Tytułem wstępu

Na wstępie chciałam zaznaczyć, iż blog mój w żaden sposób nie aspiruje do miana jakiegoś poważniejszego przedsięwzięcia naukowego i ma głównie charakter hobbystyczny i w pełni amatorski. Intencją moją było, jest i będzie, zachęcenie czytelnika do odwiedzenia tych cudownych miejsc w Polsce oraz do zapoznania się z ich historią, klimatem. Poszczególne teksty (głównie w opisach miejscowości) pochodzą nieraz z trzech-czterech źródeł (całkowicie ze sobą przemieszanych), tak więc zdecydowałam się (przed wszystkim ze względu na czytelność i specyfikę przekazu www) nie podawać dziesiątków przypisów do każdego liczącego parę słów fragmentu. Informacje zamieszczone w w moim blogu dotyczące zamków pochodzą głównie z "Leksykonu zamków w Polsce" [ autorzy: Salm Jan, Kołodziejski Stanisław, Kajzer Leszek] oraz stron internetowych poświęconych temu zagadnieniu. Zaś wiadomości dotyczące samych miejscowości znajduję głównie w Wikipedii, na stronach tych gmin i miejscowości, bądź też ze stron prywatnych poświęconych danym miejscowościom czy obiektom. Jeżeli jednak, ktoś poczuje się urażony gdy wykorzystam jego wiadomości, proszę o kontakt. Napiszę sprostowanie lub usunę takowe wiadomości z mojego bloga.

Będę ogromnie wdzięczna za wszelkie uwagi, zarówno dot. ew. błędów rzeczowych, ortograficznych, faktograficznych i innych. Propozycje, pomysły, sugestie dot. układu treści, nowych tematów, i inne uwagi proszę przesyłać na adres: jagusinka@gmail.com
Tuż pod tym tekstem jest księga gości - możesz napisać co myślisz o moim blogu :)

PRZEPROWADZKA

Po dość długiej nieobecności postanowiłam wrócić do prowadzenia bloga o moich podróżach.

Jeśli macie ochotę mi towarzyszyć zapraszam na nową witrynę tutaj:


czytajcie, komentujcie, krytykujcie, subskrybujcie i wpisujcie się do księgi gości. Serdecznie zapraszam :)

KSIĘGA GOŚCI

KSIĘGA GOŚCI - pisz szczerze, każda opinia jest dla mnie ważna :)

Możesz tutaj napisać co myślisz o moim blogu :)

Obserwatorzy

piątek, 24 czerwca 2011

Izbica

Izbica położona jest na obszarze Wyżyny Lubelskiej (Działów Grabowieckich), 12 km na południe od Krasnegostawu oraz 22 km na północ od Zamościa, nad rzeką Wieprz w otulinie Skierbieszowskiego Parku Krajobrazowego. Leży przy trasie 17E372 Warszawa-Lublin-Lwów-Kijów oraz linii kolejowej Rejowiec Fabryczny-Rawa Ruska-Lwów.


Współrzędne miejscowości
N 50,893797
E 23,157229

Izbica to nazwa o charakterze topograficznym, wywodzi się od prasłowiańskiego wyrazu „jstba” (izba) oznaczającego: skrzynię u mostu, zrąb drzewa ziemią przesypany, nasyp lub też słupy wraz z ziemią, którymi umacniano warowanie. Na podstawie faktu, iż dotąd nazwa izbice służy budowlom wodnym, wznoszonym dla zabezpieczenia mostów drewnianych na rzekach, można by stwierdzić, iż pierwotnie oznaczała ona siedziby i mieszkania na palach, które były wznoszone wśród wód. Stąd prawdopodobnie pochodzi nazwa osady – Izbica, w której to siedziby ludności zbudowane były na palach wśród rozlewisk w dolinie Wieprza.

Tradycje osadnicze na terenie gminy i miejscowości sięgają bardzo odległych czasów. Jak wykazały wstępne badania archeologiczne, najstarsze ślady pobytu człowieka pochodzą już z okresu neolitu. Dowodem na to są znaleziska z okolicy Izbicy (siekiera krzemienna z neolitu) i Tarzymiech (naczynia kuliste z epoki brązu). Po obu stronach doliny Wieprza i w miejscowościach nieco oddalonych od niej spotyka się również ślady pobytu człowieka od neolitu. Na początku ery nowożytnej okolice Izbicy utrzymywały ożywione kontakty handlowe z południem Europy. W Romanowie znaleziono denary rzymskie, urnę, ostrogę żelazną z lat 100 / 102 – 194 – 195 n.e. Denary noszą wizerunek kolejnych władców lub członków rodziny cesarskiej. Szczególnie ciekawe są monety z wywierconym otworem, które mogły być używane jako ozdoby. Monety takie w skarbach odkrywanych na terenie Polski występują bardzo rzadko. W skarbie z Romanowa znalazły się dwie takie monety, denar Trajana oraz denar pośmiertny Marka Aureliusza. Znaleziska archeologiczne można oglądać w Muzeum Regionalnym w Krasnymstawie.

Pierwsze wzmianki o miejscowości datują się na 1419 r (jako wieś wchodząca w skład parafii Krasnystaw). W 1540 roku Król Zygmunt I Stary wydał zgodę na lokację na gruntach Izbicy miasta Nowy Tarnów (na prawie magdeburskim), ale nie doszła ona do skutku. Pieczęć miejska Izbicy, na której widnieje napis Sigilum Civitat Isbica, znaleziona została na dokumentcie z 1553 r. W 1750 Antoni Granowski, starosta tarnogórski, otrzymał od Augusta III Sasa przywilej na założenie miasta i sprowadzenie do niego Żydów. W roku 1754 miejscowość otrzymała przywilej na jarmarki. Z Tarnogóry, która posiadała przywilej de non tolerandis Judaeis, wyrugowano do Izbicy Żydów na mocy wyroku sądu asesorkiego z 1744. Wypędzonym Żydom zabroniono przekraczać dzielący Izbicę i Tarnogórę most. Od początku Izbica była miastem wyłącznie żydowskim (z początku najmniejszym miastem na ziemiach polskich), co było ewenementem w ówczesnej Rzeczypospolitej. Po 1772 roku Izbica weszła w skład zaboru austriackiego, w 1809 r. Księstwa Warszawskiego, a po 1815 roku Królestwa Polskiego (Kongresowego).

Izbica utraciła prawa miejskie decyzją władz carskich w roku 1869 w ramach represji po powstaniu styczniowym. Miejscowość tą włączono wtedy do gminy Tarnogóra. Wokół dworu osiadłego tutaj w XIX wieku cadyka Mordechaja Josefa Leinera i jego syna Jakuba powstał silny ośrodek ruchu chasydzkiego. W 1781. w Izbicy mieskzało 71 Żydów. W roku 1827 Izbica miała 51 domów, które zamieszkiwało 407 osób (wyłącznie Żydów), zaś w 1860. 1455 mieszkańców. Pierwszym znanym z imienia rabinem Izbicy był Elezier. W 1863 roku roku rozegrała się tu zwycięska bitwa powstańców styczniowych. W okresie międzywojennym w Izbicy mieszkało od ok. 3 tys. (93% ogółu mieszkańców stanowili Żydzi) (1921 r.) do prawie 6 tys. (1939 r.) osób, w tym ok. 90% pochodzenia żydowskiego. Z uwagi na tak duży odsetek ludności żydowskiej mieszkającej w Izbicy popularne było wówczas powiedzenie Izbica, Izbica – żydowska stolica. Miejscowość rozwijała się w tym okresie bardzo dynamicznie leżąc przy ruchliwej trasie Lublin-Zamość (wybudowanej w 1835 r.). Podczas I wojny światowej (w 1917 r.) wybudowano przebiegającą przez Izbicę linię kolejową.

W 1919 r. Izbica ponownie stała się siedzibą urzędu gminy. W 1929 Izbica stała się dodatkowo siedzibą Gminy Tarnogóra (do 1954). W latach 30. XX wieku zelektryfikowano miejscowość.

Podczas II wojny światowej Izbica znajdowała się na krótko pod kontrolą sowiecką (wrzesień 1939), następnie utworzony został tutaj w ramach akcji Reinhard niemiecki, nazistowski obóz przejściowy dla Żydów przed deportacją do ośrodków zagłady Belzec w Bełżcu i Sobibor w Sobiborze. Do obozu przetransportowano także 11000-15000 Żydów spoza granic Polski. W 1942 zamordowana została tutaj niemiecka malarka Käthe Loewenthal. Na miejscowym cmentarzu żydowskim (tzw. kirkucie) rozstrzelano około 4,5 tys. Żydów. Ostatni Żydzi zostali deportowani z Izbicy 28 kwietnia 1943 roku. Wojnę przeżyło zaledwie 14 izbickich Żydów. W 1941. w Izbicy utworzono siedzibę gestapo na cały powiat krasnostawski, którego szefem został Kurt Engels, oraz jego pomocnik Ludwik Klemm. Obaj byli odpowiedzialni za zbrodnie (doraźne rozstrzeliwanie ludności), zarówno na Polakach jak i Żydach. Po wojnie grunty miejscowości Izbica zostały znacjonalizowane i sprzedane miejscowej oraz napływowej ludności polskiej. 

W Izbicy warto zobaczyć:
-Cmentarz żydowski w Izbicy (kirkut)
-Pomnik poległych w latach 1863, 1920, 1939 i 1940
-Wieża ciśnień z 1911 r.

Niewirków

 Niewirków – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie zamojskim, w gminie Miączyn.


Współrzędne obiektu
N 50,701285
E 23,510777


Niewirków leży na wschód od Zamościa nad rzeką Siniochą. Najstarsze wzmianki o nim pochodzą z połowy XV wieku, należała wtedy do prawosławnego władyki chełmskiego. W latach 1525-1532 Niewrków zakupił Więcław Zamoyski – syn Tomasza z Łaźnina. W rękach Zamoyskich był do końca XVI wieku. Potem wielokrotnie zmieniał właścicieli. W 1911 r. ówczesny właściciel Marian Płachecki wybudował w Niewirkowie eklektyczny murowany pałacyk. Jest to budowla piętrowa podpiwniczona, czworoboczna, z parterową obszerną dobudówką na wysokich piwnicach od tyłu.  

Od frontu pałac jest pięcioosiowy z wgłębnymi, półkoliście zamkniętymi portykami pośrodku: wejściowym w przyziemiu i balkonowym na piętrze. W zwieńczeniu ścian znajduje się fryz konsolowy i gzyms, a przy jednym z frontowych narożników cylindryczny wykusz z tarasem, wsparty na przyściennej kolumnie. Obok drugiego narożnika znajduje się trójboczny ryzalit. Obiekt przykryty jest w części głównej czterospadowym dachem, a nad przybudówką dwuspadowym. W 1944 r. majątek został rozparcelowany, a pałac i jego wnętrze zdewastowane. Budynek był użytkowany kolejno jako: posterunek MO, urząd gminy, sklep, biuro GS. Pałac w tym czasie popadł w ruinę. W 1964 r. w pałacu zlokalizowano szkołę, dokonano przy tym remontu adaptacyjnego. W jego wyniku znacznie zmienił się wygląd obiektu. Rozebrano szklaną oranżerię, zlikwidowano duży półkolisty taras z reprezentacyjnymi schodami od strony południowej i wyjście do parku od strony północnej.

Wieś Niewirków położona jest na południowym skraju gminy Miączyn, nad rzeką Siniochą, w obrębie Kotliny Hrubieszowskiej. Miejscowość wzmiankowano po raz pierwszy w roku 1442, kiedy należała do prawosławnego właściciela chełmskiego. Pierwsza wzmianka o cerkwi pochodzi z 1540 roku.Już w XVII wieku istniał we wsi parterowy dwór murowany, z murowanymi sklepionymi lochami.Spis z 1827 roku notował wieś w powiecie tomaszowskim i parafii Dub. Niewirków liczył wtedy 59 domów i 448 mieszkańców.

Na początku XX wieku istniały we wsi dwa wiatraki.Spis z 1921 roku wykazał, że Niewirków liczył 94 domy i 616 mieszkańców.W roku 1923 wybudowano na terenie folwarku niewirkowskiego murowana gorzelnię i magazyn spirytusu, a w 1932 roku młyn motorowy.Tragiczny dla mieszkańców wsi był okres okupacji niemieckiej.W listopadzie 1942 roku policja niemiecka zastrzeliła 57 Żydów. W grudniu 1942 roku wieś została wysiedlona przez Niemców. Mieszkańców wywieziono do obozu w Zamościu, a ich miejsce zajęli koloniści niemieccy z terenu Rumunii i Bułgarii.

We wsi istniała rownież cegielnia, która zakończyła produkcję cegły w 1971 roku. W związku z reformą terytorialną kraju w 1954 roku utworzono w Niewirkowie gromadę, w skład ktorej weszły: Cześniki, Niewrków, Niewirków Kolonia, Poddąbrowa oraz Tomaszówka.Poprawie ulegl stan dróg, kiedy to w latach 1975-1977 wybudowano drogę z Miaczyna do Niewirkowa i w latach 1977-1978 połączono Niewirków z Niewirkowem Kolonią. 

Sitno

Sitno – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie zamojskim, w gminie Sitno. 7 km na północny wschód od Zamościa.


Współrzędne obiektu
N 50,748540
E 23,351316

Zespół pałacowo-parkowy w Sitnie składa się z pałacu, spichlerza, obory, stodoły i parku. Zlokalizowany jest w zachodniej części wsi, przy drodze Sitno - Czołki - Zamość. Jego powierzchnia wynosi ok.15 ha. Zespół składa się z obiektów powiązanych ze sobą funkcjonalnie i przestrzennie, zgrupowanych w dwóch częściach: rezydencjonalnej z pałacem i otaczającym go parkiem oraz gospodarczej (dawna obora, stodoła, spichlerz). Posiada ciekawą i bogatą historię. Obiekty powstały po koniec XIX w. za czasów Kornela Malczewskiego. Cały zespół pałacowo - parkowy został wpisany do rejestru zabytków w 1981 r.

Dwór drewniany jako siedziba właścicieli wzmiankowany był na początku XIX wieku. Nic nie wiadomo o wcześniejszych losach rezydencji. Stary dwór, zapewne niejednokrotnie niszczony w czasie walk toczonych w obrębie pobliskiej twierdzy zamojskiej, ale też z pewnością nie spełniający już wymogów estetycznych i funkcjonalnych ówczesnych właścicieli, został rozebrany. Na jego miejscu lub w bliskim sąsiedztwie, zbudowano 4 ćw. XIX w. staraniem ówczesnego właściciela majątku Kornela Malczewskiego nowy, murowany pałac, istniejący do dziś.

