Horodło

Horodło znajduje się we wschodniej części woj. lubelskiego, 20 km na północny wschód od Hrubieszowa, 75 km. na wschód od Zamościa. 

 Horodło na mapie google

Współrzędne GPS:
    N 50°53'30,55''
    E 24°03'01,75''

Horodło jest siedzibą gminy najbardziej wysuniętej na wschód w Polsce. Gmina leży pomiędzy ramionami rzeki Bug, na pograniczu dwóch historycznych krain - Polesia i Wołynia. Znajduje się ona na terenie powiatu hrubieszowskiego, w południowo-wschodniej części województwa lubelskiego.  Do gminy prowadzą dwie główne drogi: wojewódzka biegnąca z Chełma do Zosina, a także krajowa z Zamościa do Zosina. Na długości około 40 km gmina Horodło graniczy z Ukrainą, granica ta jest jednocześnie granicą Unii Europejskiej. W Zosinie mostem na rzece Bug przekroczyć możemy granicę Polski i dostać sie do przygranicznego Uściługa a dalej do Włodzimierza Wołyńskiego.

Pierwsza wzmianka o Horodle pochodzi z 1287 r., Wykopaliska świadczą jednak o istnieniu grodu co najmniej od X wieku. Gród w Horodle należał do historycznych Grodów Czerwińskich, o które w średniowieczu toczyły się nieustanne walki. W konsekwencji ziemie te wielokrotnie przechodziły z rąk polskich do ruskich i litewskich. 

Pod koniec XIV wieku weszły w skład lenna bełskiego książąt mazowieckich. W I połowie XIV wieku pod panowaniem litewskiego księcia Lubarta na miejscu starego grodu w Horodle wzniesiono drewniany zamek. W 1388 roku król Władysław Jagiełło nadał ziemię bełską wraz z Horodłem Księciu Mazowieckiemu Ziemowitowi IV, jako posag swojej siostry Aleksandry. Nadanie to potwierdzone zostało dokumentem królewskim w 1396 roku, w którym Horodło nazywane jest juz miastem.

2 października 1413 roku do zamku w Horodle przybyli przedstawiciele najznakomitszych rodów polskich z królem Władysławem Jagiełłą na czele oraz przedstawiciele głównych bojarskich radów litewskich wraz z wielkim księciem litewskim Witoldem. Między władcami doszło do podpisania unii polsko-litewskiej, która umocniła zawiązek Litwy z Polską, wprowadziła instytucję wielkiego księcia, rządy wojewodów i kasztelanów na Litwie. Zamek w którym przebywał król Jagiełło został zniszczony w 1706 roku przez Szwedów.

W 1454 roku Horodło otrzymało prawa miejskie, a w 1462 roku zostało stolicą powiatu i starostwa grodowego, istniejących do końca Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

W XVI i XVII wieku miasto wielokrotnie nękane było pożarami oraz najazdami obcych wojsk. W latach: 1500 - 1526 Horodło było wielokrotnie niszczone przez Tatarów, w latach: 1648, 1655, 1657, 1702.

Horodelska legenda

Po wojnie z Kozakami, która toczyła się w latach 1642-1645, Horodło nawiedziła zaraza morowa, która zbierała bogate żniwo. Zmarłych było aż tylu, że nie nadążano robić trumien. Cała wioska zastanawiała się jak zapobiec zarazie. Urządzano wiece i narady. Na jednej z takich obrad znalazł się staruszek, którego nie imała się zaraza. Był to człowiek wiekowy i mający poważanie wśród horodelskiej społeczności. Po długim namyśle zaproponował, aby oborać Horodło zgodnie z ruchem Słońca. Pracę tę mogli wykonać jedynie mężczyźni bliźniacy oraz bliźniacze woły. Na szczęście w Horodle znaleźli się tacy mężczyźni i woły. Mieli zacząć o świcie. 

Wraz ze wschodem Słońca rozpoczęła sie praca, której towarzyszyli mieszkańcy, zanosząc jednocześnie do Boga gorące modły o oddalenie od nich zarazy. Trud mężczyzn trwał dwa dni, wreszcie o zachodzie słońca pracę zakończono. Mężczyźni i woły znalazły się w tym samym miejscu, z którego przed dwoma dniami wyruszyli. Ludzi nawiedziła wielka radość. Bliźniacy stali się miejscowymi bohaterami, tylko woły nie zdawały sobie sprawy z podniosłości wydarzenia i spokojnie zaczęły skubać trawę. Od tamtej pory po dziś dzień Horodła nie nawiedzają ani choroby, ani głód, ani wojny.

Największy rozwój Horodła przypada na drugą połowę XVI i początek XVII wieku. Korzystne położenie przy przeprawie przez Bug i skrzyżowaniu starych traktów sprzyjało rozkwitowi handlu i rzemiosła. Rozwój Horodła zahamowały wojny drugiej połowy XVIII Wieku. Po trzecim rozbiorze ziemie ziemie horodelskie włączone zostały do zaboru austriackiego, w 1809 roku do Księstwa Warszawskiego, a od 1815 roku do Królestwa Polskiego. w dniu 10 października 1861 r. na fali ówczesnych nastrojów politycznych w Królestwie Polskim, pod Horodłem odbyła się ogromna wielotysięczna manifestacja ludności rozmaitych stanów i wyznań, przybyłej tu z różnych części Rzeczypospolitej, dla uczczenia 448 rocznicy Unii Horodelskiej. 

Władze carskie nie wpuściły manifestantów do Horodła, nie przeszkodziło im to jednak zebrać sie na polach poza Horodłem. W manifestacji brali udział duchowni obrządku rzymskiego i unickiego. Na pamiątkę tych wydarzeń usypano kopiec i ustawiono drewniany krzyż. Po uroczystościach jednak na polecenie władz carskich kopiec został zniszczony. W 1924 r. odnowiono go i podwyższono do 11 m. oraz ustawiono na nim metalowy krzyż. Krzyż ma wygląd ściętego pnia drzewa z ktorego wyrasta nowa odrośl w postaci krzyża - jest to symbol odrodzonej Polski.

W Horodle można jeszcze zobaczyć:

Kościół parafialny znajduje się w południowo - wschodnim narożu rynku. Jest to podominikańska świątynia p.w. Św. Jacka i MB Rożańcowej, zbudowana w latach 1739-58 z fundacji starosty horodelskiego Ambrożego Strutyńskiego. W 1411 r. z inicjatywy księżnej Aleksandry żony Ziemowita, a siostry Jagiełły, sprowadzono do Horodła dominikanów, dla których w 1425 r. zbudowano drewniany kościół i klasztor. Obie budowle spłonęły w 1500 r., podpalone przez Tatarów. 

Odbudowane zostały w 1648 r., po czym kolejny raz spalone tym razem przez Kozaków, przed 1714 r. zostały odbudowane ponownie. W 1783 r. przeniesiono tu parafię z rozebranego wówczas kościoła, położonego niedaleko brzegów Bugu, który pochodził z 1744 r. Już jako parafialny, kościół spłonął w 1852 r. W dwa lata później został odnowiony. Podczas I wojny światowej został uszkodzony, odremontowany powtórnie w 1921 r. w 1783 r. władze austriackie skasowały zakon dominikanów, a zabudowania klasztorne rozebrano w 1845 r. Kościół parafialny zbudowany jest w stylu późnobarokowym, jest jednonawowy z prezbiterium zwróconym na południe.

Obok kościoła znajduje się drewniana czworoboczna dzwonnica z 1860 r. oraz Kapliczka Matki Boskiej z końca XIX w.

Przy kościele znajduje się również klasycystyczna plebania wzniesiona po roku 1845, z wykorzystaniem części murów dawnego klasztoru rozebranego w 1845 r. Budynek jest murowany parterowy z ryzalitem od frontu w części wschodniej oraz dwukolumnowym gankiem.

W południowo - zachodnim narożu znajduje się dawna cerkiew prawosławna p.w. św. Mikołaja, drewniana, wzniesiona w 1932 r. na miejscu poprzedniej, również drewnianej greckokatolickiej z 1836 r. W świątyni podziwiać można wspaniały rokokowy ikonostas z XVIII w. pochodzącym z Maciejowa na Wołyniu, odnowiony z zrekonstruowany w 1998 roku.

W Horodle znajduje się również drewniany kościół polskokatolicki p.w. Zmartwychwstania Pańskiego wzniesiony w 1933 r. a położony wśród cmentarza. Wyznanie to powstało w USA pod koniec XIX w. wśród polskich emigrantów.

Założycielem kościoła był ks. Franciszek Hodur, który w 1897 r. utworzył w Scranton pierwszą parafię. W Polsce wyznanie to pojawiło się na początku lat dwudziestych, ma około 50 tys. wyznawców i ponad 90 parafii.