Toruń (niem. Thorn, łac. Thorunia, Torunium) – miasto na prawach powiatu w województwie kujawsko-pomorskim. Prawobrzeżna część miasta leży na Pomorzu, lewobrzeżna część położona jest na Kujawach. Miasto leży nad Wisłą i Drwęcą.
Współrzędne obiektu
N 53°00'33,63''
E 18°36'38,85''
Toruńskie Towarzystwo Kultury
ul. Przedzamcze 3
87-100 Toruń
tel. (+56) 622 39 32
- godziny otwarcia :
poniedziałek - piątek : 8-15:30
Zamek Krzyżacki w Toruniu był pierwszym, jaki powstał na ziemi chełmińskiej. Szukając dogodnego miejsca, Krzyżacy wybrali dość znaczne wzniesienie nad Wisłą, nad którym rozplanowali swój zamek, nadając mu podkowiasty kształt. Wykopaliska archeologiczne, prowadzone tu w latach 1958-66, wykazały, że około X w. istniał w tym miejscu gród obronny.
Po translokacji miasta w latach 1233-36 zaczęto wznosić zamek krzyżacki, zapewne najpierw drewniany, a następnie kamienno-ceglany. W ciągu XIII i XIV w. powstała zabudowa zamku komturskiego. Wybudowano skrzydło południowe z kaplicą, refektarzem, dormitorium i kuchnią. Następnie powstały: kapitularz, potężna ośmioboczna wieża, studnia, wieża sanitarna zwana "Gdaniskiem" i pozostałe budynki gospodarcze.
Po bitwie grunwaldzkiej (1410 r.) zaczęto wzmacniać mury obwodowe i dostosowano zamek do większej liczby załogi. W 1420 r. na zamku wybuchł pożar, w gaszeniu którego mieszkańcy Torunia nie udzielili załodze krzyżackiej pomocy. Była to zapowiedź tego, iż panowanie "panów w białych płaszczach z czarnym krzyżem" powoli się kończy.
W 4 lutego 1454 r. na znak ogólnego powstania torunianie oblegają zamek, który po czterech dniach zostaje przez nich zdobyty. Na polecenie Rady Miejskiej zamek toruński zostaje zniszczony przez mieszczan. Do dnia dzisiejszego zachowały się jedynie części fosy zamkowej, dolne partie zamku głównego i w dobrym stanie zachowane "Gdanisko". W chwili obecnej teren zamku służy jako miejsce rekreacji i wypoczynku dla mieszkańców miasta.
"Od północy do zamku właściwego przylegało przedzamcze. Miał się na nim znajdować budynek komtura wraz z jego kaplicą i zbrojownią. Oddzielna zbrojownia, pozostająca do dyspozycji całego konwentu, była na zamku właściwym. Prawdopodobnie na przedzamczu znajdowała się firmaria (infirmeria), czyli szpital dla chorych braci, a także łaźnia.
W 2. połowie XIV w. wzniesiono na przedzamczu tzw. "nowy gmach", w którym urządzono m.in. nowy refektarz. Poważną część przedzamcza zajmowały budynki gospodarcze: piekarnia, browar, spichlerz, wozownia, stajnia, obora, kuźnia, warsztat płatnerski i kilka innych pomieszczeń lub budynków magazynowych. Nie potrafimy bliżej określić czasu ich powstania, ale wiele z nich musiało istnieć już w XIII w. Z przedzamczem stykały się budynki młyna zamkowego, położonego nad strugą Postolsko, nieco powyżej gdaniska.
Dochody z tego młyna do 1262 r. czerpało miasto Toruń. Dopiero w tym roku miasto przekazało swoje prawa do niego Zakonowi. W latach 1422-1424 Krzyżacy wybudowali jeszcze jeden młyn, położony poniżej gdaniska. Od tego momentu stary młyn nazywany był "górnym", a nowy "dolnym".