Pałac zlokalizowany został w centralnej części zespołu rezydencjonalnego, w otoczeniu rozległego parku. Frontem zwrócony jest na wschód i z tej strony prowadzi do niego podjazd i aleja lipowa. Od strony zachodniej rozciąga się park, zaś od strony północno - zachodniej znajduje się ciąg pieszy prowadzący do części gospodarczej.

Obiekt powstał na planie nieregularnym, złożony, z narożnymi ryzalitami z obu stron. Posiada powierzchnię ok. 850 m². Został zbudowany z cegły, jest obustronnie tynkowany, częściowo podpiwniczony, posiada zróżnicowane dachy: jedno i dwu i trójspadowe.

Bryła budynku jest mocno rozczłonkowana, złożona z piętrowego korpusu głównego z ryzalitami: od tyłu piętowymi, od frontu parterowymi. Na osiach środkowych znajdują się: od wschodu fronton z trójkątnym szczytem, a przed nim rozległy taras ze schodami, zaś od strony zachodniej kolumnowy portyk. Od strony południowej zbudowany został parterowy aneks z salą balową, a od północy przybudówki różnej wielkości i wysokości. Dekoracja zewnętrzna pałacu ogranicza się do profilowanych gzymsów, obramień okien i drzwi. Wnętrze obiektu jest wielodzielne i niesymetryczne. Nie zachowało się dawne wyposażenie pałacu. Z wystroju wnętrz przetrwały jedynie pilastry, fasady i rozety sali balowej, na zewnątrz zaś oryginalne ażurowe balustrady balkonów odlane z żeliwa. Po raz pierwszy obiekt remontowany był w 1919 r. po zniszczeniach I wojny światowej. Remont ogólny pałacu po zniszczeniu II wojny światowej został przeprowadzony w 1946 r., zaś w latach 1976-79 wykonano remont generalny z wymianą m.in. stopów, schodów, podłóg i instalacji.

Spichlerz to budynek murowany z końca XIX w., z okresu kształtowania się murowanej zabudowy folwarcznej majątku. Zlokalizowany jest na północnym skraju części gospodarczej zespołu, tuż obok wjazdu na dawny folwark od strony drogi do Zamościa. Frontem zwrócony jest w stronę rozległego podwórza (dawna gumna). Budynek zbudowany został z cegły i kamienia wapiennego na planie prostokąta o powierzchni 434 m², w układzie jednotraktowym, trójdzielnym. Jest to obiekt piętrowy, podpiwniczony po całością bryły, kryty dachem dwuspadowym. W konstrukcji piwnic i parteru zastosowano sklepienia ceglane kolebkowe. Elewacja budynku jest tynkowana, gładka, bez cokołów i dekoracji, w narożach zaś budynek ujęty został wydatnymi szkarpami. Posiada w elewacji południowej trzy otwory drzwiowe, górny poziom wyposażony został w małe okienko. Jest typowym przykładem gospodarczej architektury dworskiej z końca XIC w. i pocz. XX w. Remonty budynku miały miejsce: w latach 60-tych XX w., 1971 r. i około 1976 r. Obecnie (od 1998 r.) trwa gruntowy remont obiektu.

Obora powstała w końcu XIX w., także w okresie kształtowania się murowanej zabudowy folwarcznej majątku. Jest to obiekt wolnostojący, usytuowany w południowej części gospodarczej zabudowy. Budynek jest parterowy z użytkowanym poddaszem. Zbudowany został na planie wydłużonego prostokąta z przybudówką na osi frontu, jednotraktowy pierwotnie jednoprzestrzenny. Powierzchnia jego zabudowy wynosi 485 m². Obiekt powstał z cegły, jest obustronnie tynkowany, bez podpiwniczenia. Dach obory jest dwuspadowy, wysoki, krokwiowo-stolcowy z jętkami, obecnie kryty eternitem, natomiast okna są małe kwadratowe, cztero-szybowe. Na dole, na osi budynku, umieszczono drzwi dwuskrzydłowe, a na poddaszu, także na osi, drzwi pojedyncze. Elewacja budynku jest gładka, w narożach ujęta została lizenami. Obiekt nie posiada wyraźnych cech stylowych. Formy jego zewnętrznego wyglądu charakterystyczne są dla folwarcznej zabudowy z końca XIX i pocz. XX w. W 1976 r. przeprowadzono ogólny remont budynku, przebudowano go i zaadaptowano na magazyn.

Stodoła to budynek murowany z końca XIX w. Usytuowany jest w centralnej części zespołu gospodarczego, pomiędzy dawną oborą a spichlerzem, frontem zwrócony na podwórze i podjazd od strony wschodniej. Obiekt zbudowano na planie wydłużonego prostokąta o powierzchni 582 m². Jest jednotraktowy, parterowy, murowany z cegły, obustronnie tynkowany, kryty dachem dwuspadowym, z trzema otworami bramnymi na przestrzał, a pomiędzy nimi małymi okienkami oraz dużymi okrągłymi otworami w przyziemiu. Obiekt pozbawiony jest cech stylowych. W latach 70-tych XX w. budynek został wyremontowany i zaadaptowany na magazyn.

Pałac otoczony jest parkiem regularnym, przekomponowanym na krajobrazowy. Założony został na pocz. XIX w. przez nieznanego planistę. Pierwotny układ parku był prawdopodobnie regularny, składający się (przynajmniej z części przypałacowej) z układów alei lipowych i szpalerów grabowych. Przy końcu XIX w. park został przez ówczesnych właścicieli Malczewskich, przeobrażony w stylu angielskim. W bardzo dobrym stanie był utrzymywany przez Ludową Szkołę Rolniczą Żeńską. W 1950 r., kiedy szkołę zamknięto, park został bardzo poważnie zniszczony i w około 20 % wycięto. Dopiero od 1959 r., kiedy jego użytkownikiem została Zasadnicza Szkoła Rolnicza, uporządkowano go i ogrodzono. Wycięta jednak została spora ilość drzew w północno-wschodniej części, gdzie w 1971 r. postawiono nowy budynek szkoły i internat. Park usytuowany jest na terenie płaskim lekko opadającym do łąk w kierunku południowym. Powierzchnia parku wynosi 4,5 ha, w tym wody wynoszą 0,6 ha. Do dzisiejszych czasów zachował się w ok. 80 %. Jego układ kompozycyjny jest zatarty, ale można zauważyć śladu układu regularnego, przekształconego następnie na park krajobrazowy. Obecnie wyróżnia się w obrębie parku dwie części: pierwszą, „przypałacową", z zarysowanymi śladami alei lipowych zachowanych fragmentarycznie i drugą, „krajobrazową", którą stanowi grupa drzew skupionych wokół sadzawki. Inwentaryzacja parku wykonana w 1980 r. wykazała 274 drzewa zaliczane do 13 gatunków. Najliczniej reprezentowany był jesion wyniosły (100 sztuk), robinia akacjowa (40 sztuk), klon pospolity i jesionolistny (32 sztuki), kasztanowiec biały (30 sztuk) i brzoza brodawkowata (25 sztuk). Wśród drzew wyróżniono 9 pomników przyrody (7 jesionów wyniosłych i 2 lipy drobnolistne), znajdowało się też wiele krzewów i nowych nasadzeń. Natomiast w 1982 r. drzewostan parku pomniejszył się do około 200okazów należących do 11 gatunków, przy czym najliczniej nadal był reprezentowany jesion wyniosły w liczbie 100 sztuk. W takim stanie park przetrwał do chwili obecnej.

Nazwa topograficzna wsi jest związana z florą i wywodzi się najprawdopodobniej od sitowia, charakterystycznego dla tutejszych, niegdyś bardzo zabagnionych obszarów. Na terenie miejscowości wyróżnia się kilka nazw lokalnych: Podedwór, Stara Wieś, Kolonia.S itno od 1972 r. jest siedzibą Urzędu Gminy. Najstarsze ślady osadnictwa z terenu miejscowości znane są z neolitu i mają związek z ludem nazwanym przez archeologów kulturą ceramiki sznurowej (2200-1900 r. p. n. e.). Są to pozostałości fragmentów naczyń glinianych. Ślad osadnictwa pochodzi z wczesnej epoki brązu i związany jest z kulturą strzyżowską (1750-1600 r. p.n.e.). Istniała tu także osada w epoce brązu i związana była z kulturą trzciniecką (1600-1200 r. p.n.e.). Znaleziono na powierzchni ponadto zabytki ceramiczne z okresu wpływów rzymskich. Najbardziej jednak osadnictwo rozwinięte było w okresie wczesnego średniowiecza, szczególnie od X do XII wieku. Z tego bowiem okresu, na podstawie znalezisk na powierzchni fragmentów naczyń, zarejestrowano aż 6 dużych skupisk osadniczych. Mogłoby to wskazać na istnienie w tym czasie jakiegoś większego ośrodka, wokół którego koncentrowało się bogate osadnictwo. Jednak informacja podana przez S. Noska o ewentualnym istnieniu we wczesnym średniowieczu grodziska ( tak badacz zinterpretował pozostałości okopu dzisiejszych zabudowań podworskich) została zweryfikowana negatywnie w terenie w czasie badań w ramach Archeologicznego Zdjęcia Polski. Pomimo braku na omawianym terenie jakiegoś większego ośrodka we wczesnym średniowieczu, niewątpliwie już w owym czasie zaczął tworzyć się zalążek przyszłej wsi.

Najstarsza źródłowa informacja o miejscowości pochodzi z 1420 r. i stwierdza wytyczenie granic między Deszczkiem, dziedzicem Chomęcisk, a Wąsonem z Sitna. Po raz drugi wieś wzmiankowana była rok później jako Szithno. Miejscowość musiała jednak powstać przed 1402 r., kiedy to po raz pierwszy wymieniony był w przekazach pisanych Sitaniec. Nazwa Sitaniec jest bowiem tzw. nazwą topograficzną wtórną utworzoną od innej nazwy miejscowości (w tym przypadku od Sitna) za pomocą formatu zdrobniającego - ec.

Pierwsza historyczna informacja o miejscowości z 1420 r. i kolejna wzmianka z 1421 roku podają, że właścicielem Sitna był Wojciech (Woś, Wąson, Warsz) „de Sythenec", zwany od nazwy wsi Sitaniec - Sitański lub rzadziej Sicieński (od Sitna). Jednak nie są to jedyne o nim informacje źródłowe. Wojciech był bowiem dość znaczącą postacią w ówczesnym życiu Ziemi Chełmskiej. Był pierwszym sędzią ziemskim chełmskim, a funkcję tą pełnił od 1427 (?) do 1434 roku. Dobra Wojciecha Sitańskiego musiały być już w tym czasie spore, skoro w 1434 r. dał on synowi Piotrowi 20 łanów ziemi we wsi Sitaniec, sobie zostawiając tyle samo. Jak twierdzi znawca rodu Sitańskich - K. Sochaniewicz, dobra Wojciecha w tym czasie rozciągały się na północ aż po Monastyrek i Stary Zamość (Majdan Sitaniecki), na wschodzie po Horyszów i Stabrów, zaś od zachodu i południa ograniczała je rzeczka Kalinowica, czyli dzisiejsza Łabuńka.

Jak podaje A. Janeczek, właścicielami Sitna na przełomie XIV i XV w. byli ruskiego pochodzenia bojarzy: Fiodor i Michałko Brah. To zapewne po ich wymarciu lub sunięciu (co jest bardziej prawdopodobne)osiadł to Wojciech. Rodowód Sitańskich, których protoplastą był Wojciech, jest polski, o czym świadczy jego imię oraz herb Nałęcz. Wojciech przybył zapewne pod koniec XIV, a najpewniej na początku XV wieku z Mazowsza, korzystając z nadania książęcego dóbr ziemskich na terenach dotąd ruskich. Wraz z nim przybyło wiele innej drobnej szlachty, także z Mazowsza, która osiadła w bliskim sąsiedztwie. Wszyscy zapewne byli ze sobą blisko spokrewnieni, o czym świadzcy ich wspólny herb „Nałęcz". Pieczętowali się nim bowiem Horyszowscy, Iłowieccy, Skomorowscy, Udryccy oraz Drohiczańscy. Wojciech najprawdopodobniej był fundatorem pierwszego drewnianego kościoła w Sitańcu pod wezwaniem św. Bartłomieja (i św. Wojciecha), który powstał przed 1434 r., kiedy to wzmiankowano pierwszego tutejszego proboszcza o imieniu Urban. Synem Wojciecha był Piotr, żonaty z Dzichną (Zdzichną). Ich córka Anna wniosła Sitno i Wolę Sicieńską (zapewne wchłoniętą później przez Sitno) mężowie Jakubowi Snopkowskiemu w 1464 roku. Natomiast w 1488 r. Sitno stało się własnością syna Jakuba Snopkowskiego, także Jakuba. Prawdopodobnie od Snopkowskich przez małżeństwo Stanisława Łaszcza, który ożenił się z Jadwigą Snopkowską, wieś przeszła na Łaszczów. Córka Jadwigi i Stanisława Łaszczów Barbara, około 1637 r. wyszła za mąż za Walentego Fredrę w 1677 r., jego syn Stanisław Antoni sprzedał w tym samym roku majątek Krzysztofowi Malczewskiemu h. Abdank.

W 1564 r. wieś z Wolą liczyła 19,5 łana ziemi, 4 zagrodników i 2 rzemieślników, posiadała cerkiew, którą obsługiwał jeden pop. W Sitnie istniała parafia prawosławna, wzmiankowana w 1531 roku. W tym czasie znajdowała się tu cerkiew, zapewne drewniana, wymieniona także w 1564 r., zniszczona w 1619 roku. W 1718 r. istniała nowa, drewniana cerkiew, unicka, zbudowana na miejscu poprzedniej. Wymieniono ją w źródłach także w 1760 r. jako parafialną świątynię unicką p.w. św. Piotra i Pawła Apostołów. W 1872 r. parafia siteńska liczyła 776 wiernych. Natomiast w 1875 r. wybudowano kosztem rządu rosyjskiego następną cerkiew, drewnianą, krytą gontem p.w. św. Włodzimierza.

