Tytułem wstępu

Na wstępie chciałam zaznaczyć, iż blog mój w żaden sposób nie aspiruje do miana jakiegoś poważniejszego przedsięwzięcia naukowego i ma głównie charakter hobbystyczny i w pełni amatorski. Intencją moją było, jest i będzie, zachęcenie czytelnika do odwiedzenia tych cudownych miejsc w Polsce oraz do zapoznania się z ich historią, klimatem. Poszczególne teksty (głównie w opisach miejscowości) pochodzą nieraz z trzech-czterech źródeł (całkowicie ze sobą przemieszanych), tak więc zdecydowałam się (przed wszystkim ze względu na czytelność i specyfikę przekazu www) nie podawać dziesiątków przypisów do każdego liczącego parę słów fragmentu. Informacje zamieszczone w w moim blogu dotyczące zamków pochodzą głównie z "Leksykonu zamków w Polsce" [ autorzy: Salm Jan, Kołodziejski Stanisław, Kajzer Leszek] oraz stron internetowych poświęconych temu zagadnieniu. Zaś wiadomości dotyczące samych miejscowości znajduję głównie w Wikipedii, na stronach tych gmin i miejscowości, bądź też ze stron prywatnych poświęconych danym miejscowościom czy obiektom. Jeżeli jednak, ktoś poczuje się urażony gdy wykorzystam jego wiadomości, proszę o kontakt. Napiszę sprostowanie lub usunę takowe wiadomości z mojego bloga.

Będę ogromnie wdzięczna za wszelkie uwagi, zarówno dot. ew. błędów rzeczowych, ortograficznych, faktograficznych i innych. Propozycje, pomysły, sugestie dot. układu treści, nowych tematów, i inne uwagi proszę przesyłać na adres: jagusinka@gmail.com
Tuż pod tym tekstem jest księga gości - możesz napisać co myślisz o moim blogu :)

PRZEPROWADZKA

Po dość długiej nieobecności postanowiłam wrócić do prowadzenia bloga o moich podróżach.

Jeśli macie ochotę mi towarzyszyć zapraszam na nową witrynę tutaj:


czytajcie, komentujcie, krytykujcie, subskrybujcie i wpisujcie się do księgi gości. Serdecznie zapraszam :)

KSIĘGA GOŚCI

KSIĘGA GOŚCI - pisz szczerze, każda opinia jest dla mnie ważna :)

Możesz tutaj napisać co myślisz o moim blogu :)

Obserwatorzy

niedziela, 24 lipca 2011

Chotynia

Chotynia – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie garwolińskim, w gminie Sobolew.


Współrzędne obiektu
N 51,798921
E 21,718858


We wsi znajduje się zabytkowy dworek zbudowany w 1808 roku. Całość otoczona jest parkiem o powierzchni ok. 2 ha. Klasycystyczny dwór zbudowany został w pierwszej połowie XIX w. 

Początkowo stanowił własność Grajbnerów, następnie Leliwa-Śnieżków.Od 1846 roku mieszkał w nim pisarz i jednocześnie właściciel hrabia Stanisław Graybner. 

Został przebudowany w XX. a następnie wyremontowany w 1949 r. 

Budowla jest jedenastoosiowa wymurowana z cegły i otynkowana. Zbudowana została na planie prostokąta z dobudówkami od pd.-zach. i pn.-wsch. Posiada piwnice sklepione kolebkowo. 

Dach dworu jest czterospadowy obecnie kryty strzechą trzcinową, pierwotnie gontowy. W połaciach okna typu wole oczy. Wystrój klasycystyczny. Boniowanie narożne, dekoracje okien i gzymsy. 

Układ wnętrz jest dwutraktowy. W pomieszczeniach znajdują się resztki parkietów a gzyms podokapowy jest profilowany. 

Obok dworu znajduje się  STAJNIA-WOZOWNIA zbudowana została w 1 poł. w. XIX. Jest murowana z cegły, tynkowana, na narożach boniowana. Posiada plan prostokąta z ryzalitem na osi, w którym znajdują się dwie bramy wjazdowe. 

Okap wspiera się na zakończeniach belek stropowych. Stajnię przykrywa dach czterospadowy, niski, pierwotnie kryty blachą. 

Obecnie wszystkie dachy pokrywa strzecha trzcinowa.  

Dwór jak i pozostałe zabudowania został odrestaurowany w latach 1999-2003. Obecnie znajduje się w nim restauracja oraz hotel. 

Celejów

Celejów – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie puławskim, w gminie Wąwolnica. Leży nad rzeką Bystrą, niedaleko od Kazimierza (w kierunku na Lublin) w północno-zachodniej części gminy Wąwolnica. 


Współrzędne GPS:
N 51°19'48,45''
E 22°04'09,44''


Samodzielny Publiczny Zakład Opiekuńczo-Leczniczy dla Psychicznie i Nerwowo Chorych w Celejowie 
Celejów 68 
24-120 Kazimierz Dolny 
tel. (+81) 881 02 11

W Celejowie znajduje się zespół pałacowo-parkowy z XVIII w. W końcu XV wieku istniał w Celejowie folwark Jakuba i Pawła z Chotczy herbu Nabram. 

Po połowie XVI wieku ród ten wybrał Celejów na swoją główną siedzibę, w związku z czym rodzina Choteckich wzniosła tu z ciosów kamiennych dwukondygnacjowy dwór-zamek. Przed 1570 rokiem zamek przeszedł jako wiano Emarcjanny z Choteckich na własność Andrzeja Dunin-Borkowskiego. 

W 1740 roku kolejni właściciele Tarłowie przebudowali dwór według projektu architekta Franciszka Mayera, a w 1800 roku ponownej rozbudowy podjęli się Lubomirscy. 

W latach 1823-1831 zamek należał do Czartoryskich a w 1847 roku do Marcina Klemensowskiego.

Przebudowany na przełomie XVIII i XIX wieku przez Annę Sewerynową Potocką. Po pożarze w 1847 r. został odbudowany w 1890 r. przez Józefa Klemensowskiego i w takiej postaci przetrwał do dziś. 

Obecnie mieści się tu ośrodek dla psychicznie i nerwowo chorych. 

Powojenne losy Celejowa są niezbyt szczęśliwe: tuż po nadejściu władzy ludowej zdewastowany został pałac, istniejąca tu gmnia została zlikwidowana w 1954 roku.  Kiedy tworzono Kazimierski Park Krajobrazowy wycięto z niego Celejów - planowano tu bowiem budowę uzdrowiska. Nic z tgo nie wyszło i Celejów został włączony w granice parku. 

W połowie lat 90. miała się tu rozpocząć budowa szpitala kardiologicnego... ale sie nie rozpoczęła.  Niedawno powstał pomysł wykorzystania wód geotermalnych, zalegających pod Celejowem. Źródla, zgodnie z planami, zasilą lecznicze i rekreacyjne baseny, wokół których powstaną hotele i odpowiednia infrastruktura. Budowa "Term lublelskich" to inwestycja równie poważna jak niedoszłe uzrowisko. Czy podzieli jego losy? 