Tereny położone na wschód od zamku pozostawały pod bezpośrednim zwierzchnictwem Zakonu jako tzw. wola zamkowa. Na niej znajdowały się obory dla bydła i świń, magazyny drewna. Mieszkali tu także pachołkowie i ludność służebna Zakonu.
Z budową zamku historycy wiążą powstanie komturstwa toruńskiego. Według najnowszych badań komturstwo to obejmowało swoim zasięgiem pierwotnie także tereny, z których później utworzono komturstwo bierzgłowskie (1263 r.) i kowa1ewskie (około 1275 r.) oraz zapewne też dobra elgiszewsko-golubskie (do 1254 r.).
Obszar pierwotnego komturstwa toruńskiego ciągnął się zatem szerokim pasem wzdłuż środkowej i dolnej Drwęcy, a następnie Wisły aż po Czamowo. Później komturstwo toruńskie obejmowało Stare Miasto Toruń wraz ze wsią Mokre, Nowe Miasto Toruń, zamek w Starym Toruniu wraz z folwarkiem, młyn i folwark w Lubiczu oraz dwory w Mlewcu i w Jedwabnie”.
T. Jasiński, Toruń XIII-XIV wieku, w: Historia Torunia, t. 1,
Zamek w Toruniu przez długi czas kojarzył się mieszkańcom tego miasta z przemocą krzyżacką, z ciągłym zagrożeniem życia i niepewnością co do przyszłości miasta. Zdobycie i zniszczenie zamku było marzeniem wszystkich mieszkańców miasta. Jedna z legend na temat zdobycia zamku w Toruniu mówi, że Polakom pomógł w tym kucharz zamkowy.
Swoją kucharską czapką oznakowal filar podtrzymujący sklepienie sali, w której właśnie biesiadowali rycerze krzyżaccy zamieszkujący zamek. Polacy mieli zamiar zburzyć ten filar, tak by sklepienie zawaliło się, a krzyżackie rycerstwo poległo pod gruzami. Ponoć jednak pocisk chybił celu i plan się nie powiódł. Wg innej wersji tej samej legendy kucharz miał na imię Jordan i dał znak warząchwią, kiedy uważał, że nadszedł właściwy moment żeby rozpocząć atak. Podobno zginął podczas wysadzenia zamku, ukarany śmiercią za zdradę swoich pracodawców.
Obszar dzisiejszego miasta w epokach prehistorycznych znajdował się na styku trzech krain geograficznych, miał dostęp do rzeki oraz dogodną przeprawę (bród) przez Wisłę, co sprawiło iż osadnictwo na obszarze dzisiejszego miasta i w jego okolicy rozwijało się od paleolitu, ok. 9 tys. lat p.n.e. Przez Toruń prowadził także bursztynowy szlak. Około roku 1100 p.n.e. na obszarze obecnego zamku krzyżackiego funkcjonowała osada łużycka. W okresie od IX do XIII w. w tym miejscu wznosił się pierwotny słowiański gród toruński, otoczony drewniano-ziemnymi wałami, strzegący przeprawy przez Wisłę.
Początek współczesnemu miastu dali Krzyżacy w 1230, dla których był on punktem wyjścia do podboju plemion pruskich i tworzenie państwa krzyżackiego. Pierwszą wzmiankę historyczną o Toruniu zawiera dokument lokacyjny z 28 grudnia 1233 roku wystawiony przez Hermana von Salza, mistrza krzyżackiego. Z powodu częstych powodzi nawiedzających te nisko położone tereny w roku 1236 przeniesiono miasto w górę rzeki w miejsce jego obecnego położenia. Nowe terytorium miasta określa odnowiony przywilej chełmiński z 1251 roku, który został wystawiony w miejsce starego, zniszczonego w pożarze. 13 sierpnia 1264 nadano prawa miejskie drugiej osadzie – Nowemu Miastu, od wschodu stykającemu się ze Starym Miastem.