Malczewscy byli właścicielami Sitna (także pobliskich Łazisk) jeszcze w 1725 roku. Natomiast w 1729 r. majątki te należały do Feliksa Matczyńskiego. W latach 20-tych XIX w. wieś była ponownie w rękach Malczewskich, a konkretnie Onufrego Malczewskiego, marszałka powiatu hrubieszowskiego. Majątek w drodze spadku przeszedł następnie na jego syna Kornela. Na podstawie spisu z 1827 r. we wsi znajdowały się 104 domy i było 824 mieszkańców. Majątek Malczewskich w tym czasie bardzo się rozrósł, bowiem w 1820 r. byli oni także właścicielami Kawęczyna, Łazisk i Suchodębia.

Od 1857 r. działała w Sitnie gorzelnia. W 1878 r. była już tylko jedną z dwóch (oprócz nowo zbudowanej w Ruskich Piaskach) gorzelni w ówczesnym powiecie zamojskim. W okresie kryzysu i dezorganizacji gospodarki folwarcznej bezpośrednio po uwłaszczeniu, upadły bowiem wszystkie gorzelnie małe, źle urządzone technicznie. W latach 1885-1895 była jednym (po pożarze i zaniechaniu odbudowy gorzelni w Ruskich Piaskach) zakładem tego typu w powiecie zamojskim. Ostatecznie produkcję w niej przerwano w czasie I wojny światowej. Gorzelnia przynosiła właścicielom bardzo wysoki dochód, pochodzący głównie z dworskiego monopolu spirytusowego. Polegał on na przymusie zaopatrywania się przez karczmarzy w alkohol tylko z gorzelni siteńskiej pod groźbą ich usunięcia. Sztywne ograniczenia propinacji dotyczyły także chłopów, którzy z kolei mieli obowiązek zakupu wódki tylko w karczmach znajdujących się w obrębie majątku Malczewskich.

W 1874 r. folwarki w Kornelówce i Czołkach uzyskały własne księgi hipoteczne, ale nadal ich dziedzicem był Malczewski. W 1884 r. tereny dworskie (bez Kornelówki i Czołek) zajmowały 2031 morgi (1138 ha), w tym 864 roli uprawnej i 882 lasu, własność chłopska natomiast zajmowała 1727 morgów (967 ha) gruntów uprawnych. W tym czasie istniała w Sitnie szkoła początkowa, cerkiew i karczma.

W wyniku dobrego prowadzenia majątku, dzięki nagromadzonym środkom finansowych, a szczególnie sporym dochodom pochodzącym z dobrze prosperującej gorzelni, Malczewscy pod koniec XIX w. zbudowali pałac murowany, piętrowy, istniejący do dziś. Wokół pałacu założyli ogród spacerowo - owocowy i pasiekę. Nowy pałac powstał w miejsce starego dworu, zapewne drewnianego, o bliskiej dziś nieokreślonej formie.

Początek XX w. nie był jednak korzystny dla właścicieli Sitna. Coraz mniejsze dochody zaczęła przynosić gorzelnia. Wynikało to ze wzrostu opłat podatkowych (akcyzy) oraz przestarzałych urządzeń zakładu i jednocześnie braku wystarczających środków na ich modernizację. Malejące środki finansowe i nie spłacone pożyczki zaciągnięte pod zastaw majątku, doprowadziły w konsekwencji do wystawienia jego na sprzedaż. W 1913 r. majątek siteński na drodze licytacji za długi nabył od Malczewskich Witold Święcicki. Próbę podźwignięcia majątku przerwała I wojna światowa. Zrujnowany w czasie wojny folwark przedstawiał się już wyjątkowo niekorzystnie. Spowodowało to, że nowy właściciel ostatecznie zdecydował się na parcelację dóbr. W 1923 r. tzw. resztówkę majątku (pałac, park, część gospodarczą i 58 ha ziemi) nabył Sejmik Zamojski lokalizując tu Ludową Szkołę Rolniczą Żeńską oraz Gospodarstwo Rolne Sejmiku Zamojskiego, którym niezależnie od szkoły kierował Stanisław Koch.

Ludowa Szkoła Rolnicza Żeńska powstała 15 stycznia 1924 r. z inicjatywy Sejmiku Zamojskiego. Przez cały okres swojej działalności kierowana była przez Wandę Popławską, znakomicie wykształconą ziemiankę, która całe swoje dorosłe życie poświęciła wychowaniu wiejskich dziewcząt. Nauka w szkole trwała zaledwie 11 miesięcy, ale efektem jej były znakomite wyniki dydaktyczno-wychowawcze przygotowujące młode dziewczęta do roli wiejskich gospodyń. „ Stwórz właściwą atmosferę w swym domu" - to podstawowe wskazanie szkoły. Uczennice przechodziły 5 działów: hodowlę, ogrodnictwo, kuchnię, szwalnię i porządki, łącząc znakomicie teorię z zajęciami praktycznymi w szkolnym gospodarstwie. Szkoła elitarna ze względu na wysoką odpłatność z biegiem czasu stawała się szkołą ogólnie dostępną, zwłaszcza dla mniej zamożnych dziewcząt. Dzięki staraniom jej kierowniczki i renomie jaką szkoła zdobyła, pojawili się bowiem liczni fundatorzy stypendiów. W 1927 r. szkołę odwiedził ówczesny Prezydent Ignacy Mościcki. Do chwili zamknięcia w 1950 r., opuściło ja 681 wychowanek.

W okresie międzywojennym administracyjnie Sitno należało do gminy Nowa Osada. W 1921 r. we wsi stały 142 domy i było 1005 mieszkańców, w tym 532 Polaków, 439 Ukraińców i 34 Żydów. Folwark w tym czasie liczył 4 budynki mieszkalne (w tym jeden nie zamieszkały) i 101 osób (97 Polaków i 4 Ukraińców. Natomiast w 1929 r. wieś posiadała znacznie ponad tysiąc mieszkańców. Wówczas w Sitnie funkcjonował młyn A. Pietrusiewicza, wiatrak J. Małkosa, wydobywano kamień budowlany w kamieniołomach, pracowali: kołodziej S. Bernat, koszykarz A. Kawka, krawiec D.Fuks, stolarz P. Gmiler i szewc A. Czyranka, były cztery punkty sprzedaży artykułów spożywczych: S. Biłana, Sz. Grzybowskiego, P. Greczby i F. Hajduka. W 1918 r. powstała w Sitnie jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, istniejąca do dzisiaj. Nadal funkcjonowała cerkiew, zbudowana w 1875 r. Jednak, według relacji mieszkańców wsi, w 1938 r. została zniszczona. Miało to niewątpliwie związek z ówczesną polityką narodowościową rządu polskiego, polegającą na wyburzeniu świątyń prawosławnych jako siedliska budzenia wśród ludności ukraińskiej poczucia narodowego. W związku z tym do połowy lipca 1938 r. zniszczono na lubelszczyźnie ponad 120 cerkiew, kaplic i domów modlitwy.

Okres okupacji hitlerowskiej dla miejscowości był tak samo ciężki i tragiczny jak i dla całej Zamojszczyzny. W czasie II wijny światowej, 19 maja 1942 r. zostały rozstrzelane 3 osoby z Sitna (Antoni Stuk, Natalia Potychcia, Stefan Bilań) i jedna osoba z Warszawy (Orłowski imię nieznane) za rzekome ukrywanie i udzielanie pomocy jeńcom radzieckim. Kolejnej egzekucji na mieszkańcach Sitna dokonali Niemcy 9 października 1942 r.. Rozstrzelanych zostało wówczas 9 osób (3 Polaków i 6 Ukraińców): Mikołaj i Jan Biłan (ojciec i syn),Kirył Rudczak, Szymon Rogalski, Stefan Samulak, Jakub, Jan i Stefan (był synem Jana) Senie oraz Jan Struk. 19 grudnia 1942 r. wieś została wysiedlona przez Niemców i wkrótce zasiedlona Niemcami bałkańskimi.