Ruiny dawnej papierni, ktora produkowała papier m.in. na potrzeby książęcej rezydencji Czartoryskich w Puławach. 

Uruchomiona w 1828 działała do około roku 1850, kiedy to, z powodu braku zamówień została przekształcona w młyn.

Sieniawa

Sieniawa – miasto w woj. podkarpackim, w powiecie przeworskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Sieniawa. Położone w Dolinie Dolnego Sanu, w południowej części Kotliny Sandomierskiej.


Współrzędne obiektu:
N 50°10'26,96''
E 22°36'38,41''

Pałac SIENIAWA 
ul. Kościuszki 32 
37-530 Sieniawa 

W Sieniawie znajdują się jedynie fragmenty umocnień bastionowego zamku zbudowanego i ufortyfikowanego w XVII wieku przez marszałka wielkiego koronnego (lub wojewodę wołyńskiego) Mikołaja Hieronima Sieniawskiego. Dokładna data wzniesienia zamku nie jest znana, natomiast fortyfikacje powstały w latach 1664-1680. Popadł w ruinę po opuszczeniu w drugiej połowie XVIII wieku. Zachowały się fragmenty kurtyn z kazamatami, jeden bastion oraz częściowo fosa.

W Sieniawie znajduje się także palac.Trudno dokładnie określić, kiedy powstał. Stwierdzić jednak można, że przed nim w tym miejscu znajdowała się pomarańczarnia z dużą ilością rzadkich drzew tropikalnych, wybudowana w latach 1718-1726. W roku 1726 pomarańczarnię po raz pierwszy określono mianem pałacu. Projektodawcą był zapewne nadworny architekt rodziny Sieniawskich, Giovanii Spazzio. Zachowany w kronikach opis przygotowanego wyposażenia potwierdza tę istotną zmianę funkcji. Budynek staje się reprezentacyjnym pałacykiem letnim. W ciągu pierwszej połowy XVIII wieku stworzono w Sieniawie kompleks pałacowo-parkowy. Wszystko w duchu epoki oraz w zgodzie z pozycją rodu Sieniawskich, jednego z najświetniejszych w ówczesnej Rzeczpospolitej. W latach 1743-1745 pałac, należący już wtedy do Czartoryskich , został rozbudowany. Dotychczasowy korpus główny (w zarysie dzisiejszej sali Balowej) otrzymał boczne pawilony. Prace nadzorował kapitan Hertwig, nieznany pozostał niestety autor projektu. Po dalszych przeróbkach architektonicznych, pałac sieniawski posiadał w 1760 roku 13 pomieszczeń: wielką salę, sień, 6 pokoi w apartamentach księżnej i 5 w apartamentach księcia. Jeszcze w XVIII wieku pałac przebudowano. Remont dotyczył wnętrz, a wykonał go architekt Gisges. W tym czasie Czartoryscy już niemal stale przebywali w Sieniawie, a liczne zapisy świadczą, że ich dwór był jednym z pierwszych w Rzeczpospolitej. Gruntownej przebudowy pałacu dokonano w latach 1881-1883, prawdopodobnie według projektu B. Podczaszyńskiego. Objęła ona przede wszystkim skrzydła boczne: od północy dobudowano nowe pomieszczenia i nadbudowano piętra. Zmieniono kształt dachu, pokrywając go jednocześnie blachą cynkową. We wnętrzach skrzydeł wzniesiono dwie klatki schodowe i dwie łazienki. Po tych przeróbkach pałac otrzymał swój niepowtarzalny, późnobarokowy charakter, utrzymany w umiarkowanym stylu francuskim.    Prawdą jest, że główną rezydencją Czartoryskich były Puławy. Ale od 1795 roku, a zwłaszcza po 1831, właśnie ordynacja sieniawska zaczęła odgrywać pierwszorzędną rolę w polityce tego rodu. Już dla Adama Kazimierza Czartoryskiego, jednego z najwybitniejszych Polaków XVIII wieku, Sieniawa była ukochanym miejscem na ziemi. W wieku XIX familia przebywała tu stale, czyniąc z pałacu galicyjskie centrum życia politycznego, umysłowego i kulturalnego. Co więcej, noszono się z zamiarem przekształcenia pałacu w iście wersalską rezydencję, pełną misternych pomysłów architektonicznych. Świadczą o tym projekty A. Bitnera z 1901 roku, które można obejrzeć w bibliotece Muzeum Czartoryskich w Krakowie. Niestety, nic z tych zamierzeń nie wyszło. Pierwsza wojna światowa bardzo zniszczyła Sieniawę, nie oszczędzając pałacu. Książe Adam Ludwik Czartoryski przeznaczył pomieszczenia pałacowe na austriacki szpital polowy dla chorych zakaźnie żołnierzy. W okresie międzywojennym, ze względu na duże zniszczenia, budynek nie był wykorzystywany w celach mieszkalnych. Ostatni ordynat sieniawski zamieszkiwał drewniany dworek, położony nieopodal. Jednakże w latach trzydziestych książę Augustyn Czartoryski podjął próbę gruntownego odnowienia wnętrz i pewnie by tego dokonał (lewe skrzydło zdążył odrestaurować prawie w całości), gdyby nie wybuch II wojny światowej. Pobyt obcych wojsk (tu mieściła się do 1941 roku radziecka placówka graniczna) nie wyrządził pałacowi większych szkód. Jak mówili świadkowie wydarzeń, po wyzwoleniu w salach i korytarzach można było spotkać jeszcze firanki w oknach, niektóre meble, dywany, resztki wyposażenia wnętrz ocalałe z zawieruchy wojennej. O wiele tragiczniejszym dla pałacu był okres powojenny. Zdany na łaskę ludzi, pozbawiony opieki ze strony państwa, nie zabezpieczony, niszczał, systematycznie rujnowany. Do legendy przeszły ćwiczenia drużyn strażackich, które trenowały gaszenie pożarów na murach świetnego niegdyś budynku. W latach 1984-1986 pałac został odbudowany. Wtedy rozpoczął działalność mieszczący się tam hotel. Obecnym właścicielem Pałacu Sieniawa jest Agencja Nieruchomości Rolnych (dawniej AWRSP), dzięki której Pałac wrócił do dawnej świetności. Dzisiejszy wygląd pałacowe wnętrza oraz park uzyskały w trakcie trwającej w latach 1998-2002 renowacji. Zabytkowy kompleks jest obecnie ekskluzywnym miejscem spotkań, konferencji i wypoczynku.