W 1454 r. oba miasta połączono, zachowując jednak dzielące je mury obronne. W 1280 r. Toruń stał się członkiem Hanzy. XIV-XV wiek to pierwszy okres szybkiego rozwoju miasta. Toruń stał się ważnym miastem w Prusach i dużym ośrodkiem handlowym, liczącym aż 20 000 mieszkańców. 1 lutego 1411 w Toruniu zawarto I pokój toruński, kończący tzw. wielką wojnę polsko-krzyżacką 1409-1411. W 1440 r. Toruń był jednym z głównych organizatorów Związku Pruskiego i został siedzibą jego Tajnej Rady. W 1454 wybuchło powstanie antykrzyżackie, zburzono zamek krzyżacki. Był to początek polsko-krzyżackiej wojny trzynastoletniej. Dla wzmocnienia poparcia szlachty król polski w 1454 nadał słynne przywileje szlacheckie. Stało się to na Zamku Dybowskim, podmiejskiej osadzie Nieszawa (obecnie dzielnica Torunia). 6 marca 1454 r. król Kazimierz IV Jagiellończyk na wniosek poselstwa Związku Pruskiego, wydał akt inkorporacji Prus do Królestwa Polskiego, i wcielił Toruń do Polski.
W czasie wojny Toruń wsparł finansowo króla polskiego ogromnymi sumami pieniędzy (szacowanymi przez historyków na prawie 200 tysięcy grzywien, tj. kwotę równą dochodom ówczesnego Krakowa w ciągu 80 lat, a Poznania w ciągu 270 lat). 19 października 1466 II pokój Toruński zakończył wojnę trzynastoletnią. W wyniku jego postanowień Toruń wraz z Prusami Królewskimi wszedł w skład państwa Polskiego, uzyskując w nim wraz z Gdańskiem i Elblągiem pozycję uprzywilejowaną. Już w trakcie wojny trzynastoletniej Toruń otrzymał od króla Kazimierza Jagiellończyka tzw. privilegia Casimiriana (zwłaszcza tzw. wielki przywilej z 1457 r.), które określiły zasady politycznej odrębności Torunia oraz podstawy prawno-ustrojowej niezależności i silnej jego gospodarki aż do rozbiorów i włączenia go do Królestwa Prus w 1793 r. W ten sposób Toruń (podobnie jak Gdańsk i Elbląg) wyróżniał się na tle innych miast Rzeczypospolitej.
Okres XVI i 1. poł. XVII w. to czas szybkiego rozwoju Torunia. Miasto bogaciło się na handlu wiślanym, składzie soli i towarów solonych, wielkich dorocznych jarmarkach międzynarodowych. 15 czerwca 1528 została otwarta w mieście mennica królewska, przy ulicy Mostowej, zastępując dotychczasowe mennice: krzyżacką i miejską. W pierwszej połowie XVI w. rozpowszechniła się w Toruniu reformacja, do której przystąpiła znaczna część mieszczan. W 1557 r. Toruń stał się oficjalnie miastem luterańskim i stał się jednym z ważniejszych ośrodków protestantyzmu w Rzeczypospolitej. W 1568 nastąpiło otwarcie Gimnazjum Akademickiego, a w 1594 uroczyste podniesienie go do rangi uczelni półwyższej (jednej z pierwszych w kraju). W 1595 r. z inicjatywy burmistrza Heinricha Strobanda rozpoczęto stania o założenie w Toruniu uniwersytetu.
W pierwszej połowie XVII w. Toruń, jako jedno z kilku największych i najbogatszych miast Rzeczypospolitej Obojga Narodów zamieszkiwało ok. 12 000 mieszkańców[11]. Dzięki przywilejom i pozycji gospodarczej, Toruń wraz ze swoim patrymonium - pomimo, że leżał na obszarze województwa chełmińskiego i był jego największym miastem - wyłączony był z administracji województwa, stanowiąc jednostkę autonomiczną, samorządną.
Druga połowa XVII wieku to czas osłabienia miasta ze względu na toczące się w jego rejonie wojny. W 1629 miasto odparło pierwsze oblężenia Szwedów. Rozpoczęto budowę fortyfikacji bastionowych, dzięki czemu Toruń stał się jedną z najpotężniejszych twierdz w Rzeczypospolitej. W 1645 w mieście odbyło się Colloquium charitativum, jedyne na świecie spotkanie ekumeniczne w celu pogodzenia katolików i protestantów. W 1658 wojska króla Jana Kazimierza po szwedzkim oblężeniu odzyskały Toruń. 24 września – 9 października 1703 miało miejsce katastrofalne, najdotkliwsze w całej historii bombardowanie miasta przez wojska szwedzkie, dowodzone przez Karola XII. Spłonęła znaczna część Rynku, ratusz i kościoły. W 1708 r. ludność miasta została zdziesiątkowana przez wielką epidemię dżumy. Na tle zaostrzających się konfliktów religijnych 16 lipca 1724 doszło do tzw. "Tumultu Toruńskiego", zakończonego surowym wyrokiem sądu królewskiego i ścięciem protestanckiego burmistrza miasta, Jana Godfryda Roesnera, co odbiło się głośnym echem poza granicami kraju, jako tzw. Toruński krwawy sąd. W 1767 r. została w Toruniu przez ewangelicką szlachtę zawiązana konfederacja toruńska.
Pierwszy rozbiór Polski w 1772 r. pozostawił Toruń przy Polsce; wtedy po raz pierwszy z inicjatywy Rosji podejmowano starania w celu utworzenia wolnego miasta Torunia. Na skutek pruskiej polityki zmierzającej do ucisku ekonomicznego Torunia (i Gdańska), pozostałego jeszcze w granicach Rzeczypospolitej, nastąpił wręcz upadek gospodarczy miasta. Tak jak Królewsko-Pruskie Bezpośrednie Miasto Chełm wobec Gdańska, tak Bydgoszcz wobec Torunia z inicjatywy władz pruskich miała stać się jego przeciwstawieniem i tym samym doprowadzaniu do degradacji jego gospodarki. Król Prus Fryderyk II również wyznaczył wówczas niewielką Bydgoszcz, liczącą ledwie ok. 1500 mieszkańców, na stolicę nowo utworzonego okręgu administracyjnego – Obwodu Nadnoteckiego.
Drugi rozbiór włączył Toruń w skład Królestwa Prus. 24 stycznia 1793 wojska pruskie wkroczyły do miasta. Ludność zmniejszyła się z 10 000 mieszkańców około roku 1772 do 6 000 mieszkańców w 1793 r. Czasy napoleońskie dla Torunia oznaczały ogromne osłabienie gospodarcze, kontrybucje i zniszczenia. Na mocy traktatu w Tylży 7 lipca 1807 Toruń znalazł się w Księstwie Warszawskim. 21 kwietnia 1809 na trzy tygodnie Toruń stał się stolicą Księstwa Warszawskiego, będąc miejscem rezydowania ewakuowanego z Warszawy rządu. Po przegranej Napoleona 22 września 1815 na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego Toruń wrócił do Prus.
Okres pruski w XIX wieku to powolny rozwój gospodarczy i nowe inwestycje, ograniczone jednak przez uczynienie z miasta twierdzy. Linie kolejowe połączyły Toruń z Warszawą, Bydgoszczą, Poznaniem, Olsztynem, Chełmżą i Grudziądzem. Okres pruski to także coraz silniejsze zmagania o polskość miasta, które w drugiej połowie XIX w. stało się największym ośrodkiem polskości na Pomorzu]. Po I wojnie światowej w wyniku postanowień traktatu wersalskiego Toruń został przyznany odrodzonej Polsce. 18 stycznia 1920 wojska niemieckie opuściły Toruń. Miasto, będące największą ostoją polskości na Pomorzu i oddziałującym na całe Pomorze i Warmię skupiskiem licznych polskich organizacji społecznych i naukowych, liczące w 1921 r. 37 356 mieszkańców, zostało stolicą województwa pomorskiego i zaczęło odzyskiwać dawną, przedrozbiorową pozycję. W 1933 nastąpiło otwarcie drugiego mostu przez Wisłę. W 1939 populacja Torunia wynosiła około 80 000 mieszkańców. W latach 30. Toruń charakteryzował się największym po Gdyni wskaźnikiem przyrostu naturalnego w skali kraju. W 1938 zapadła decyzja o utworzeniu w 1940 uniwersytetu w Toruniu, jako filii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. 7 września 1939 do miasta wkroczył Wehrmacht, a Toruń znalazł się w prowincji Gdańsk-Prusy Zachodnie. 1 lutego 1945 bez większych zniszczeń Armii Czerwona zajęła Toruń.