W okresie powojennym nastąpił szybki rozwój miejscowości. Osadnictwo przeniosło się nieco na północ. Powstała bowiem nowa główna droga przez wieś, pełniąca tą funkcję do dziś. Dotychczasowa główna ulica biegnąca od pałacu na wschód, równolegle do rowu, który stanowił północną granicę łąk i bagnisk straciła na znaczeniu, a mieszkańcy z tych p0odmokłych, słabo urodzajnych i bardzo wąskich działek zaczęli przenosić się na lepsze osiedla pochodzące z komasacji i parcelacji. O pierwotnej lokalizacji wsi dziś świadczy już tylko nazwa lokalna Stara Wieś. Rozwój wsi nastąpił również w wyniku osiedlania się polskiej ludności zabużańskiej. W 1950 r. została zamknięta Ludowa Szkoła Żeńska. W zmienionej sytuacji politycznej, Wanda Popławska jako dawna współpracownica Piłsudskiego, członkini AK w czasie okupacji, stała się osobą niepożądaną dla ówczesnych władz. Pretekstem do zamknięcia szkoły była potrzeba utworzenia szkoły kształcącej przyszłych pracowników nowo powstających wówczas spółdzielni produkcyjnych. Tego samego roku zorganizowano Szkołę Praktyków - Specjalistów z myślą o nowej kadrze spółdzielni produkcyjnych, powołano kadrę wychowawców, ale nie zgłosił się do szkoły ani jeden słuchacz. Tym, niewątpliwie bardzo szlachetnym gestem, wyrażono poparcie dla poprzedniej szkoły i jej kierowniczki. W 1950 r. obiekty po dawnej szkole stały się własnością lokalnych władz, a gospodarstwo przyłączono do PGR Jarosławiec. W pałacu zaś, aż do 1959 r. miały swoją siedzibę: poczta, biblioteka, bank oraz mieszkania prywatne. Obiekt uległ w tym czasie poważnej dewastacji. W 1959 r. powołano jednoroczną Szkołę Rolniczo-Gospodarczą dla dziewcząt pod kierownictwem Janiny Gajek, a w następnym roku zamieniono ją na koedukacyjną, dwuletnia Szkołę Rolniczą, a w dalszej kolejności na Zasadniczą Szkołę Rolniczą. Teren szkoły (dawny zespół pałacowy) został uporządkowany, zbudowano internat, budynki mieszkalne. Po utworzeniu województwa zamojskiego, Sitno wytypowano w 1976 r. na siedzibę Wojewódzkiego Ośrodka Postępu Rolniczego (WOPR), którego lokum miało się znajdować w pałacu i pozostałych budynkach należących do szkoły. W tym samym roku Zasadniczą Szkołę Rolniczą przeniesiono do Różańca, a powołany WOPR objął w 1977 r. majątek Gospodarstwa Szkolnego w Sitnie i Janowicach oraz PGR w Jarosławcu. Celem WOPR-u stała się intensyfikacja produkcji rolnej poprzez szkolenia rolników, zorganizowanie wspólnie z Instytutem Rolnictwa AR w Zamościu - Zamojskiego Klubu Producentów Rolnych, organizowanie „Dni Otwartych Drzwi", wystaw zwierząt hodowlanych, specjalistycznych wycieczek. W 1991 r. WOPR został przekształcony w jednostkę budżetową o nazwie Zamojski Ośrodek Doradztwa Rolniczego (ZODR), zaś ziemia przeszła na własność Agencji Rolnej. Celem ZODR-u stało się udzielanie fachowej pomocy rolnikom w zakresie modernizacji i restrukturyzacji gospodarstw rolnych w okresie gospodarki rynkowej i przygotowaniu ich do wejścia na rynki Unii Europejskiej. Nadal aktywnie działał Zamojski Klub Producentów Rolnych. W 1999 roku zmienił nazwę na Wojewódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Lublinie z siedzibą w Końskowoli Oddział w Sitnie. Pomimo, że WODR jest już tylko oddziałem ośrodka lubelskiego, nadal działa bardzo aktywnie. Tradycją stała się Wystawa Zwierząt Hodowlanych, Maszyn i Urządzeń Rolniczych połączona z konkursami wiedzy rolniczej, organizowana od wielu lat w pierwszy weekend lipca. Imprezę tą corocznie odwiedza do kilkunastu tysięcy osób. W 2002 r. odbyła się już szesnasta wystawa. W Ośrodku mają miejsce seminaria poświęcone problematyce upraw, hodowli, mechanizacji rolnictwa, a nawet zagrożeniu zdrowia w środowisku wiejskim, czy wreszcie ostatnio roli polskiej wsi w integracji z Unią Europejską. Funkcjonuje laboratorium badania próbek gleb, a pracownicy Ośrodka udzielają fachowych porad rolnikom. Dyrektorem siteńskiego oddziału WODR-u w Lublinie jest obecnie inż. Henryk Cisak. W Sitnie, w budynku pałacu znalazł siedzibę Uniwersytet Ludowy im. St. Staszica, który powołano w 1992 r. pod patronatem Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Niestety w 1999 r. zakończył swoją działalność. Obecnie na terenie zespołu pałacowego trwa budowa, a właściwie przebudowa obiektu z lat 70-tych XX w. (budynek dawnej Zasadniczej Szkoły Rolniczej i internat) na nowoczesny hotel. Od 1987 r. obok pałacu istnieje bogate w rolnicze eksponaty Muzeum Rolnictwa, założone przez Stanisława Chmiela. W planach jest utworzenie skansenu wsi zamojskiej.

Udrycze

Udrycze – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie zamojskim, w gminie Stary Zamość.


Współrzędne obiektu
N 50,796291
E 23,278305

Najstarsze wzmianki o Udryczach datują się na początek XV w., kiedy to miejscowość należała do Wincentego z Udrycz, herbu Nałęcz, a pierwsze informacje o znajdującej się tam rezydencji pochodzą z wieku XVII. Wieś pozostawała w rękach rodu Udryckich do połowy XVIII w. Po śmierci ostatniego przedstawiciela rodu, Karola, majątek trafił na krótko w ręce Zamoyskich, a przed 1761 r. wieś nabył Antoni Stanisław Deboli. W 1786 r. Udrycze należały do rodziny Wisłockich, a pod koniec XVIII w. wieś znalazła się w rękach Józefy Szydłowskiej, która wniosła ją w wianie Onufremu Kickiemu. Po śmierci tego ostatniego w 1823 r. dobra odziedziczyły dzieci: Teresa, Ludwik i Józefa, wkrótce jednak całość majątku stała się własnością Teresy Kickiej.

Z osobą Teresy Kickiej, wieloletniej właścicielki dóbr udryckich, wiążą się liczne ciekawostki i opowieści. Jej brat, Ludwik, był adiutantem Józefa Poniatowskiego - dzięki temu słynąca z urody panna została przedstawiona księciu. Oboje ponoć zakochali się w sobie i przysięgli dozgonną miłość, a dwór w Udryczach stał się odtąd miejscem spotkań. Według legendy, parę połączył nawet sekretny ślub. W 1929 r. w parku znajdować się jeszcze miały dwie akacje i brzoza, zasadzone ponoć na pamiątkę zaręczyn ks. Józefa z Kicką. Mieszkańcy Udrycz opowiadają też, że jeszcze do niedawna na terenie parku rosły dwa świerki, które posadzili zakochani.

W 1872 r., po śmierci Teresy Kickiej, Udrycze wystawiono na licytację; majątek kupił wówczas Bolesław Klepaczewski, który w tym samym roku odsprzedał go Ignacemu i Marii Zawadzkim. Zawadzcy odremontowali i przebudowali podupadający dwór, na tym jednak nie kończą się ich zasługi. Jak podaje Jan Gaździcki, autor Monografii wsi Udrycze, Maria z Lipczyńskich Zawadzka i jej cztery córki z zamiłowaniem oddawały się nauczaniu i wychowywaniu dzieci miejscowych gospodarzy. 

Gaździcki wspomina również, że do Udrycz często przyjeżdżał pan Mościcki ze Skierbieszowa (wsi oddalonej o ok. 11 km od Udrycz) wraz ze swym synem Ignacym, późniejszym Prezydentem II Rzeczypospolitej. Jak podaje Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego, wydawany w latach 1880-1904, w Udryczach było gospodarstwo wzorowe, ogród owocowy, rybołówstwo w 3-ch kanałach, gospodarstwo rybne, młyn wodny, wiatrak, sady przeważnie śliwkowe, czarnoziem lekki, urodzajny.

Po I wojnie światowej Zawadzcy rozparcelowali majątek, a w 1927 r. sprzedali zespół dworski gminie Stary Zamość, z przeznaczeniem na szkołę powszechną, która funkcjonuje tam po dziś dzień. Przez lata dwór i otaczające go budynki powoli podupadały - w okresie powojennym w zespole nie przeprowadzano żadnych poważnych prac konserwatorskich, ograniczając się do przeprowadzania (a i to nie zawsze) tylko bieżących napraw.

W 2007 r. zespół dworsko-parkowy w Udryczach sprzedany został przez gminę obecnemu właścicielowi, który rozpoczął jego rewitalizację na cele związane z turystyką. Odremontowano dom administratora majątku oraz uratowano przed zawaleniem się barokową oficynę mieszkalną, które zaadaptowane zostały na potrzeby turystów. Zgodnie z warunkami transakcji, szkoła we dworze funkcjonowała do lipca 2010 r. - po tej dacie rozpoczął się remont budowli, który ostatecznie przywróci zespołowi dawny blask i charakter.

W należących do zespołu zabytkowych budynkach, otoczonych wspaniałym, starym parkiem, mieszczą się pokoje gościnne, łączące walory tradycji ziemiańskiej z wygodami nowoczesności. W barokowej oficynie i XIX-wiecznym domu administratora majątku czekają na Państwa pokoje urządzone pięknymi, przedwojennymi meblami, ale także nowocześnie wyposażone kuchnie i łazienki.Zespół dworsko-parkowy znajduje się na stoku jednego ze wzgórz, łagodnie opadającym ku rzeczce Ferens, płynącej dnem doliny.

Wiadomości ze strony internetowej dworku http://www.udrycze.pl
Miło widzieć kolejny odrestaurowany dworek ocalony od zapomnienia i zniszczenia. Oby więcej takich inwestycji.

Krasnystaw

Krasnystaw (przed 1918 niekiedy Krasnostaw) - miasto w województwie lubelskim, w powiecie krasnostawskim, nad rzeką Wieprz, na terenie Działów Grabowieckich i Wyniosłości Giełczewskiej. Leży ono u ujścia rzeki Żółkiewki do Wieprza.


Współrzędne zamku
N 50°59'12,80''
E 23°10'29,17''

Współrzędne pałacu biskupiego
N 50,982177
E 23,171352

Współrzędne dworku
N 50,98111057
E 23,16929131

W Krasnymstawie istniał zamek starościński wzniesiony prawdopodobnie w XV wieku. Posiadał dwie kondygnacje, otoczony był wałem i murem z bramą zwaną maksymiliańską. Na przełomie XVI i XVII wieku został przebudowany, a niedługo potem, w 1616 roku zniszczony. Ponownie był zniszczony w 1794 roku. Do 1816 roku pozostały już tylko dwie ściany. Obecnie w miejscu gdzie się wznosił posadowiona jest szkoła.

Starościański Zespół Dworkowo–Parkowy i Folwarczny „Starostwo”  zlokalizowany jest przy ul. Sikorskiego i ul. Konopnickiej. Dwór z oficyną i spichlerz został wzniesiony w pierwszej połowie XIX wieku. Obecnie dwór jest w nieciekawym stanie. Wymaga szybkiego remontu.

Zespół Klasztorny Pojezuicki (styl barokowy, początek XVIII w) obejmujący: Kościół p.w. św. Franciszka Ksawerego i kapliczkę przed kościołem, klasztor i dziedziniec, pałacyk biskupa dawne seminarium i wikariat, drzewostan;

Krasnystaw jest miastem o bogatej tradycji historycznej sięgającej okresu wczesnego średniowiecza. oczątek  miastu  dał  jedenastowieczny  gród  obronny Szczekarzew  (Szczekarzów), który 1 marca 1394 r. uzyskał od Władysława Jagiełły prawa miejskie. Nazwa Krasnystaw po raz pierwszy pojawiła się w dokumencie państwowym w 1462 r. Miasto obdarowano licznymi przywilejami w II połowie XIV wieku, wprowadzono wyposażone w silną władzę urzędy starościńskie.  W 1490 r. biskup Maciej z Łomży przeniósł z Chełma do Krasnegostawu siedzibę diecezji chełmskiej, co podniosło znaczenie miasta jako lokalnego ośrodka handlowego. Rozwój Krasnegostawu został przejściowo zahamowany w 1524 r. przez ogromny pożar. Obok znaczenia jako ośrodek handlowy miasto odgrywało dużą rolę lokalnego ośrodka oświatowego. Działała tutaj szkoła przykatedralna, w której pobierał nauki początkowe późniejszy kanclerz wielki koronny Jan Zamojski. W 1588 r. w krasnostawskim zamku osadzono arcyksięcia Maksymiliana Habsburga pretendenta do polskiej korony; tutaj odwiedzał księcia m.in. Zygmunt III Waza.

 W latach 1602 - 1603 i 1630 - 1631 Krasnystaw nawiedziła zaraza, która spowodowała w dużym stopniu jego wyludnienie. Potem miasto także nie było oszczędzane. Najpierw niszczyły je wojska kozackie i szwedzkie (XVII w.), później wojska szwedzkie, saskie i moskiewskie (XVIII w.).
      W 1688 r. Jezuici  założyli w Krasnymstawie szkołę gramatyki, którą w 1720 r. podniesiono do rangi kolegium, czyli szkoły wyższej.
      W 1787 r. zatrzymał się tu król Stanisław August Poniatowski. Sześć lat później powiat krasnostawski został włączony do województwa lubelskiego.


     Po III rozbiorze Polski miasto znalazło się w granicach cesarstwa austriackiego a w 1809 r.  włączono je do Księstwa Warszawskiego. 1811 r. zapisał się jako rok kolejnego ogromnego pożaru, który strawił południową pierzeję rynku i wiele innych budowli m.in. cerkwię św. Paraskiewy i ratusz.

     W utworzonym w 1815 r. Królestwie Polskim, Krasnystaw został siedzibą władz obwodowych carskiej administracji. Podczas powstania styczniowego lokalnymi oddziałami    dowodził m.in. Mikołaj Nieczaj - lekarz, Rosjanin pochodzący z Dubienki. Ujęty w czasie potyczki na mocy wyroku sądu wojennego rozstrzelony został w marcu 1863 r. w Krasnymstawie.

     Po rewolucji 1905 r. (podczas, której w mieście odbywały się liczne manifestacje i strajki szkolne) na terenie miasta rozpoczęła działalność Polska Macierz Szkolna. Działalność tej organizacji doprowadziła do utworzenia biblioteki z czytelnią i amatorskiego teatru.

     I wojna światowa przyniosła miastu kolejne pożary, co doprowadziło Krasnystaw do częściowego spalenia.  18 lipca 1915 r. wojska austriackie z grupy szturmowej gen. Arza wyrzuciły ostatecznie Rosjan z Krasnegostawu.

     Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Krasnystaw znalazł się w województwie lubelskim i został stolicą powiatu. Miasto zajmowało obszar 58,2 km2, liczba ludności wynosiła 10 435 mieszkańców. Przeważali  katolicy- 81,9%. Żydzi stanowili 17,2 %. Ludności Krasnegostawu nie ominęła pożoga wojenna. W pierwszych dniach września samoloty Luftwaffe zbombardowały stację kolejową i most na Wieprzu. W połowie września oddziały Wehrmachtu zajęły miasto, przeprawiły się przez Wieprz i opanowały prawy brzeg. Oddziały Wojska Polskiego stoczyły z nimi na wzgórzach Przedmieścia Zastawie i Góry zaciekłą walkę. Przegrana we wrześniu 1939 roku przygnębiła społeczeństwo Krasnegostawu jednak nie stracili oni wiary w odzyskanie niepodległości. Wszyscy wyrażali wolę walki z okupantem. 

Najbardziej spektakularną akcję przeprowadził w nocy z 19 na 20 września 1943 r. oddział BCh pod dowództwem Stanisława Sokołowskiego ps.„Rolnik”. Uwolniono wówczas około 300 więźniów z miejscowego więzienia.  W lecie 1944 r. oddziały AK i BCh obwodu krasnostawskiego zostały zaangażowane do realizacji planu pod kryptonimem „Burza”. Oddziały AK i BCh wspólnie wyzwoliły Krasnystaw wyprzedzając wojska radzieckie. Dwa bataliony BCh dowodzone przez ppłk Jana Wojtala i mjr Stanisława Sokołowskiego w dniach 24 - 26 lipca 1944, zadały Niemcom duże straty. 28 lipca 1944 r. do Krasnegostawu wkroczyła Armia Czerwona, a następnie w sierpniu pojawiło się NKWD, komendantem miasta został mjr Wasilewski.

     Na prawie pół wieku krasnostawiacy musieli zapomnieć o szkodach wyrządzonych przez sowiecki reżim. Nastał czas odbudowy miasta ze zniszczeń wojennych, czas reformy rolnej i rozbudowy przemysłu. W 1951 roku oddano do użytku Fermentownię Tytoniu, następne inwestycje mają miejsce w latach 1969 – 1980. Powstają wtedy nowe zakłady pracy, między innymi: Zakłady Wyrobów Sanitarnych (aktualnie Cersanit IV S.A.), Zakłady Odzieżowe „Cora” (aktualnie CORA-TEX S.A.), Cukrownia Krasnystaw, nowy szpital, przychodnia zdrowia, siedziba Liceum Ogólnokształcącego i wiele innych obiektów administracyjnych, handlowych i oświatowych. W roku 1980 rozpoczęto budowę obwodnicy, stanowiącej część drogi ekspresowej Warszawa-Kijów, którą ukończono w 1989 roku. W tym okresie rozpoczynają się również prace renowacyjne starówki krasnostawskiej, budowa oczyszczalni ścieków, i sieci gazu ziemnego.Okres powojenny to czas intensywnego rozwoju Krasnegostawu, który - do czasu reformy administracyjnej kraju w 1975 roku, był siedzibą powiatu.  

W 1990 roku odbywają się pierwsze demokratyczne wybory do samorządu terytorialnego. Od roku 1999 r. Krasnystaw znów staje się stolicą powiatu.Krasnystaw od początku lat dziewięćdziesiątych jest prężnie rozwijającym się miastem. Od tego czasu w Krasnymstawie doprowadzono sieć gazową, kanalizację sanitarną i deszczową we wszystkie rejony miasta. Oddano do użytku nowoczesną oczyszczalnię ścieków i składowisko odpadów oraz wprowadzono Selektywną Zbiórkę Odpadów Komunalnych. Wybudowano krytą pływalnię, halę sportową przy Zespole Szkół Nr 1, odnowiono wszystkie jednostki oświatowe. Po wejściu Polski do Unii Europejskich odremontowano wszystkie Zespoły Szkół oraz wybudowano przy nich nowoczesne kompleksy boisk ze sztuczną nawierzchnią, przeprowadzono rewitalizację starówki, zbudowano stadion wraz z halą sportową, dokończono budowę kanalizacji sanitarnej i deszczowej w mieście oraz kilkanaście milionów złotych przeznaczono na modernizację i budowę dróg.

     Krasnystaw należy do miast o ciekawych walorach historyczno-kulturowych. Do najciekawszych zabytków na terenie miasta wpisanych do Rejestru Zabytków należą poza tym:
• Zespół Klasztorny Poaugustiański Stary obejmujący dawny kościół p.w.św. Trójcy murowany w stylu gotyckim z XVI wieku i budynki klasztorne z drugiej połowy XVII w. Obecnie w zespole zlokalizowana jest Zasadnicza Szkoła Zawodowa;
• Zespół Klasztorny Poagustiański Nowy (zespół budowli klasycystycznych wzniesionych w latach 1937-39) obejmujący kościół p.w. św. Trójcy, dzwonnicę, mur otaczający z kapliczkami klasztor i drzewostan;
• Cmentarz grzebalny rzymsko-katolicki i prawosławny przy ul. Poniatowskiego, założony w I ćwierćwieczu XIX wieku,
• Kamienice przy Placu 3-go Maja - kamienice zostały wzniesione w I poł. XIX w, wyróżniają się wystrojem klasycystycznym i zachowanym pierwotnym układem wnętrz, z częściowo zachowanymi sklepieniami kolebkowymi i kolebkowo – krzyżowymi.
• Jatki Miejskie przy ul. Poniatowskiego 8b - są jedynym w dawnym województwie chełmskim budynkiem zrealizowanym w okresie między wojennym na potrzeby handlu.
*układ urbanistyczny miasta Krasnegostawu rozwijający się od czasów średniowiecza i związany z terenem pozamkowym i pozostałościami obwarowań miejskich oraz zespołami klasztornymi. Zrewitalizowany Rynek Miejski ma spełniać funkcje placu miejskiego o charakterze reprezentacyjnym i handlowym. Na terenie miasta do obiektów zabytkowych należą również obiekty mieszkalne (kamienice i domy).

tekst ze strony http://www.krasnystaw.pl