Borki – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie radzyńskim, w gminie Borki.
W Borkach znajduje się zespół pałacowo-dworski z pocz. XIX w.; obiekt nie jest zagospodarowany, niszczeje. Na sprzedaż.
Nazwa Borki pojawia się w 1603 roku i jest miejscowością zasiedziałą.Dzieje jej, związane są głównie z ośrodkiem dworskim, którego początki sięgają okresu, kiedy w Borkach istniały folwarki drobnej szlachty. Obecnie nazwy poszczególnych działów zanikły i trudno jest zorientować się, do kogo mógł należeć omawiany obiekt. Przy końcu XVIII wieku majątek Borki wraz z pobliską Wolą Osowińską i Przytocznem był w posiadaniu rodziny Czerskich. Kiedy w 1815 roku zmarł Tadeusz Czerski, dobra podzielono między rodzeństwo : Ferdynand Czerski otrzymał Borki, a Filipina z Czerskich Jaźwińska ze swoim mężem Ignacym otrzymała Wolę Osowińską. Prawdopodobnie w tym okresie został wzniesiony w Borkach murowany dwór, otoczony w późniejszym czasie regularnym ogrodem o charakterze spacerowo – użytkowym oraz murowane budynki mieszkalne dla służby, z których jeden zachował się do dziś. Po bezpotomnej śmierci Ferdynanda Czerskiego w 1838 roku Borki odziedziczył jego siostrzeniec – Walenty Jaźwiński z Woli Osowińskiej. Od tego czasu, przez ponad 20 lat, Borki i Wola Osowińska pozostawały w rękach jednego gospodarza. Po Walentym Jażwińskim w 1861r. majątek objęły jego dzieci : Wacław, Aniela, Maria, Gabriela, Józefa, Zygmunt i Karol Jaźwińscy.
Po spłaceniu rodzeństwa gospodarstwo przejął Zygmunt Jaźwiński wraz z żoną Marią z Jezierskich. Oni to rozbudowali dwór przekształcając go w rezydencję pałacową, zmienili również założenia ogrodowe w ogród krajobrazowy i założyli rozległe stawy rybne. W roku 1894 wybudowany został murowany młyn wodny oraz dom młynarza. Wzdłuż drogi biegnącej od młyna na wschód, równolegle do rzeki Bystrzyca, powstały budynki mieszkalne. W roku 1827 w Borkach było 18 domów i 130 mieszkańców. Od 1900 roku dobra zostały powiększone o folwark w Starej Wsi. Do 1944 roku ostatnimi właścicielami Bork byli Maria z Jezierskich Jaźwińska, wdowa po Zygmuncie oraz ich trzej synowie: Konstanty, Tadeusz i Zygmunt. Wszyscy mieszkali we dworze borkowskim aż do 1939 roku a opuścili go po wkroczeniu wojsk radzieckich do Polski.
We wrześniu 1939 roku wieś została doszczętnie spalona. W okresie II wojny światowej otaczający dwór park został w dużym stopniu zniszczony przez okupantów. Wycieli oni 40 % drzewostanu i w centralnej części parku wybudowali drewniane baraki szpitala wojskowego. Po wyzwoleniu majątek został rozparcelowany, a resztówka z parkiem i pałacem przeszła w administrację szkoły rolniczej. W latach 1951 – 1954 pałac i park znalazł się w użytkowaniu państwowego gospodarstwa rolnego a następnie szkoły podstawowej, izby porodowej i poczty. Po wojnie rozebrano poniemieckie budynki szpitalne, lecz nie skonstruowano dawnego układu alejek spacerowych, nie uzupełniono też drzewostanu.
Park krajobrazowy jest położony na wschód od pałacu i ciągnie się wzdłuż jednego ze stawów. Na jego wschodnim krańcu w pobliżu młyna znajduję się wzniesienie, skąd widoczny jest pałac, fragmenty parku oraz stawy. Wzdłuż drogi, która biegnie obok parku do dawnego młyna stoją czworaki dworskie.
Wiadomości ze strony: http://www.e-lublin.pl/mapapowiaty/radzynski/borki.php
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz