Tytułem wstępu

Na wstępie chciałam zaznaczyć, iż blog mój w żaden sposób nie aspiruje do miana jakiegoś poważniejszego przedsięwzięcia naukowego i ma głównie charakter hobbystyczny i w pełni amatorski. Intencją moją było, jest i będzie, zachęcenie czytelnika do odwiedzenia tych cudownych miejsc w Polsce oraz do zapoznania się z ich historią, klimatem. Poszczególne teksty (głównie w opisach miejscowości) pochodzą nieraz z trzech-czterech źródeł (całkowicie ze sobą przemieszanych), tak więc zdecydowałam się (przed wszystkim ze względu na czytelność i specyfikę przekazu www) nie podawać dziesiątków przypisów do każdego liczącego parę słów fragmentu. Informacje zamieszczone w w moim blogu dotyczące zamków pochodzą głównie z "Leksykonu zamków w Polsce" [ autorzy: Salm Jan, Kołodziejski Stanisław, Kajzer Leszek] oraz stron internetowych poświęconych temu zagadnieniu. Zaś wiadomości dotyczące samych miejscowości znajduję głównie w Wikipedii, na stronach tych gmin i miejscowości, bądź też ze stron prywatnych poświęconych danym miejscowościom czy obiektom. Jeżeli jednak, ktoś poczuje się urażony gdy wykorzystam jego wiadomości, proszę o kontakt. Napiszę sprostowanie lub usunę takowe wiadomości z mojego bloga.

Będę ogromnie wdzięczna za wszelkie uwagi, zarówno dot. ew. błędów rzeczowych, ortograficznych, faktograficznych i innych. Propozycje, pomysły, sugestie dot. układu treści, nowych tematów, i inne uwagi proszę przesyłać na adres: jagusinka@gmail.com
Tuż pod tym tekstem jest księga gości - możesz napisać co myślisz o moim blogu :)

PRZEPROWADZKA

Po dość długiej nieobecności postanowiłam wrócić do prowadzenia bloga o moich podróżach.

Jeśli macie ochotę mi towarzyszyć zapraszam na nową witrynę tutaj:


czytajcie, komentujcie, krytykujcie, subskrybujcie i wpisujcie się do księgi gości. Serdecznie zapraszam :)

KSIĘGA GOŚCI

KSIĘGA GOŚCI - pisz szczerze, każda opinia jest dla mnie ważna :)

Możesz tutaj napisać co myślisz o moim blogu :)

Obserwatorzy

sobota, 14 maja 2011

Guzów

Guzów – wieś w województwie mazowieckim, powiat żyrardowski, gmina Wiskitki. Guzów to mała wioska  położna 12km na północny zachód od Żyrardowa, przy drodze do Sochaczewa. 


Współrzędne obiektu
N 52,115470
E 20,334588

We wsi znajduje sie imponujący pałac Sobańskich z 1878r. Pałac zbudowany został w stylu francuskiego renesansu o skomplikowanej bryle, z ryzalitami w części centralnej i na narożach. Wieże z obeliskowymi hełmami wieńczy wysoki łamany dach z fantazyjnymi wystawkami i lukarnami. Z dachu wyrastają ozdobne kominy i ażurowe attyki. Elewacje zdobią pilastry, a front wyznacza wspaniały portyk z podwójnymi komlumnami. 

Wokół rozciąga się park krajobrazowy. Pałac w Guzowie zbudował Władysław Hirschel z fundacji hrabiego Feliksa Sobańskiego. Wzniesiono go w stylu zamków francuskich, przebudowując wcześniejszy dwór Ogińskich. 

Do istniejącej budowli dodano drugą wieżę, czterokolumnowy portyk od frontu i taras od ogrodu. Całość przykryto mansardowym dachem. Od strony zachodniej wzniesiono kaplicę, która użytkowana jest do dzisiaj jako kościół filialny. Całość jest otoczona parkiem ze stawami, na których są sztuczne wyspy. W czasie I wojny światowej pałac służył jako przyfrontowy szpital. Po odzyskaniu niepodległości zniszczoną rezydencję przywrócono do dawnej świetności. 

Guzów i jego okolice pozostawały od 1462 roku dobrami państwowymi, czyli królewszczyzną. W 1564 były tu folwark i wieś. Pod koniec XVI w. stanął w Guzowie drewniany dwór. 25 IX 1765 roku przyszedł w nim na świat Kleofas-Michał Ogiński. 18 lat później w Guzowie jest już pierwszy murowany pałacyk wystawiony przez Andrzeja Ogińskiego. Warto tu zaznaczyć, że Andrzej Ogiński w tym czasie pełnił funkcję sekretarza Wielkiego Księstwa Litewskiego, a od 1775 mocą ustawy sejmowej posiadł okoliczne dobra na zasadach własności emfiteutycznej (płacił coroczny ustalony wcześniej czynsz). Wcześniej były to wciąż dobra państwowe.