W okresie PRL miasto straciło na znaczeniu. Wprawdzie powołano w 1945 Uniwersytet Mikołaja Kopernika, jednak tuż po wojnie przeniesiono władze wojewódzkie do Bydgoszczy. Przez pierwsze powojenne dziesięciolecia miasto pozbawione centralnie przyznawanych środków na inwestycje zastygło w rozwoju. Nowe inwestycje przemysłowe powstawać zaczęły głównie w latach 60. i 70. XX w., zwłaszcza pod naciskiem miejskich władz wobec wojewódzkich urzędów planowania i zagospodarowania przestrzennego.
1 czerwca 1975 Toruń stał się stolicą województwa toruńskiego, a od 1 stycznia 1999, po reformie administracyjnej współstolicą kujawsko-pomorskiego (z siedzibą m.in. Sejmiku i Urzędu Marszałkowskiego). Po 1989 miasto stało się centrum inwestycyjnym, naukowym i turystycznym regionu. Rozbudował się Uniwersytet Mikołaja Kopernika. Powstały nowe uczelnie, hotele, muzea. Pojawili się prywatni inwestorzy. W 1997 wpisano zespół Starego i Nowego Miasta oraz ruiny zamku krzyżackiego na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO, a w 2004 wybrano Toruń na ogólnopolską siedzibę Ligi Polskich Miast i Miejsc UNESCO. W 2007 rozpoczęły się starania Torunia o uzyskanie tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2016.
Najcenniejsze zabytki Torunia znajdują się w obrębie Starego Miasta. Wędrówka uliczkami Starówki to najlepszy sposób na ich poznanie. Proponowana trasa pozwala dotrzeć do najważniejszych toruńskich atrakcji. Szlak tworzy zamkniętą pętlę o długości około 3,5 km. Czas potrzebny na pokonanie rekomendowanej trasy to od około 1,5 do 2,5 godz.
1. Pomnik Kopernika - wykonana w 1853 roku statua upamiętniająca wielkiego astronoma Mikołaja Kopernika. Pomnik odlano w ludwisarni w Berlinie według projektu Fryderyka A. Tiecka. Kopernik urodził się w Toruniu w roku 1473. > Rynek Staromiejski
2. Ratusz Staromiejski - monumentalna budowla z XIV wieku, przebudowana w wieku XVIII. Jest wspaniałym przykładem gotyckiej architektury z elementami renesansu. Dawniej był siedzibą władz miasta oraz sądu. Mieściły się tu również kramy kupieckie, a nawet prowadzono wyszynk. > Rynek Staromiejski 1
3. Dwór Artusa - okazała neorenesansowa budowla pochodząca z końca XIX wieku. Dziś mieści się tu centrum kultury. Pierwotny, gotycki Dwór Artusa, był siedzibą elitarnego bractwa św. Jerzego. > Rynek Staromiejski 6
4. Fontanna Flisaka - głównym elementem fontanny jest statuetka młodego flisaka. Według legendy młodzieniec, grając na skrzypcach, uwolnił miasto od plagi żab. Posążek wykonano z brązu w 1914 roku. > Rynek Staromiejski
5. Kościół Ducha Św. - barokowa świątynia wzniesiona w 1756 roku przez toruńskich protestantów. Wieża o wysokości 64 metrów dobudowana została pod koniec XIX wieku. Obecnie jest kościołem Duszpasterstwa Akademickiego. > Rynek Staromiejski
6. Kościół NMP - gotycka budowla wzniesiona przez franciszkanów w XIV wieku. Wewnątrz znajdują się średniowieczne malowidła ścienne, epitafia rodów toruńskich oraz bogato zdobione gotyckie stalle w prezbiterium. W bocznej kaplicy grobowiec siostry króla Zygmunta III Wazy - Anny Wazówny. > ul. Marii Panny
7. Dawna bursa - budynek wzniesiony na potrzeby Gimnazjum Akademickiego w latach 1598-1601. Założona w 1594 roku szkoła była elitarną uczelnią i ważnym ośrodkiem myśli naukowej, skupiającym wielu wybitnych profesorów. > ul. Piekary 49
8. Łuk Cezara - barokowa kamienica wyróżniająca się misterną XVIII-wieczną sztukaterią. Nazwa pochodzi od nazwiska Karla Caesara, który w 1911 roku zaprojektował pasaż w dolnej części budynku. > ul. Piekary 37
9. Mury miejskie - podwójny pas murów otaczał niegdyś Toruń; jedynie od strony Wisły był on pojedynczy. Wraz z basztami, bramami oraz fosą mury tworzyły trudny do pokonania system obronny. > ul. Pod Krzywą Wieżą
10. Krzywa Wieża - średniowieczna, pochodząca z XIV wieku baszta obronna. Odchylona jest od pionu o około 1,4 m. Niegdyś znajdowało się tu więzienie dla kobiet a później kuźnia. > ul. Pod Krzywą Wieżą 1
11. Spichrz renesansowy - budynek pochodzący z pierwszej połowy XVII wieku, posiada aż siedem kondygnacji. Wokół okien charakterystyczne opaski, nawiązujące kształtem do worków ze zbożem. > ul. Piekary 2
12. Brama Klasztorna - najbardziej okazała z zachowanych bram miejskich. Zbudowana w stylu gotyckim w pierwszej połowie XIV wieku. Nazwa bramy pochodzi od znajdującego się niegdyś w jej pobliżu klasztoru sióstr benedyktynek. > ul. Ducha Św.
13. Dom Kopernika - w rzeczywistości dwie sąsiadujące ze sobą gotyckie kamienice, należące niegdyś do rodziny Koperników. Prawdopodobnie w kamienicy pod nr 15 urodził się wielki astronom Mikołaj Kopernik. > ul. Kopernika 15/17
14. Katedra śś. Janów – najstarsza toruńska świątynia, wznoszona etapami od około 1250 roku. Na wieży największy średniowieczny dzwon w Polsce. Wśród bogatego wyposażenia znajduje się gotycka chrzcielnica, przy której ochrzczony został Mikołaj Kopernik. > ul. Żeglarska
15. Pałac Dąmbskich - okazała kamienica pochodząca z 1693 roku. Pierwszym jej właścicielem był biskup Stanisław Kazimierz Dąmbski. Fasadę zdobią bogata dekoracja stiukowa oraz misterny kamienny portal. > ul. Żeglarska 8
6. Brama Żeglarska - zachowana tylko we fragmentach XIV-wieczna gotycka brama. Dawniej łączyła miasto z wiślanym portem. Tutaj także uroczyście witano polskich królów przybywających do Torunia. > ul. Żeglarska
17. Brama Mostowa - wzniesiona w XV wieku brama prowadziła dawniej w kierunku mostu na Wiśle. Charakterystyczne zaokrąglone narożniki miały ją uczynić bardziej odporną na uderzenia pocisków artyleryjskich. > ul. Mostowa
18. Dwór Mieszczański - gotycka budowla pochodząca z 1489 roku. Przy budowie wykorzystano prawdopodobnie cegły z ruin zamku krzyżackiego. Dwór był niegdyś letnią rezydencją bractwa św. Jerzego. > ul. Podmurna 4/6