Sieniawa liczy sobie ponad 300 lat. Nazwę i herb w postaci półksiężyca i gwiazdy na niebieskim tle wzięła od rodziny Sieniawskich. Z inicjatywy Mikołaja Hieronima Sieniawskiego - wojewody wołyńskiego, hetmana polnego koronnego i właściciela olbrzymich dóbr na wschodnich terenach Rzeczypospolitej, powstała w 1676 roku, odtąd jej losy i rozwój mocno związane były z dwoma wielkimi rodami na stałe wpisanymi w dzieje Polski - rodem Sieniawskich i Czartoryskich. Oni to w znakomitej większości przyczynili się do rozbudowy miasteczka, nie skąpiąc mu takich dzieł architektury, jak pałac wzniesiony w I poł. XVIII w. Duch przeszłości, choć milczący i wycofany, po prostu jest i stanowi ważną część atmosfery, którą oddycha się w Sieniawie. Jego oddziaływanie potęguje obecność 22 trumien ze szczątkami członków rodziny Czartoryskich w krypcie pod kościołem parafialnym. Warto więc nieco zgłębić dzieje Sieniawy. Dla osadnictwa zawsze najistotniejsze były czynniki geograficzne. W przypadku okolic Sieniawy znamienną była bliskość rzeki. Na podstawie przeprowadzonych badań archeologicznych wnioskować można, że osady nad Sanem występowały już 4000 lat p.n.e., a w okresie kultury łużyckiej, potem wpływów kultury rzymskiej, istniała sieć osad nadrzecznych i gródków. Wykorzystywały one dogodną rzeżbę niedużych wzniesień na terenie z reguły podmokłym, a przez to trudno dostępnym. Świadczą o tym prace wykopaliskowe prowadzone w pobliskich wsiach: Dybkowie, Leżachowie, Czerwonej Woli, Piganach, Wylewie, Piskorowicach. Na prastare miejscowe osadnictwo wskazywały ślady "kości niedopalonych i dość dużych kawałków węgla drzewnego", o których pisał Karol Rogawski w 1865 roku. W 1874 roku Franciszek Martynowski w "Gazecie Lwowskiej" informował o znalezieniu dawnych cmentarzysk pod lasem, zw. Kot, obok wsi Wylewa. Inne odkryte cmentarzyska, to np. położone na terenie pagórkowatym, wskazującym sporą ilość śladów zwęglonych osad przeciętych strumykiem Czerniawką od Dybkowa do Leżachowa. Albo też cmentarzysko w pobliżu pastwiska wsi Wylewa, na którym znaleziono m. in. naczynia gliniane i popielnice. Niedaleko wsi Pigany odkopano 125 grobów łużyckich z okresu nowszego żelaza. Znalezione przedmioty w większości trafiły do Muzeum Archeologicznego w Warszawie, do Krakowa, nieliczne zaś do muzeum w Jarosławiu. Generalnie można stwierdzić, że osadnictwo rozwijało się tutaj słabo, głównie za sprawą mało urodzajnych gleb piaszczystych, sporadycznie pokrytych urodzajną warstwą lessu. W średniowieczu osadnictwo na Nadsaniu było raczej rozrzucone i mało rozwinięte w porównaniu z zagęszczeniem osad nad górnym i środkowym Sanem. Od XV do XVIII wieku na skutek zasiedlenia obszarów dawnej Puszczy Sandomierskiej powstawały nowe, choć i tak nieliczne osady. Początki Sieniawy związane są ze starą wsią Dybków, dziś dzielnicą miasta. Na części jej gruntów ulokowano miasto mające spełniać istotną rolę w prywatnych dobrach Sieniawskich. Chodziło przede wszystkim o funkcję portową, funkcję prywatnego miasta rezydencjonalnego, ośrodka administracyjno-dyspozycyjnego dóbr oraz centrum rynku lokalnego. Najstarsze wiadomości o Dybkowie pochodzą z XV wieku, kiedy wieś po raz pierwszy wymieniono jako własność Jana Morawy, wójta z Tapina. W 1569 roku Dybków znalazł się w posiadaniu Jana Kostki - wojewody sandomierskiego, drogą jego małżeństwa z Zofią Odrowążówną primo voto Tarnowską. Dwa lata później Kostkowie ufundowali drewniany kościół, który niestety, w 1624 roku uległ zniszczeniu podczas najazdu Tatarów. Jednak dzięki staraniom Katarzyny - córki Kostków, która jeszcze w 1593 roku wyszła za mąż za Adama Hieronima Sieniawskiego, kościół ten został odbudowany. Z dokumentów uposażenia kościoła z 1629 r., wydanego w Brzeżanach, wynika, że w tym czasie w Dybkowie znajdowały się m. in.: kościół parafialny, plebania wraz z ogrodem, ruska cerkiew, szkoła, dom wójta, folwark i trzy stawy. Do tego dochodził szpital dla ubogich, ufundowany w 1647 r. z inicjatywy Katarzyny Sieniawskiej. Dybków, oprócz funkcji rolniczych i tych wynikających z charakteru prywatnej własności, pełnił rolę ośrodka dóbr na obszarach własności Sieniawskich nad Sanem. Około roku 1650 właściciel wzniósł na pobliskim wzgórzu ceglaną fortecę o nazwie Sieniawa. Ubezpieczył ją bastionami i nasypami ziemnymi. Załogę tej fortecy stanowiła prywatna dragonia i broniąca pobliskich włości Sieniawskich. II połowa XVII w. to okres intensywnego rozwoju Dybkowa, realizowania licznych projektów, podejmowania inwestycji, zmian w układzie przestrzennym oraz częściowo zmian funkcjonalnych. Okres ten zamyka ważne i poważne wydarzenie z 1676 r., czyli powstanie Sieniawy, przyznanie jej praw miejskich, początek zupełnie nowych struktur. W owym okresie rozpoczęto m. in. budowę dworu - rezydencji Sieniawskich, założenie ogrodu kwaterunkowego, budowę portu rzecznego wraz z magazynami i spichlerzami. Zaczęto również pracę przy zakładaniu miasta, Przedmieścia Tarnogrodzkiego, budowę kościoła i klasztoru dla Dominikanów Obserwatorów. Między 1664 a 1680 rokiem wzniesiono fortyfikacje, a w 1672 Mikołaj Sieniawski powiadomił sejm o budowie umocnień obronnych na obszarze Dybkowa. W celach obronnych, a zwłaszcza przed częstymi wówczas napadami Tatarów, Sieniawski wybudował zameczek, którego ślady w postaci murów obronnych pozostały do dzisiaj. Można je zobaczyć w Sieniawie przy ul. Kościuszki. Te na szeroką skalę podjęte działania, przekształcające Dybków, niejako przygotowały teren dla właśnie budowanego miasta. Do nowego ośrodka miejskiego chętnie przybywali osadnicy przyciagani korzystnymi, długoterminowymi zwolnieniami podatkowymi oraz możliwościami rozwojowymi ośrodka miejskiego przy porcie. Czynnikiem sprzyjającym założeniu miasta było usytuowanie nad żeglowną rzeką. Jedną z zasadniczych funkcji, jeką miasto miało pełnić, była funkcja portowa. Plany gospodarcze Mikołaja Hieronima Sieniawskiego wiązano początkowo z uruchomieniem handlu rzecznego z latyfundium do Gdańska, następnie ze zorganizowaniem podstawowej bazy i ośrodka przeładunkowego całego handlu zewnętrznego latyfundium skierowanego przez San i Wisłę do Gdańska. Kolejnym istotnym czynnikiem była obronność, w przypadku Sieniawy rozpatrywana po pierwsze - jako obrona miasta i jego mieszkańców, rezydencji, portów, spichlerzy itd., a po drugie - jako część zorganizowanej obrony w części tego kraju przed napaścią wroga od wschodu i południowego wschodu. Polegała ona na tortyfikowaniu miast, rezydencji, a czasem też poszczególnych osad na danym obszarze. O konieczności obrony Polski od tej strony mówiono od XVI wieku. Sieniawa jako zespół obronny znajdowała się w ostatnim pasmie umocnień obronnych w częsci tego kraju Wymieniając zasadnicze czynniki miastotwórcze, nie można pominąć wpływu międzynarodowych szlaków handlowych biegnących przez Nadsanie, jak np. połączenie Śląska i Europy Zachodniej, prowadzące przez Jarosław, z pd.-wsch. rubieżami Polski i Morzem Czarnym. Lokalnym odgałęzieniem był szlak mający początek przy przeprawie przez San w miejscu, biegnący na wschód przez Lubaczów do połączenia z traktem bałtycko - czarnomorskim. To połączenie komunikacyjne wpłynęło na kształtowanie się i rozwój osadnictwa, a z czasem nabrało znaczenia, jako droga transportu prywatnych towarów do portu rzecznego. W miejscu, gdzie stykała się ta droga z traktem nadsanowym, łączyły się także skrótowe drogi na Przeworsk, Leżajsk i Tarnogród, a ponadto połączenie uzyskiwały tu brzegi niedostępne poniżej Jarosławia rzeki. W związku z funkcją portową oraz przepływem kupców z różnymi towarami Sieniawa stawała się lokalnym centrum handlowym, co z kolei sprzyjało wzrostowi liczby kupców lokalnych, rzemieślników oraz cechów rzemiosł różnych. Z czasem miasto stanowiło lokalny, silny ośrodek produkcji rzemieślniczej, usług i wymiany towarowej. Specjalności rzemieślniczych było tu sporo, m. in. funkcjonowali tkacze, szkutnicy, murarze, rzeźnicy, szewcy, kuśnierze, piekarze, garncarze, a z branży artystycznej nie brakowało muzyków i malarzy. Na ludność miasteczka składały się różne grupy narodowościowe: Polacy, Żydzi, Rusini. Każda z tych grup posiadała swoje organizacje wewnętrzne o charakterze konfesyjnym. I tak ludność polska skupiała się wokół parafii rzymskokatolickiej klasztoru Dominikanów Obserwantów oraz Bractwa Różańca Świętego. Rusini mieli swoją cerkiew parafialną i bractwo cerkwie, Żydzi zaś swoją gminę żydowską. Na przełomie XVII i XVIII wieku liczba ludności Sieniawy wraz z dwoma przedmieściami wynosiła prawdopodobnie ponad 1500 osób. Domów w Sieniawie było wówczas 106, na Przedmieściu Tarnogrodzkim 69, a 97 na Przedmieściu Jarosławskim, które powstało na części Dybkowa nie włączonej do miasta. Sieniawę tworzył zespół miejsko - rezydencjonalny, składający się z zespołu miejskiego wraz z przedmieściami i portem oraz zespołu dworsko - ogrodowego. Była ośrodkiem lokalnym, zapleczem i bazą dla portu. Z miastem sprzężona była twierdza ziemno - ceglana z drewnianym dworem (prace nad nim zakończono w 1680 r.) i ogrodem kwaterowym. Powstał w ten sposób układ przestrzenny: miasto - twierdza, który odpowiadał wymogom funkcjonalnym ośrodka, a równocześnie był zgodny z tradycją zakładania miast rezydencjonalnych. Układ ten uzupełniały: port rzeczny, założenie klasztorne Dominikanów Obserwantów (notabene ważny atrybut prywatnego miasta), a także Przedmieście Tarnogrodzkie, gdzie znajdowały się działki ogrodowe osadników i działki tkaczy.

Do obiektów zabytkowych Sieniawy należą:

-Kościół parafialny pod wezwaniem Jana Chrzciciela, murowany z 1753 roku (w latach 1788 - 1947 był on cerkwią parafii grekokatolickiej, pod wezwaniem Wniebowstąpienia Pańskiego), obecnie jest tam dom przedpogrzebowy. Przy kościele znajduje się dzwonnica z 1753 roku.
-Zespoł klasztorny Dominikanów z ok. 1754 roku, gdzie obecnie mieści się plebania oraz dzwonnica z I poł. XVIIIw.   ;
-Zespół pałacowo - parkowy, do którego zalicza się murowany pałac z 1720 - 1726,   tzw. pałac letni, drewniany z XIX wieku, nastepnie murowane: oficyna z I poł. XVIII w.   , pawilon z II poł. XVIII w., pawilon ośmioboczny z XVIII wieku, kordegarda, brama wjazdowa i odrodzenie, most kamienny nad fosą w parku oraz sam park romantyczny.  
-Pozostałości fortyfikacji miejskich z ok. 1664 - 1680 r. (kurtyna, 2 bastiony, wały, fosy).
-Ratusz, w którym obecnie ma siedzibę Urząd Miasta i Gminy.  
-Dawna karczma z II poł. XIX wieku.
-Zajazd z poł. XIX wieku, obecnie jest do dom mieszkalny.
-Apteka przy ul. Poniatowskiego z ok. 1880 roku.
-Pięć domów w miejskiej zabudowie, które pochodzą z XVIII wieku, a w XIX były przebudowane.
-Cmentarz żydowski.

Płock

Płock – miasto na prawach powiatu na Pojezierzu Dobrzyńskim i w Kotlinie Płockiej, nad Wisłą, w województwie mazowieckim. 


Współrzędne obiektu:
N 52°32'28,73''
E 19°41'19,38''

Muzeum Mazowieckie 
Zamek Książąt Mazowieckich 
ul. Tumska 2 
09-402 Płock 
tel. (+24) 262 44 91 

Na cyplu wysoko wznoszącej się skarpy wiślanej we wczesnym średniowieczu, prawdopodobnie od początku XI wieku, istniał gród otoczony drewniano-ziemnymi umocnieniami, w obrębie którego istniały murowane budowle. Na przełomie XI i XII wieku, kiedy już mieściła się tu jedna z głównych siedzib władców Polski, a od 1194 roku - Mazowsza, istniała w obrębie grodu kaplica i murowany budynek mieszkalny. W końcu XIII wieku rozpoczęto wznoszenie zamku, który przybrał ostateczną formę murowaną za czasów Kazimierza Wielkiego. Na terenie dawnego grodu powstał właściwy zamek z cegły z dwoma wieżami. 

W narożniku południowo-zachodnim stanęła wieża Szlachecka, u dołu kwadratowa, wyżej ośmioboczna. W narożniku północnym, w miejscu romańskiego budynku książęcego ulokowano wieżę Zegarową. Pomiędzy nimi znajdowało się załamane skrzydło północno-zachodnie, a dwa pozostałe skrzydła zamknęły dziedziniec od wschodu i południa. Cały teren wcześniejszego podgrodzia wraz z głównym zamkiem został otoczony podwójnym pierścieniem murów obwodowych, tworząc ściśle związane z zamkiem podzamcze. 

Zamek był siedzibą książąt mazowieckich do końca XV wieku. W wyniku osunięcia się części skarpy w 1532 roku zamek uległ uszkodzeniu, został przebudowany, w 1538 roku książęta mieszkali już w nowym pałacu wzniesionym w południowym narożniku podzamcza, a budynki zamkowe przekazane zostały benedyktynom. W okresie wojen ze Szwedami zamek został znacznie uszkodzony, najpierw w 1657, a potem w 1705 roku. Po remoncie powstało tu barokowe opactwo benedyktyńskie, które istniało do 1781 roku. Po wejściu Płocka w granice Prus władze część murów rozebrały. Od 1865 roku mieściło się tu jeszcze seminarium duchowne. Po drugiej wojnie światowej zamek wyremontowano i w 1973 roku umieszczono w nim muzeum.

Wykopaliska archeologiczne wykazały, że w IX i X wieku na ustronnym i niezamieszkanym wówczas Wzgórzu Tumskim znajdował się ośrodek kultu pogańskiego. Odkryto tu ślady ołtarza pogańskiego z głazów polnych z towarzyszącym mu ogromnym ociosanym słupem i ogniskami zniczów ofiarnych, ślady magicznych praktyk, czarów płodności i kultu zmarłych przodków. Stwierdzono też, że czynności guślarza, czarownika i funkcje kapłańskie pełnił kowal, któremu wysokie kwalifikacje w dziedzinie metalurgii zapewniały wysoką pozycje społeczną w środowisku. Badania wykazały, że przed pojawieniem się grodu na Wzgórzu Tumskim czynnikiem wywołującym skupienie osadnicze była właśnie obecność ośrodka kultu pogańskiego. W czasach Mieszka I i Bolesława Chrobrego Mazowsze wchodziło w skład Państwa Polskiego jako jedna z najdawniejszych prowincji. Po chrzcie Polski ośrodek kultu pogańskiego na Wzgórzu Tumskim został zniszczony, a w jego miejsce prawdopodobnie postał gród obwarowany wałem drewniano-ziemnym, od strony Wisły umocniony dodatkowo podwójną fosą. Uważa się, że właśnie od owego "płotu" pochodzi nazwa miasta. Za najstarszą budowlę murowaną w Płocku należy uznać nieistniejący już na dziedzińcu opactwa romański kościół powstały w II poł. XI wieku w czasach panowania Władysława Hermana (dawniej błędnie interpretowany jako palatium z rotundą z czasów Chrobrego), który to kościół przebudowano następnie w wieku XII(?) oraz po raz trzeci u schyłku XII lub pocz. XIII w. W tym samym czasie, co wymieniony kościół powstała przed fasadą katedry budowla murowana z końca XI wieku wzniesiona pod późniejszą romańską rotundą z apsydą od wschodu, która istniała w tym miejscu do schyłku XIII w.

W latach 1037-1047 Płock stał się głównym grodem państwa Miecława, który będąc cześnikiem króla Polski Mieszka II podczas reakcji pogańskiej ogłosił się niezależnym władcą i następnie zbuntował się przeciwko jego synowi Kazimierzowi Odnowicielowi. Państwo Miecława nie istniało długo, gdyż w 1047 roku Kazimierz Odnowiciel zwyciężył go w bitwie i przywrócił władzę Piastów nad Mazowszem. W 1075 za panowania Bolesława Śmiałego zostało utworzone biskupstwo mazowieckie ze stolicą w Płocku. Po wygnaniu Bolesława Śmiałego jego brat Władysław Herman w 1079 roku przejął władzę w państwie. W tym czasie głównym ośrodkiem władzy stał się Płock, ponieważ było to główne miejsce rezydowania Hermana (być może już wcześniej był tu namiestnikiem brata). Pierwsze małżeństwo Hermana z Judytą przyczyniło się do rozszerzenia wpływów kultury czeskiej. Druga żona Hermana Judyta Maria Salicka (córka cesarza Henryka III) niewątpliwie wprowadziła na dwór aktualne wątki kultury europejskiej. Władysław Herman dbał o to, żeby kościół płocki oraz dwór przeniesiony z Krakowa sprostał potrzebom nowej rezydencji władcy. W tym czasie powstała katedra, której skala być może nie odbiegała znacznie od zaczętej przez Bolesława Szczodrego katedry wawelskiej, oraz co najmniej dwa inne murowane budynki. Tu znajdowała się kancelaria książęca wystawiająca dokumenty państwowe pieczętowane pieczęcią panującego, szkoła kształcąca młodzież feudalną i przygotowująca ją do objęcia ważnych stanowisk państwowych. Tu – jak wskazuje na to koncentracja znalezisk skarbów srebrnych – skupiało się liczne grono wielmożów piastujących wysokie dostojeństwa i godności państwowe, doradców monarszych, obcych posłów. W 1102 r. zmarł Władysław Herman. Odtąd Płock był kolejno pod władzą jego synów: Zbigniewa i Bolesława Krzywoustego. Bolesław Krzywousty wychowany był na dworze Hermana i swej macochy Judyty Marii. Obeznany w czasie swych pobytów za granicą z dziełami sztuki zachodniej, reprezentował typ księcia wychowanego w klimacie bezpośrednich wpływów kultury zachodniej. Konieczność, która związała Bolesława Krzywoustego z polami bitewnymi, ograniczała możliwość osobistej działalności kulturowej monarchy w Płocku. W latach 1130-1144 biskup płocki Aleksander z Malonne wybudował nową katedrę w stylu romańskim, zajmującą obszar niewiele mniejszy niż obecnie. Jeden z najwspanialszych przejawów mecenatu artystycznego Aleksandra z Malonne stanowią brązowe drzwi zamówione dla katedry płockiej w Magdeburgu, znane z pierwszego opisu dokonanego przez Joachima Lelewela jako drzwi płockie. W drugiej połowie XIII stulecia znalazły się jednak w zachodnim portalu soboru św. Sofii w Nowogrodzie, gdzie znajdują się do chwili obecnej. Od 1138 roku Płock stał się stolicą książąt mazowieckich, którzy rządzili bądź całym Mazowszem, bądź księstwem płockim i przyłączonymi doń ziemiami. Ok. 1180 roku została założona w Płocku przy kolegiacie św. Michała szkoła, która jako jedyna z polskich szkół powstałych w średniowieczu przetrwała do naszych czasów (obecnie Liceum Ogólnokształcące im. Marszałka Stanisława Małachowskiego w Płocku).

Wiek XII i XIII to okres częstych napadów i klęsk wojennych, co zdecydowanie zahamowało rozwój miasta. Najgroźniejsze z nich miały miejsce w 1222 i 1243, kiedy to miasto zostało napadnięte dwukrotnie z północy przez Prusów. W 1237 roku Płock otrzymał prawa miejskie. Akt ten, zawierający elementy prawa polskiego i obcego, zachował się do naszych czasów w dokumencie biskupa płockiego Piotra I.
W odwecie za sojusz Mazowsza z Krzyżakami w 1262 roku nastąpił najazd litewski litewskiego księcia Mendoga, będącego w sojuszu z ruskim księciem Szwarna. Podczas nieobecności w Płocku władcy Mazowsza Ziemowita I, który wyjechał do Jazdowa, jeden z oddziałów litewskich, dzięki zaskoczeniu i znacznej przewadze liczebnej, zdobył Płock i spalił zamek wraz z miastem, zdobywając łupy. Istnieje przypuszczenie, że podczas właśnie tej wyprawy zostały wywiezione z Płocka brązowe drzwi katedry.

