Pionki (do 1932 Zagożdżon) – miasto w województwie mazowieckim, w powiecie radomskim, nad Zagożdżonką. Pionki to miejscowość, która leży około 25 kilometrów na wschód od Radomia, na linii kolejowej Radom- Dęblin, zaś 12 km na południowy zachód od Kozienic. Jest to miasto położone nad rzeką Zagożdżonką" na skraju Puszczy Kozienickiej- rezerwatu przyrody o powierzchni 66 hektarów.
Współrzędne obiektu:
N 51,466611
E 21,435162
Pałac znajduje się przy ulicy Spokojnej 9 i jest obecnie siedzibą oddziału ZUS. Niestety na dzień dzisiejszy nie znalazłam żadnych informacji historycznych o tym obiekcie.
Nazwa obecnych Pionek pochodzi najprawdopodobniej od dwóch pierwszych osadników zamieszkujących tereny- Pionki i Zagożdżona. Byli to młynarze posiadający swe młyny na rzece Zagożdżonce.
Nazwiska Zagożdżon i Pionka pojawiły się bardzo wcześnie, bo już w 1543 roku, wtedy to Andrzej z Radomia (pleban) z pobliskiej Jedlni otrzymał od Zygmunta Starego przywilej, o czym pisze Józef Gacki: "Zygmunt z Bożej łaski, Król Polski, wielki książę litewski, ruski, pruski, mazowiecki itd. pan i dziedzic, nad to temu i przyszłemu, jaki kiedy będzie, plebanowi jedlnijskiemu, pozwalamy na zawsze i dajemy obecnem wolność w naszych czterech młynach koło Jedlni będących tj. w młynach Pawła Jaroszka, Macieja Pionki, Łukasza Zagożdżona, Grzegorza Siczka co tydzień po cztery korce zboża na swój domowy użytek mleć".
W czasie zaborów "podczas pomiaru gruntów w roku 1843 Zagożdżon i Pionki utworzyły jedną osadę, która otrzymała nazwę Zagożdżon". W roku 1923 w Centralnym Zarządzie Wytwórni Wojskowych w Warszawie podjęto decyzję o budowie nowoczesnej fabryki prochu. Weszła ona w skład tzw. Centralnego Okręgu Przemysłowego. Na początku wybór padł na Kozienice, ale położona w głębi puszczy wieś Zagożdżon przy linii kolejowej stała się dogodnym miejscem na budowę wytwórni.
I tak na początku lat dwudziestych powstała w Zagożdżonie nowoczesna jak na owe czasy Państwowa Wytwórnia Prochu i Materiałów Kruszących. O czym napisano w kronice parafialnej : "W roku 1922 w Zagożdżonie zlokalizowano budowę Państwowej Wytwórni Prochu. Z rozbudową fabryki wiąże się szybki rozwój osady. Z każdym miesiącem przybywało coraz więcej ludzi".
Zagożdżon liczył na początku lat dwudziestych ok. 2 tys. mieszkańców, po wybudowaniu wytwórni stał się najbardziej uprzemysłowioną miejscowością powiatu kozienickiego. Wybudowanie fabryki spowodowało duży napływ ludzi, którzy osiedlali się na stałe, wykupując lub dzierżawiąc działki, o czym mowa jest w liście do biskupa sandomierskiego z dnia 29 listopada 1932 roku: "Wieś Płachty Nowe jest kolonią robotniczą zagożdżańską, która powstała w ten sposób, że robotnicy Państwowej Wytwórni Prochu wykupywali i wydzierżawili od gospodarzy wsi Płachty place i na nich postawili sobie domki".
W roku 1929 liczba mieszkańców Zagożdżona podwoiła się i wynosiła w sumie ok. 4 tysięcy osób. W dokumencie "Rejestr Cudzoziemców" odnotowano, że do Pionek przybywali za pracą cudzoziemcy z Rumunii, Szwajcarii, Austrii, Jugosławii, zamieszkiwali głównie na terenach przyfabrycznych.
Zabytki Pionek:
Budynek Kasy Chorych z 1925
Dworzec kolejowy z 1925
Budynek Urzędu Miasta z 1927
Neobarokowy kościół św. Barbary z 1929-32
Budynek Kasyna z 1930
Posterunek policji z 1933
To nie jest i nigdy nie był pałac. Budynek został zbudowany w latach dwudziestych XX wieku jako willa służąca za mieszkanie dyrektora Państwowej Wytwórni Prochu.
OdpowiedzUsuń