19. Ruiny Zamku Krzyżackiego - pozostałość po jednej z najstarszych krzyżackich warowni - zaczęto ją wznosić w 1236 roku. Zamek został zajęty i zburzony przez mieszczan toruńskich w roku 1454. W całości do dziś przetrwało jedynie gdanisko, czyli dawna wieża ustępowa. > ul. Przedzamcze
20. Teatr Baj Pomorski - teatr lalek działający w Toruniu od 1946 roku. Fasadę budynku zdobi niezwykła, bajkowa dekoracja. Swoją formą nawiązuje ona do prezentowanego tutaj repertuaru skierowanego głównie do dzieci. > ul. Piernikarska 9
21. Gospoda Pod Modrym Fartuchem - prawdopodobnie najstarsza gospoda w mieście - założono ją w 1489 roku. Według tradycji mieli tu jadać polscy królowie Kazimierz Jagiellończyk i Jan Olbracht, a nawet cesarz Napoleon Bonaparte. > Rynek Nowomiejski 8
22. Kościół św. Jakuba - gotycka świątynia uznawana za najładniejszy spośród toruńskich kościołów. Zbudowany w latach 1309-1350 w układzie bazylikowym - nawa główna jest wyższa od naw bocznych. Posiada rzadki w Polsce system łuków przyporowych - obecnie widoczny jest tylko jeden z nich. > Rynek Nowomiejski
23. Dawny Zbór Ewangelicki - budowla wzniesiona w XIX wieku na miejscu gotyckiego ratusza nowomiejskiego. Zaprojektowana przez jednego z najwybitniejszych architektów niemieckich Karla F. Schinkla. > Rynek Nowomiejski 28
24. Kamienica Lindego - okazała kamienica, w której urodził się Samuel Bogumił Linde (1771-1847) - wybitny językoznawca, pedagog i bibliofil - twórca pierwszego słownika języka polskiego. > ul. Małe Garbary 2
25. Baszty miejskie - dwie baszty (nr 26 i 30) zbudowane w XIII wieku. Dawniej wchodziły w skład systemu fortyfikacji miejskich. Wzdłuż ulicy Podmurnej przebiegała niegdyś granica pomiędzy Starym a Nowym Toruniem. > ul. Podmurna 26 i 30
26. Ruiny kościoła św. Mikołaja - pozostałości XIII-wiecznej świątyni i sąsiednich zabudowań klasztoru dominikanów. W XIX wieku na rozkaz władz pruskich kościół i klasztor zostały zburzone. > ul. Zaułek Prosowy
27. Kościół św. Szczepana - świątynia wzniesiona w stylu neogotyckim. Zbudowana w latach 1903-1904 na miejscu zasypanej fosy. Obecnie kościół użytkowany jest przez gminę ewangelicko-augsburską. > ul. Wały gen. Sikorskiego 14
28. Teatr im. W. Horzycy - eklektyczny budynek z elementami secesji wzniesiony w 1904 roku. Zaprojektowany przez słynnych wiedeńskich architektów F. Fellnera i H. Helmera. Przed wejściem posągi muz: Melpomeny i Terpsychory. > pl. Teatralny 1
29. Kamienice Roesnera - dwie połączone ze sobą barokowe kamieniczki należące niegdyś do toruńskiego burmistrza Roesnera. Został on ścięty po głośnych zamieszkach religijnych z 1724 roku - tzw. tumulcie toruńskim. > ul. Chełmińska 28
30. Kamienica Pod Gwiazdą - barokowa kamienica z bogato zdobioną fasadą oraz rzeźbionym w piaskowcu portalem z XVII wieku. Szczyt budynku zdobi pozłacana gwiazda, od której pochodzi nazwa kamienicy. > Rynek Staromiejski 35
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz