejący już na dziedzińcu opactwa romański kościół powstały w II poł. XI wieku w czasach panowania Władysława Hermana (dawniej błędnie interpretowany jako palatium z rotundą z czasów Chrobrego), który to kościół przebudowano następnie w wieku XII(?) oraz po raz trzeci u schyłku XII lub pocz. XIII w. W tym samym czasie, co wymieniony kościół powstała przed fasadą katedry budowla murowana z końca XI wieku wzniesiona pod późniejszą romańską rotundą z apsydą od wschodu, która istniała w tym miejscu do schyłku XIII w.

W latach 1037-1047 Płock stał się głównym grodem państwa Miecława, który będąc cześnikiem króla Polski Mieszka II podczas reakcji pogańskiej ogłosił się niezależnym władcą i następnie zbuntował się przeciwko jego synowi Kazimierzowi Odnowicielowi. Państwo Miecława nie istniało długo, gdyż w 1047 roku Kazimierz Odnowiciel zwyciężył go w bitwie i przywrócił władzę Piastów nad Mazowszem. W 1075 za panowania Bolesława Śmiałego zostało utworzone biskupstwo mazowieckie ze stolicą w Płocku. Po wygnaniu Bolesława Śmiałego jego brat Władysław Herman w 1079 roku przejął władzę w państwie. W tym czasie głównym ośrodkiem władzy stał się Płock, ponieważ było to główne miejsce rezydowania Hermana (być może już wcześniej był tu namiestnikiem brata). Pierwsze małżeństwo Hermana z Judytą przyczyniło się do rozszerzenia wpływów kultury czeskiej. Druga żona Hermana Judyta Maria Salicka (córka cesarza Henryka III) niewątpliwie wprowadziła na dwór aktualne wątki kultury europejskiej. Władysław Herman dbał o to, żeby kościół płocki oraz dwór przeniesiony z Krakowa sprostał potrzebom nowej rezydencji władcy. W tym czasie powstała katedra, której skala być może nie odbiegała znacznie od zaczętej przez Bolesława Szczodrego katedry wawelskiej, oraz co najmniej dwa inne murowane budynki. Tu znajdowała się kancelaria książęca wystawiająca dokumenty państwowe pieczętowane pieczęcią panującego, szkoła kształcąca młodzież feudalną i przygotowująca ją do objęcia ważnych stanowisk państwowych. Tu – jak wskazuje na to koncentracja znalezisk skarbów srebrnych – skupiało się liczne grono wielmożów piastujących wysokie dostojeństwa i godności państwowe, doradców monarszych, obcych posłów. W 1102 r. zmarł Władysław Herman. Odtąd Płock był kolejno pod władzą jego synów: Zbigniewa i Bolesława Krzywoustego. Bolesław Krzywousty wychowany był na dworze Hermana i swej macochy Judyty Marii. Obeznany w czasie swych pobytów za granicą z dziełami sztuki zachodniej, reprezentował typ księcia wychowanego w klimacie bezpośrednich wpływów kultury zachodniej. Konieczność, która związała Bolesława Krzywoustego z polami bitewnymi, ograniczała możliwość osobistej działalności kulturowej monarchy w Płocku. W latach 1130-1144 biskup płocki Aleksander z Malonne wybudował nową katedrę w stylu romańskim, zajmującą obszar niewiele mniejszy niż obecnie. Jeden z najwspanialszych przejawów mecenatu artystycznego Aleksandra z Malonne stanowią brązowe drzwi zamówione dla katedry płockiej w Magdeburgu, znane z pierwszego opisu dokonanego przez Joachima Lelewela jako drzwi płockie. W drugiej połowie XIII stulecia znalazły się jednak w zachodnim portalu soboru św. Sofii w Nowogrodzie, gdzie znajdują się do chwili obecnej. Od 1138 roku Płock stał się stolicą książąt mazowieckich, którzy rządzili bądź całym Mazowszem, bądź księstwem płockim i przyłączonymi doń ziemiami. Ok. 1180 roku została założona w Płocku przy kolegiacie św. Michała szkoła, która jako jedyna z polskich szkół powstałych w średniowieczu przetrwała do naszych czasów (obecnie Liceum Ogólnokształcące im. Marszałka Stanisława Małachowskiego w Płocku).

Wiek XII i XIII to okres częstych napadów i klęsk wojennych, co zdecydowanie zahamowało rozwój miasta. Najgroźniejsze z nich miały miejsce w 1222 i 1243, kiedy to miasto zostało napadnięte dwukrotnie z północy przez Prusów. W 1237 roku Płock otrzymał prawa miejskie. Akt ten, zawierający elementy prawa polskiego i obcego, zachował się do naszych czasów w dokumencie biskupa płockiego Piotra I.

W odwecie za sojusz Mazowsza z Krzyżakami w 1262 roku nastąpił najazd litewski litewskiego księcia Mendoga, będącego w sojuszu z ruskim księciem Szwarna. Podczas nieobecności w Płocku władcy Mazowsza Ziemowita I, który wyjechał do Jazdowa, jeden z oddziałów litewskich, dzięki zaskoczeniu i znacznej przewadze liczebnej, zdobył Płock i spalił zamek wraz z miastem, zdobywając łupy. Istnieje przypuszczenie, że podczas właśnie tej wyprawy zostały wywiezione z Płocka brązowe drzwi katedry.

W latach 1351-1370 król polski Kazimierz Wielki był jednocześnie księciem płockim. Powiększył teren miasta, nadał mu prawo chełmińskie, zwolnił miasto od czynszów i innych ciężarów. Z inicjatywy króla na terenie grodu powstał nowy murowany zamek, otoczony podwójnym pasem murów obronnych i fosą, z wjazdem przez bramę w wieży szlacheckiej. Nowe miasto zostało otoczone nowoczesnymi fortyfikacjami, a wjazdu do miasta strzegły trzy bramy: Dobrzyńska, Bielska i Wyszogrodzka. Płock korzystał z opiekuńczego stanowiska króla wobec miast, zwłaszcza odgrywających poważniejszą rolę polityczną i gospodarczą, tym więcej, że pewne znaczenie dla uprzywilejowania Płocka miał też niechętny stosunek króla do Poznania, który stracił w pewnej mierze swą pozycję z powodu zajęcia Gdańska przez Krzyżaków. Ta sytuacja polityczna, polepszające się warunki gospodarcze i zwiększenie się bezpieczeństwa w opasanym murami mieście rzutowały na wzrost możliwości rozwojowych Płocka. Ziemowit III (1370-1381) i Ziemowit IV (1381-1426) to dwaj wybitni władcy Mazowsza i Płocka. Pierwszy bił własne pieniądze z napisem łacińskim: moneta płocka, drugi był kontrkandydatem Władysława Jagiełły do ręki Jadwigi i do korony polskiej. Później ożenił się z siostrą Jagiełły, Aleksandrą, która ufundowała w Płocku w 1405 r. szpital św. Trójcy, do dziś istniejący. Za rządów Ziemowita IV Płock nawiązał stałe kontakty z odnowionym w 1400 r. Uniwersytetem Krakowskim. Wśród pierwszych studentów znaleźli się m.in. dwaj synowie mieszczan płockich. W 1495 r. po śmierci ostatniego księcia płockiego Janusza II, wybitnego i popularnego Piasta mazowieckiego, Jan Olbracht przyłączył księstwo płockie do Korony. Odtąd aż do rozbiorów Płock był stolicą województwa płockiego. Wiek XV i wiek XVI to okresy pomyślne w dziejach Płocka. Szczególnie po pokoju toruńskim (1466 r.) Płock czerpał znaczne korzyści z handlu na szlaku Toruń – Włodzimierz i ze spływu zboża do Gdańska. Były czynne wytwórnie sukna i płótna, młyny, spichrze i browary. Działały liczne cechy rzemieślnicze. W sprzyjającym klimacie polskiego Odrodzenia rozwijało się szkolnictwo oraz życie kulturalne i artystyczne. W 1564 r. Płock liczbą domów (600) prawie nie ustępował Warszawie. Mieszkało w nim około 5000 osób (1578 r.), podczas gdy ludność Krakowa wynosiła 20 000, a Warszawy 10 000. W oparciu o przywilej Jana Olbrachta z 1498 r. uruchomiono w pierwszej połowie XVI wieku wodociągi, które były czynne przez szereg lat.

W wieku XVII położenie Płocka zaczęło się zmieniać na gorsze. Był to z jednej strony skutek zwiększającego się upośledzenia polityczno-społecznego mieszczaństwa w Polsce, z drugiej strony – wynik coraz większej konkurencji ze strony Warszawy, nowej stolicy kraju. Miasto ponosiło ciężkie klęski zapowiadające jego upadek. Pożar w roku 1616 pochłonął dużą część miasta: począwszy od ulicy Bielskiej wraz z kościołem św. Ducha, cały Rynek, ulicę Grodzką, św. Michała i Piekarską. Kolejne mniejsze pożary w latach 1641 i 1651 strawiły częściowo drewnianą zabudowę miasta. W czasie głodu i wielkiej epidemii w latach 1624-1625 zginęło około 1500 mieszkańców. Prawdziwy jednak upadek miasta przyniosły wojny szwedzkie w latach 1656-1657 r i wojna północna (1700-1721). Walki i przemarsze wojsk, mordy i rabunki, pożary i zarazy wyniszczyły i wyludniły miasto. W r. 1664 było w nim tylko 140 domów, a w 1782 tylko 1411 mieszkańców W drugiej połowie XVIII w. podjęte reformy odbiły się korzystnie na życiu Płocka. Zaczęła się rozwijać Szkoła Płocka, upaństwowiona i zreorganizowana przez Komisję Edukacji Narodowej. Dzięki Konstytucji 3 Maja, entuzjastycznie przyjętej w Płocku, mieszczanie zyskali prawa szlachty oraz wybieralne urzędy i sądy miejskie.

W 1793 r. w wyniku drugiego rozbioru Polski Płock dostał się pod panowanie Prus. Cechowała je stopniowa, systematyczna germanizacja miasta i okolic, miasto w tym czasie było kreowane na stolicę regencji Nowych Prus Wschodnich. W roku 1797 przeniesiono do miasta Sąd Wyższy. Zaprojektowano i częściowo zrealizowano nowe założenia urbanistyczne: zniesiono mury miejskie, urządzając na ich miejscu nowe ciągi uliczne, wybudowano więzienie. Przeobrażono ogólny układ komunikacyjny. Powstały nowe ulice: Grodzka, Warszawska, Tumska, Wielkie Aleje. W okresie Wielkiego Księstwa Warszawskiego Płock był stolicą departamentu płockiego, którego prefekt Rajmund Rembieliński mimo wojennych czasów napoleońskich założył w Płocku w 1809 r. drukarnię oraz przerobił zdewastowany przez Prusaków kościół św. Trójcy na teatr. W czasach Królestwa Kongresowego Płock liczący w roku 1816 już 1518 mieszkańców stał się miastem wojewódzkim, na czele którego stał energiczny administrator Florian Kobyliński. W 1820 roku dzięki zgrupowanej wokół szkoły wojewódzkiej nielicznej, lecz aktywnej garstce inteligencji powstało Towarzystwo Naukowe Płockie wywierające zasadniczy wpływ na rozwój życia umysłowego intelektualnej elity miasta. W powstaniu listopadowym płocczanie wzięli czynny udział, ale niestety w wyniku klęski byli świadkami odwrotu wojsk polskich oraz ostatniego posiedzenia sejmu powstańczego, odbytego 23 września 1831 na ratuszu płockim. W okresie powstania styczniowego Płock miał myć siedzibą mającego się ujawnić Rządu Narodowego. Oswobodzenie miasta miało również pewne znaczenie strategiczne. Przy sprzyjającym rozwoju powstania można było liczyć na wyrzucenie wroga z płn.-zach. części Królestwa między prawym brzegiem Wisły a kordonem pruskim, dzięki czemu uzyskano by większą swobodę do dalszych działań. Niestety atak powstańców na garnizon rosyjski został odparty. W dniu 15 maja 1863 roku został w Płocku rozstrzelany Zygmunt Padlewski, powstańczy naczelnik województwa płockiego. Po klęsce powstania styczniowego nastąpił okres represji, walki z przejawami patriotyzmu i postępu – okres rusyfikacji. Przerwanie działalności Towarzystwa Naukowego Płockiego spowodowało osłabienie ruchu umysłowego w mieście. Pod koniec XIX miasto liczyło ponad 27 tysięcy mieszkańców, jednak jego położenie gospodarcze nie przedstawiało się najlepiej. Słabo uprzemysłowione miasto nie miało szans na zatrudnienie szybko wzrastającej ubogiej ludności. Zwiększające się bezrobocie spowodowało emigrację i narastanie konfliktu społecznego. W okresie rewolucji 1905 roku były w Płocku strajki, demonstracje i walki z policją. Poważnym sukcesem zakończył się strajk szkolny, gdyż wywalczono szkoły prywatne z językiem wykładowym polskim (np. obecne Liceum im. Władysława Jagiełły). W okresie tym działały także płockie organizacje SDKPiL i PPS-Lewicy z wybijającymi się na czoło młodymi: Julianem Leszczyńskim-Leńskim, Eugeniuszem Przybyszewskim i Mirosławem Zdziarskim. W 1907 r. wznowiło swą działalność Towarzystwo Naukowe Płockie.

W okresie I wojny światowej Niemcy zajęli Płock już w lutym 1915 r. Działania wojenne na ogół oszczędziły Płock, ale sama wojna i okupacja zaciążyły nad życiem miasta. W 1916 r. Niemcy dla celów wojskowych zbudowali na Wiśle stały most drewniany. Gdy I wojna światowa zbliżała się ku końcowi, a Piłsudski wrócił do Polski, na fali ogólnego entuzjazmu w listopadzie 1918 roku płocczanie rozbroili wroga. W listopadzie 1918 r. płocczanie rozbroili garnizon niemiecki. 18-19 sierpnia 1920 miała miejsce obrona miasta przed bolszewikami, którzy tu się skierowali po nieudanym ataku na Włocławek. W latach 1918-1939 Płock był już tylko siedzibą władz miejskich i powiatowych. W 1923 r. włączono do miasta lewobrzeżne Radziwie. Płock nazywano wtedy "miastem szkół i emerytów". Oprócz znacznej liczby szkół były czynne: Towarzystwo Naukowe Płockie, Klub Artystyczny Płocczan oraz kilka innych placówek kulturalnych. Wychodziły miejscowe czasopisma. Płock zyskał połączenie kolejowe przez Kutno i przez Sierpc oraz łączący obie linie most stalowy na Wiśle. Wobec niedostatecznej ilości inwestycji i braku większych zakładów przemysłowych w mieście panowała jednak stagnacja gospodarcza i bezrobocie, sięgające 3500 osób. Bezrobotni ci wraz z rodzinami stanowili dużą część ludności miasta, liczącego w 1938 r. – 33,8 tysięcy mieszkańców. Wśród robotników i bezrobotnych duże wpływy miały PPS i KPP. Odbywały się demonstracje, w czasie których dochodziło do starć z policją.

Po wybuchu II wojny światowej, 9 września 1939 r. do Płocka wkroczyły oddziały niemieckie. Okupanci przystąpili do wysiedleń, które objęły ludność żydowską i część ludności polskiej. Odbywały się łapanki uliczne, aresztowania i egzekucje. Wywożono ludzi do obozów koncentracyjnych i na roboty przymusowe w głąb Niemiec. Pewną liczbę budynków wyburzono, m.in. część dzielnicy żydowskiej. Rozebrano także teatr miejski. Zniszczenia materialne były jednak znacznie mniejsze od ogromnych strat w ludziach. Ofiarą terroru okupantów padła 1/3 ludności Płocka, tj. przeszło 11 tysięcy osób (w tym około 8 tysięcy Żydów płockich). W czasie okupacji miasto nosiło niemiecką nazwę Schröttersburg. Płock został wyzwolony w dniu 21 stycznia 1945 r. przez oddziały radzieckie I Frontu Białoruskiego.

Okres rozwoju Płocka w Polsce Ludowej dzieli się na dwa etapy, rozgraniczone rokiem 1960, w którym rozpoczęto budowę wielkiego kombinatu petrochemicznego. Płock, który dopiero w 1950 r. przekroczył liczbę 33 000 mieszkańców, zbliżając się do liczby mieszkańców, jaką miał w 1938 roku, wszedł po usunięciu okupanta wraz z całym krajem w fazę odbudowy i przebudowy gospodarczej. Po uporaniu się ze skutkami wojny miasto przebyło okres małej industrializacji, w czasie którego odbudowano i zmodernizowano istniejące zakłady przemysłowe i pobudowano kilka nowych. Stopniowemu rozwojowi gospodarczemu i poprawie warunków bytowych ludności towarzyszył rozwój szkolnictwa i wzrost konsumpcji kulturalnej. Radio, które w 1960 roku przekroczyło liczbę 10 000 abonentów, a w 1978 roku osiągnęło już 25 151, rozszerzające się czytelnictwo książek i prasy, prawie dwukrotny wzrost liczby kin i seansów, stałe dojazdy teatrów, koncerty, coraz częściej urządzane wystawy malarstwa lub rzeźby i różnorodne imprezy, wreszcie erupcja telewizji (w roku 1960 – 600 abonentów, w 1970 – 11 810, w 1978 - 23 485) – stanowiły drogi i świadectwo wzrostu upowszechnienia kultury masowej.

W Płocku warto zobaczyć:

Bazylika Katedralna wzniesiona została w 1144 roku z fundacji biskupa Aleksandra z Malonne. Była wielokrotnie przebudowywana, lecz do dziś zachowała swoje pierwotne romańskie elementy architektury. W Kaplicy Królewskiej znajduje się sarkofag dwóch władców Polski - Władysława Hermana i Bolesława Krzywoustego. W kruchcie - kopia słynnych brązowych, romańskich Drzwi Płockich, wykonanych dla katedry płockiej około 1154 roku w Magdeburgu

Świątynia Miłosierdzia i Miłości - katedra mariawicka wybudowana z inicjatywy św. Marii Franciszki Kozłowskiej w latach 1911-1914. Poza kościołem w skład kompleksu budynków wchodzi także klasztor - siedziba władz Kościoła Starokatolickiego Mariawitów. Świątynię i klasztor wzniesiono w stylu neogotyku angielskiego na planie litery E. We wnętrzu Świątyni znajduje się pozłacana konfesja, nagrobek św. Marii Franciszki i biskupów mariawickich.

W sierpniu 2008 r. zainaugurował działalność płocki amfiteatr. Wkomponowany w zbocze skarpy obiekt jest przykryty wachlarzowo rozpiętym dachem i mieści blisko 3,5 tysiąca osób na widowni. Jako pierwsze na scenie amfiteatru pokazały się kandydatki do tytułu Miss Polski podczas koncertu finałowego.

Pierwsze wzmianki o ul. Tumskiej pojawiły się na początku XIX w., gdy była drogą dojazdową do katedry. Potem połączyła Rynek Kanoniczny (obecnie Plac Narutowicza) z Nowym Rynkiem i szybko stała się główną ulicą handlową miasta, przy której mieściły się liczne sklepy i reprezentacyjne budowle miejskie. Po generalnym remoncie zmieniła się w reprezentacyjny salon miasta z efektowną małą architekturą. W odrestaurowanej secesyjnej kamienicy przy ulicy Tumskiej 8 mieści się Muzeum Mazowieckie. To jedna z najstarszych placówek muzealnych w Polsce. Szczególne miejsce w jej zbiorach zajmuje światowej klasy kolekcja sztuki secesyjnej. Są tu prace najwybitniejszych twórców tego kierunku: Wyspiańskiego, Malczewskiego, Mehoffera, Laszczki, Laliqua, Galle.

Ulica Grodzka jest jednym z najstarszych miejskich traktów, posiada XIII-wieczny rodowód. Łączyła dwa rynki miejskie: Kanoniczny (obecnie Pl. Narutowicza) oraz Stary Rynek. W zabudowie dominują neoklasycystyczne kamieniczki z XIX wieku. Popularna ulica wśród młodych płocczan, z największą w mieście liczbą knajpek, pubów i pizzerii.

Skręcając z Grodzkiej w wąziutką Kozią znajdziemy się vis a vis „Małachowianki” - najstarszej z istniejących w Polsce szkół średnich (zał. w 1180 r.). W podziemiach średniowiecznego skrzydła budynku mieści się muzeum szkolne z reliktami architektury romańskiej i gotyckiej a w gotyckiej wieży obserwatorium astronomiczne. Wśród znamienitych uczniów tej szkoły byli m.in. Ignacy Mościcki - Prezydent II RP i Tadeusz Mazowiecki - pierwszy Premier III RP, podróżnik Tony Halik czy Jan Zumbach - dowódca legendarnego Dywizjonu 303

Zbliżając się do rynku odwiedzamy Sanktuarium Bożego Miłosierdzia, które jest celem licznych pielgrzymek religijnych. Tu bowiem 22 lutego 1931 roku siostra Faustyna Kowalska, kanonizowana przez papieża Jana Pawła II miała mieć pierwsze objawienie obrazu Jezusa Miłosiernego. W 100-lecie jej narodzin zostało tu otwarte Muzeum św. Siostry Faustyny.

Stary Rynek - do połowy XIX wieku tętnił życiem. Tutaj znajdowały się zajazdy, oberże i najbogatsze sklepy. Pośrodku rynku wznosił się gotycki ratusz z niewysoka wieżą, przed którym znajdował się szafot, gdzie wykonywano kary na skazańcach. Tętniło tu także życie kulturalne miasta.

Płocki ratusz - zbudowany w latach dwudziestych XIX wieku, zaprojektowany został przez Jakuba Kubickiego, jednego z wybitnych architektów okresu klasycyzmu (twórcy m.in. Belwederu w Warszawie), był miejscem ostatniego posiedzenia Sejmu Królestwa Polskiego w 1831 r. (tzw. Sejm Powstańczy). Od chwili powstania ratusz był zawsze siedzibą władz miejskich. Po kompleksowej modernizacji obiektu, zakończonej we wrześniu 1998 r., ratusz stał się nowoczesnym, funkcjonalnym obiektem, jedną z wizytówek miasta.

Gotycki rodowód ma stojący obok ratusza kościół farny pw. św. Bartłomieja, który w 2006 r. obchodził jubileusz 650-lecia powstania. Świątynia była wielokrotnie przebudowywana, a kiedy w XVIII w. w wyniku osuwania skarpy runął do Wisły fragment budowli, budynek skrócono, a wejście w stylu barokowym dobudowano od strony Starego Rynku. Ozdobą fary jest wczesnobarokowy ołtarz, datowany na rok 1640.

W krajobrazie Płocka wyróżnia się neogotycka sylwetka zbudowanego na początku XX wieku klasztoru Starokatolickiego Kościoła Mariawitów - centrum polskiego mariawityzmu.

W pobliżu domu, w którym ponad sto lat temu urodził się i mieszkał poeta Władysław Broniewski (1897-1962), przy Placu Obrońców Warszawy znajduje się monumentalny pomnik wystawiony w 1972 r. na cześć poety, autorstwa Gustawa Zemły. Na podwórzu przed domem rośnie kilkusetletni dąb. Broniewski w wielu swoich wypowiedziach codziennych i poetyckich identyfikował się z prastarym drzewem. Władysław Broniewski jest Honorowym Obywatelem Miasta Płocka.Tytuł Honorowego Obywatela Miasta jako pierwszy otrzymał Marszałek Józef Piłsudski. 10 kwietnia 1921 roku Naczelnik Państwa odznaczył Płock Krzyżem Walecznych za bohaterską obronę przed atakami wroga w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. 18 sierpnia 1997 r, w 77 rocznicę pamiętnych wydarzeń na Pl. Obrońców Warszawy (przedwojennym placu Piłsudskiego) odsłonięto pomnik Marszałka.

Płockie ZOO. W malowniczo położonym na nadwiślańskiej skarpie Ogrodzie Zoologicznym można podziwiać ponad 3700 zwierząt w 320 gatunkach. ZOO posiada wiele osobliwości świata zwierzęcego, w tym 25 gatunków rzadkich i ginących. Są wśród nich m.in: pantery śnieżne, pingwiny przylądkowe, żurawie mandżurskie, słoń indyjski,lamparty perskie i kondory wielkie. W płockim zoo można zobaczyć słonie, żyrafy, lwy, foki, różne gatunki małp między innymi tamaryny i marmozety - najmniejsze małpki świata. Dumą ogrodu są także akwaria morskie i słodkowodne oraz największa kolekcja gadów w Polsce.

Płockie mosty. Brzegi Wisły i dwie części Płocka – prawo i lewobrzeżną łączą dwa mosty: nowy i stary. Zabytkowy most drogowo-kolejowy pochodzi z roku 1938 (częściowo zburzony w czasie wojny i zrekonstruowany w 1950 r.) i nosi imię Legionów Józefa Piłsudskiego.Od 2009 r. most jest iluminowany w trzech kolorach, nawiązujących do kolorów flagi miejskiej: żółtym, czerwonym i niebieskim.Ciężka, przytłaczająca za dnia stalowa konstrukcja nocą zachwyca swą lekkością. Jest to najdłuższa kolorowa iluminacja mostowa w Europie (690 m). W 2007 r. został uroczyście otwarty nowy, drugi most na Wiśle wraz z drogami dojazdowymi. Była to najbardziej wyczekiwana inwestycja drogowa ostatnich kilkudziesięciu lat. Most Solidarności posiada dwa 65-metrowe pylony, do których podwieszono na linach 5 przęseł, w tym najdłuższe w Polsce przęsło główne o rozpiętości 375 m. W tej konstrukcji jest to najdłuższy most na świecie. Nowy most ma 1200 m. długości i 27,5 m. szerokości, chodnik, ścieżkę rowerową i cztery pasy ruchu.