W latach 1351-1370 król polski Kazimierz Wielki był jednocześnie księciem płockim. Powiększył teren miasta, nadał mu prawo chełmińskie, zwolnił miasto od czynszów i innych ciężarów. Z inicjatywy króla na terenie grodu powstał nowy murowany zamek, otoczony podwójnym pasem murów obronnych i fosą, z wjazdem przez bramę w wieży szlacheckiej. Nowe miasto zostało otoczone nowoczesnymi fortyfikacjami, a wjazdu do miasta strzegły trzy bramy: Dobrzyńska, Bielska i Wyszogrodzka. Płock korzystał z opiekuńczego stanowiska króla wobec miast, zwłaszcza odgrywających poważniejszą rolę polityczną i gospodarczą, tym więcej, że pewne znaczenie dla uprzywilejowania Płocka miał też niechętny stosunek króla do Poznania, który stracił w pewnej mierze swą pozycję z powodu zajęcia Gdańska przez Krzyżaków. Ta sytuacja polityczna, polepszające się warunki gospodarcze i zwiększenie się bezpieczeństwa w opasanym murami mieście rzutowały na wzrost możliwości rozwojowych Płocka. Ziemowit III (1370-1381) i Ziemowit IV (1381-1426) to dwaj wybitni władcy Mazowsza i Płocka. Pierwszy bił własne pieniądze z napisem łacińskim: moneta płocka, drugi był kontrkandydatem Władysława Jagiełły do ręki Jadwigi i do korony polskiej. Później ożenił się z siostrą Jagiełły, Aleksandrą, która ufundowała w Płocku w 1405 r. szpital św. Trójcy, do dziś istniejący. Za rządów Ziemowita IV Płock nawiązał stałe kontakty z odnowionym w 1400 r. Uniwersytetem Krakowskim. Wśród pierwszych studentów znaleźli się m.in. dwaj synowie mieszczan płockich. W 1495 r. po śmierci ostatniego księcia płockiego Janusza II, wybitnego i popularnego Piasta mazowieckiego, Jan Olbracht przyłączył księstwo płockie do Korony. Odtąd aż do rozbiorów Płock był stolicą województwa płockiego. Wiek XV i wiek XVI to okresy pomyślne w dziejach Płocka. Szczególnie po pokoju toruńskim (1466 r.) Płock czerpał znaczne korzyści z handlu na szlaku Toruń – Włodzimierz i ze spływu zboża do Gdańska. Były czynne wytwórnie sukna i płótna, młyny, spichrze i browary. Działały liczne cechy rzemieślnicze. W sprzyjającym klimacie polskiego Odrodzenia rozwijało się szkolnictwo oraz życie kulturalne i artystyczne. W 1564 r. Płock liczbą domów (600) prawie nie ustępował Warszawie. Mieszkało w nim około 5000 osób (1578 r.), podczas gdy ludność Krakowa wynosiła 20 000, a Warszawy 10 000. W oparciu o przywilej Jana Olbrachta z 1498 r. uruchomiono w pierwszej połowie XVI wieku wodociągi, które były czynne przez szereg lat.

W wieku XVII położenie Płocka zaczęło się zmieniać na gorsze. Był to z jednej strony skutek zwiększającego się upośledzenia polityczno-społecznego mieszczaństwa w Polsce, z drugiej strony – wynik coraz większej konkurencji ze strony Warszawy, nowej stolicy kraju. Miasto ponosiło ciężkie klęski zapowiadające jego upadek. Pożar w roku 1616 pochłonął dużą część miasta: począwszy od ulicy Bielskiej wraz z kościołem św. Ducha, cały Rynek, ulicę Grodzką, św. Michała i Piekarską. Kolejne mniejsze pożary w latach 1641 i 1651 strawiły częściowo drewnianą zabudowę miasta. W czasie głodu i wielkiej epidemii w latach 1624-1625 zginęło około 1500 mieszkańców. Prawdziwy jednak upadek miasta przyniosły wojny szwedzkie w latach 1656-1657 r i wojna północna (1700-1721). Walki i przemarsze wojsk, mordy i rabunki, pożary i zarazy wyniszczyły i wyludniły miasto. W r. 1664 było w nim tylko 140 domów, a w 1782 tylko 1411 mieszkańców W drugiej połowie XVIII w. podjęte reformy odbiły się korzystnie na życiu Płocka. Zaczęła się rozwijać Szkoła Płocka, upaństwowiona i zreorganizowana przez Komisję Edukacji Narodowej. Dzięki Konstytucji 3 Maja, entuzjastycznie przyjętej w Płocku, mieszczanie zyskali prawa szlachty oraz wybieralne urzędy i sądy miejskie.

W 1793 r. w wyniku drugiego rozbioru Polski Płock dostał się pod panowanie Prus. Cechowała je stopniowa, systematyczna germanizacja miasta i okolic, miasto w tym czasie było kreowane na stolicę regencji Nowych Prus Wschodnich. W roku 1797 przeniesiono do miasta Sąd Wyższy. Zaprojektowano i częściowo zrealizowano nowe założenia urbanistyczne: zniesiono mury miejskie, urządzając na ich miejscu nowe ciągi uliczne, wybudowano więzienie. Przeobrażono ogólny układ komunikacyjny. Powstały nowe ulice: Grodzka, Warszawska, Tumska, Wielkie Aleje. W okresie Wielkiego Księstwa Warszawskiego Płock był stolicą departamentu płockiego, którego prefekt Rajmund Rembieliński mimo wojennych czasów napoleońskich założył w Płocku w 1809 r. drukarnię oraz przerobił zdewastowany przez Prusaków kościół św. Trójcy na teatr. W czasach Królestwa Kongresowego Płock liczący w roku 1816 już 1518 mieszkańców stał się miastem wojewódzkim, na czele którego stał energiczny administrator Florian Kobyliński. W 1820 roku dzięki zgrupowanej wokół szkoły wojewódzkiej nielicznej, lecz aktywnej garstce inteligencji powstało Towarzystwo Naukowe Płockie wywierające zasadniczy wpływ na rozwój życia umysłowego intelektualnej elity miasta. W powstaniu listopadowym płocczanie wzięli czynny udział, ale niestety w wyniku klęski byli świadkami odwrotu wojsk polskich oraz ostatniego posiedzenia sejmu powstańczego, odbytego 23 września 1831 na ratuszu płockim. W okresie powstania styczniowego Płock miał myć siedzibą mającego się ujawnić Rządu Narodowego. Oswobodzenie miasta miało również pewne znaczenie strategiczne. Przy sprzyjającym rozwoju powstania można było liczyć na wyrzucenie wroga z płn.-zach. części Królestwa między prawym brzegiem Wisły a kordonem pruskim, dzięki czemu uzyskano by większą swobodę do dalszych działań. Niestety atak powstańców na garnizon rosyjski został odparty. W dniu 15 maja 1863 roku został w Płocku rozstrzelany Zygmunt Padlewski, powstańczy naczelnik województwa płockiego. Po klęsce powstania styczniowego nastąpił okres represji, walki z przejawami patriotyzmu i postępu – okres rusyfikacji. Przerwanie działalności Towarzystwa Naukowego Płockiego spowodowało osłabienie ruchu umysłowego w mieście. Pod koniec XIX miasto liczyło ponad 27 tysięcy mieszkańców, jednak jego położenie gospodarcze nie przedstawiało się najlepiej. Słabo uprzemysłowione miasto nie miało szans na zatrudnienie szybko wzrastającej ubogiej ludności. Zwiększające się bezrobocie spowodowało emigrację i narastanie konfliktu społecznego. W okresie rewolucji 1905 roku były w Płocku strajki, demonstracje i walki z policją. Poważnym sukcesem zakończył się strajk szkolny, gdyż wywalczono szkoły prywatne z językiem wykładowym polskim (np. obecne Liceum im. Władysława Jagiełły). W okresie tym działały także płockie organizacje SDKPiL i PPS-Lewicy z wybijającymi się na czoło młodymi: Julianem Leszczyńskim-Leńskim, Eugeniuszem Przybyszewskim i Mirosławem Zdziarskim. W 1907 r. wznowiło swą działalność Towarzystwo Naukowe Płockie.

W okresie I wojny światowej Niemcy zajęli Płock już w lutym 1915 r. Działania wojenne na ogół oszczędziły Płock, ale sama wojna i okupacja zaciążyły nad życiem miasta. W 1916 r. Niemcy dla celów wojskowych zbudowali na Wiśle stały most drewniany. Gdy I wojna światowa zbliżała się ku końcowi, a Piłsudski wrócił do Polski, na fali ogólnego entuzjazmu w listopadzie 1918 roku płocczanie rozbroili wroga. W listopadzie 1918 r. płocczanie rozbroili garnizon niemiecki. 18-19 sierpnia 1920 miała miejsce obrona miasta przed bolszewikami, którzy tu się skierowali po nieudanym ataku na Włocławek. W latach 1918-1939 Płock był już tylko siedzibą władz miejskich i powiatowych. W 1923 r. włączono do miasta lewobrzeżne Radziwie. Płock nazywano wtedy "miastem szkół i emerytów". Oprócz znacznej liczby szkół były czynne: Towarzystwo Naukowe Płockie, Klub Artystyczny Płocczan oraz kilka innych placówek kulturalnych. Wychodziły miejscowe czasopisma. Płock zyskał połączenie kolejowe przez Kutno i przez Sierpc oraz łączący obie linie most stalowy na Wiśle. Wobec niedostatecznej ilości inwestycji i braku większych zakładów przemysłowych w mieście panowała jednak stagnacja gospodarcza i bezrobocie, sięgające 3500 osób. Bezrobotni ci wraz z rodzinami stanowili dużą część ludności miasta, liczącego w 1938 r. – 33,8 tysięcy mieszkańców. Wśród robotników i bezrobotnych duże wpływy miały PPS i KPP. Odbywały się demonstracje, w czasie których dochodziło do starć z policją.

Po wybuchu II wojny światowej, 9 września 1939 r. do Płocka wkroczyły oddziały niemieckie. Okupanci przystąpili do wysiedleń, które objęły ludność żydowską i część ludności polskiej. Odbywały się łapanki uliczne, aresztowania i egzekucje. Wywożono ludzi do obozów koncentracyjnych i na roboty przymusowe w głąb Niemiec. Pewną liczbę budynków wyburzono, m.in. część dzielnicy żydowskiej. Rozebrano także teatr miejski. Zniszczenia materialne były jednak znacznie mniejsze od ogromnych strat w ludziach. Ofiarą terroru okupantów padła 1/3 ludności Płocka, tj. przeszło 11 tysięcy osób (w tym około 8 tysięcy Żydów płockich). W czasie okupacji miasto nosiło niemiecką nazwę Schröttersburg. Płock został wyzwolony w dniu 21 stycznia 1945 r. przez oddziały radzieckie I Frontu Białoruskiego.

Okres rozwoju Płocka w Polsce Ludowej dzieli się na dwa etapy, rozgraniczone rokiem 1960, w którym rozpoczęto budowę wielkiego kombinatu petrochemicznego. Płock, który dopiero w 1950 r. przekroczył liczbę 33 000 mieszkańców, zbliżając się do liczby mieszkańców, jaką miał w 1938 roku, wszedł po usunięciu okupanta wraz z całym krajem w fazę odbudowy i przebudowy gospodarczej. Po uporaniu się ze skutkami wojny miasto przebyło okres małej industrializacji, w czasie którego odbudowano i zmodernizowano istniejące zakłady przemysłowe i pobudowano kilka nowych. Stopniowemu rozwojowi gospodarczemu i poprawie warunków bytowych ludności towarzyszył rozwój szkolnictwa i wzrost konsumpcji kulturalnej. Radio, które w 1960 roku przekroczyło liczbę 10 000 abonentów, a w 1978 roku osiągnęło już 25 151, rozszerzające się czytelnictwo książek i prasy, prawie dwukrotny wzrost liczby kin i seansów, stałe dojazdy teatrów, koncerty, coraz częściej urządzane wystawy malarstwa lub rzeźby i różnorodne imprezy, wreszcie erupcja telewizji (w roku 1960 – 600 abonentów, w 1970 – 11 810, w 1978 - 23 485) – stanowiły drogi i świadectwo wzrostu upowszechnienia kultury masowej.

W Płocku warto zobaczyć:

Bazylika Katedralna wzniesiona została w 1144 roku z fundacji biskupa Aleksandra z Malonne. Była wielokrotnie przebudowywana, lecz do dziś zachowała swoje pierwotne romańskie elementy architektury. W Kaplicy Królewskiej znajduje się sarkofag dwóch władców Polski - Władysława Hermana i Bolesława Krzywoustego. W kruchcie - kopia słynnych brązowych, romańskich Drzwi Płockich, wykonanych dla katedry płockiej około 1154 roku w Magdeburgu

Świątynia Miłosierdzia i Miłości - katedra mariawicka wybudowana z inicjatywy św. Marii Franciszki Kozłowskiej w latach 1911-1914. Poza kościołem w skład kompleksu budynków wchodzi także klasztor - siedziba władz Kościoła Starokatolickiego Mariawitów. Świątynię i klasztor wzniesiono w stylu neogotyku angielskiego na planie litery E. We wnętrzu Świątyni znajduje się pozłacana konfesja, nagrobek św. Marii Franciszki i biskupów mariawickich.

W sierpniu 2008 r. zainaugurował działalność płocki amfiteatr. Wkomponowany w zbocze skarpy obiekt jest przykryty wachlarzowo rozpiętym dachem i mieści blisko 3,5 tysiąca osób na widowni. Jako pierwsze na scenie amfiteatru pokazały się kandydatki do tytułu Miss Polski podczas koncertu finałowego.

Pierwsze wzmianki o ul. Tumskiej pojawiły się na początku XIX w., gdy była drogą dojazdową do katedry. Potem połączyła Rynek Kanoniczny (obecnie Plac Narutowicza) z Nowym Rynkiem i szybko stała się główną ulicą handlową miasta, przy której mieściły się liczne sklepy i reprezentacyjne budowle miejskie. Po generalnym remoncie zmieniła się w reprezentacyjny salon miasta z efektowną małą architekturą. W odrestaurowanej secesyjnej kamienicy przy ulicy Tumskiej 8 mieści się Muzeum Mazowieckie. To jedna z najstarszych placówek muzealnych w Polsce. Szczególne miejsce w jej zbiorach zajmuje światowej klasy kolekcja sztuki secesyjnej. Są tu prace najwybitniejszych twórców tego kierunku: Wyspiańskiego, Malczewskiego, Mehoffera, Laszczki, Laliqua, Galle.

Ulica Grodzka jest jednym z najstarszych miejskich traktów, posiada XIII-wieczny rodowód. Łączyła dwa rynki miejskie: Kanoniczny (obecnie Pl. Narutowicza) oraz Stary Rynek. W zabudowie dominują neoklasycystyczne kamieniczki z XIX wieku. Popularna ulica wśród młodych płocczan, z największą w mieście liczbą knajpek, pubów i pizzerii.

Skręcając z Grodzkiej w wąziutką Kozią znajdziemy się vis a vis „Małachowianki” - najstarszej z istniejących w Polsce szkół średnich (zał. w 1180 r.). W podziemiach średniowiecznego skrzydła budynku mieści się muzeum szkolne z reliktami architektury romańskiej i gotyckiej a w gotyckiej wieży obserwatorium astronomiczne. Wśród znamienitych uczniów tej szkoły byli m.in. Ignacy Mościcki - Prezydent II RP i Tadeusz Mazowiecki - pierwszy Premier III RP, podróżnik Tony Halik czy Jan Zumbach - dowódca legendarnego Dywizjonu 303

Zbliżając się do rynku odwiedzamy Sanktuarium Bożego Miłosierdzia, które jest celem licznych pielgrzymek religijnych. Tu bowiem 22 lutego 1931 roku siostra Faustyna Kowalska, kanonizowana przez papieża Jana Pawła II miała mieć pierwsze objawienie obrazu Jezusa Miłosiernego. W 100-lecie jej narodzin zostało tu otwarte Muzeum św. Siostry Faustyny.

Stary Rynek - do połowy XIX wieku tętnił życiem. Tutaj znajdowały się zajazdy, oberże i najbogatsze sklepy. Pośrodku rynku wznosił się gotycki ratusz z niewysoka wieżą, przed którym znajdował się szafot, gdzie wykonywano kary na skazańcach. Tętniło tu także życie kulturalne miasta.

Płocki ratusz - zbudowany w latach dwudziestych XIX wieku, zaprojektowany został przez Jakuba Kubickiego, jednego z wybitnych architektów okresu klasycyzmu (twórcy m.in. Belwederu w Warszawie), był miejscem ostatniego posiedzenia Sejmu Królestwa Polskiego w 1831 r. (tzw. Sejm Powstańczy). Od chwili powstania ratusz był zawsze siedzibą władz miejskich. Po kompleksowej modernizacji obiektu, zakończonej we wrześniu 1998 r., ratusz stał się nowoczesnym, funkcjonalnym obiektem, jedną z wizytówek miasta.

Gotycki rodowód ma stojący obok ratusza kościół farny pw. św. Bartłomieja, który w 2006 r. obchodził jubileusz 650-lecia powstania. Świątynia była wielokrotnie przebudowywana, a kiedy w XVIII w. w wyniku osuwania skarpy runął do Wisły fragment budowli, budynek skrócono, a wejście w stylu barokowym dobudowano od strony Starego Rynku. Ozdobą fary jest wczesnobarokowy ołtarz, datowany na rok 1640.

W krajobrazie Płocka wyróżnia się neogotycka sylwetka zbudowanego na początku XX wieku klasztoru Starokatolickiego Kościoła Mariawitów - centrum polskiego mariawityzmu.

W pobliżu domu, w którym ponad sto lat temu urodził się i mieszkał poeta Władysław Broniewski (1897-1962), przy Placu Obrońców Warszawy znajduje się monumentalny pomnik wystawiony w 1972 r. na cześć poety, autorstwa Gustawa Zemły. Na podwórzu przed domem rośnie kilkusetletni dąb. Broniewski w wielu swoich wypowiedziach codziennych i poetyckich identyfikował się z prastarym drzewem. Władysław Broniewski jest Honorowym Obywatelem Miasta Płocka.Tytuł Honorowego Obywatela Miasta jako pierwszy otrzymał Marszałek Józef Piłsudski. 10 kwietnia 1921 roku Naczelnik Państwa odznaczył Płock Krzyżem Walecznych za bohaterską obronę przed atakami wroga w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. 18 sierpnia 1997 r, w 77 rocznicę pamiętnych wydarzeń na Pl. Obrońców Warszawy (przedwojennym placu Piłsudskiego) odsłonięto pomnik Marszałka.

Płockie ZOO. W malowniczo położonym na nadwiślańskiej skarpie Ogrodzie Zoologicznym można podziwiać ponad 3700 zwierząt w 320 gatunkach. ZOO posiada wiele osobliwości świata zwierzęcego, w tym 25 gatunków rzadkich i ginących. Są wśród nich m.in: pantery śnieżne, pingwiny przylądkowe, żurawie mandżurskie, słoń indyjski,lamparty perskie i kondory wielkie. W płockim zoo można zobaczyć słonie, żyrafy, lwy, foki, różne gatunki małp między innymi tamaryny i marmozety - najmniejsze małpki świata. Dumą ogrodu są także akwaria morskie i słodkowodne oraz największa kolekcja gadów w Polsce.

Płockie mosty. Brzegi Wisły i dwie części Płocka – prawo i lewobrzeżną łączą dwa mosty: nowy i stary. Zabytkowy most drogowo-kolejowy pochodzi z roku 1938 (częściowo zburzony w czasie wojny i zrekonstruowany w 1950 r.) i nosi imię Legionów Józefa Piłsudskiego.Od 2009 r. most jest iluminowany w trzech kolorach, nawiązujących do kolorów flagi miejskiej: żółtym, czerwonym i niebieskim.Ciężka, przytłaczająca za dnia stalowa konstrukcja nocą zachwyca swą lekkością. Jest to najdłuższa kolorowa iluminacja mostowa w Europie (690 m). W 2007 r. został uroczyście otwarty nowy, drugi most na Wiśle wraz z drogami dojazdowymi. Była to najbardziej wyczekiwana inwestycja drogowa ostatnich kilkudziesięciu lat. Most Solidarności posiada dwa 65-metrowe pylony, do których podwieszono na linach 5 przęseł, w tym najdłuższe w Polsce przęsło główne o rozpiętości 375 m. W tej konstrukcji jest to najdłuższy most na świecie. Nowy most ma 1200 m. długości i 27,5 m. szerokości, chodnik, ścieżkę rowerową i cztery pasy ruchu.