O tym pierwszym murowanym dworze wiadomo tylko że była to okazała późnobarokowa budowla której obraz zachowano na litografii z 1855 roku. Jednak w tym roku dobra i pałac nie należały już do Ogińskich. W 1827 roku właścicielem był już hrabia Henryk Łubieński, minister sprawiedliwości Królestwa Kongresowego. Założył on w Guzowie pierwszą na terenie Królestwa cukrownię. Kłopoty finansowe Łubieńskiego sprawiły, że w 1856 roku pałac zlicytowano. Nabywcą został Feliks Sobański - syn siostry hrabiego Łubieńskiego. W 1877 roku Feliks został ordynatem Guzowa (królewszczyzny wciąż pozostawały własnością państwa) , a 3 lata później tytułować się mógł hrabią. Mniej więcej w tym czasie zaczęto przebudowę pałacu, która zakończyła nadaniem mu zachowanej do dziś formy. Sobański zlecił prace architektowi Władysławowi Hirschelowi. Architekt miał chyba tylko jedną wytyczną - stworzyć pałac podobny do zamków znad Loary. Pojawiający się w kilku miejscach ozdobny motyw barana to nawiązanie do herbu rodu Sobańskich.

Wnętrza, znane tylko z opisów, umeblowano w stylu Ludwika XV - zakupów dokonano na aukcji w Paryżu, na której wyprzedawano własność Napoleona. Wśród dzieł sztuki polskie przeważały nad francuskimi.
Projekt parku opracowali architekci Walerian Kronenberg i Franciszek Szanior. Park choć zaniedbany zachował cechy mu nadane pierwotnie pod koniec XIX w. takie jak oś widokowa, trzy stawy przedzielone dwoma mostkami i kordegardę. Na tej ostatniej umieszczono herby Ogińskich (Pogoń), Sobańskich (Junosza) i Łubieńskich (Pomian).

W latach 1914 - 1915 pałac pełnił funkcję szpitala frontowego. Bliskość frontu w tym okresie sprawiła, że później na terenie parku pozostało dużo pocisków artyleryjskich oraz ciężkiego sprzętu wojskowego. Wszystko przywrócono do pierwotnego stanu w okresie międzywojennym. W pałacu mieszkał wtedy hrabia Feliks Sobański, który od 1934 roku zarządzał dobrami w imieniu brata swego Antoniego.

Okres II wojny światowej to już początek upadku. Już w 1939 roku do pałacu zawitali Niemcy by uczcić kapitulację Warszawy. Zupełnie przy okazji rozkradziono wartościowe przedmioty i zdewastowano wnętrza. W zabawie miał brać udział sam kanclerz III Rzeszy.

W obliczu zbliżającego się frontu w 1944 roku Sobańscy najcenniejsze rzeczy przewieźli do Warszawy, gdzie uległy zniszczeniu podczas Powstania Warszawskiego. W samym pałacu do grona wandali dołączali kolejno: czerwonoarmiści, szabrownicy i okoliczna ludność.

Po upaństwowieniu dóbr w pałacu umieszczono biura i mieszkania pracowników cukrowni. 

Od 1989 roku budynek jest własnością spadkobierców Sobańskich. W dobrym stanie pozostaje jedynie kaplica pałacowa powstała ok. 1880 roku, a obecnie pełniąca funkcję kościoła parafialnego.

Jako ciekawostkę należy wymienić, że własnie w okolicach Guzowa historycznie po raz pierwszy w Polsce podjęto wysiłek sadzenia i zbioru ziemniaków.



Jurki

Jurki – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie grójeckim, w gminie Pniewy, leżąca w pobliżu szosy Grójec- Mszczonów, oddalona od miasta Grójec o 8 kilometrów. 
Współrzędne obiektu
N 51,907377
E 20,779609


Jurki to malowniczo położona miejscowość wśród grójeckich sadów.

W pałacu mieści się Ośrodek Szkolno - Wychowawczy dla dzieci upośledzonych   w stopniu lekkim i umiarkowanym.

Ośrodek obejmuje Szkołę Podstawową , Gimnazjum, Szkołę Zawodową i Internat.

Mimo najszczerszych chęci o Jurka nic nie mogłam znaleźć. Jeżeli  ktoś posiada jakieś informacje o historii miejscowości lub pałacu, byłabym wdzięczna za wiadomość.

Stary Drzewicz

Stary Drzewicz – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie żyrardowskim, w gminie Wiskitki.


Współrzędne obiektu

N 52,110059
E 20,395468

Podjechaliśmy pod zamkniętą oczywiście bramę. Teren prywatny. Widać, że w parku jest posprzątane, wykoszone. Ktoś o to dba. Niestety nie dało się podejść bliżej.
W Starym Drzewiczu znajduje się pałac z 2 poł. XIX w. Przebudowany w latach 30 XX w. Otacza go  park krajobrazowy z lat 30 XX w. Na terenie parku znajdują się dwa sady.

Niestety nigdzie nie mogłam znaleźć informacji o historii miejscowści lub innych, bardziej szczegółowych informacji o pałacu. Byłabym wdzięczna za pomoc...

Żyrardów

Żyrardów – miasto i gmina w województwie mazowieckim, w powiecie żyrardowskim, położone na Równinie Łowicko-Błońskiej, nad rzeką Pisią Gągoliną, 45 km na południowy zachód od Warszawy i 90 km na północny wschód od Łodzi.


Współrzędne obiektu
N 52,056941
E 20,433210

Pałac Dittricha wybudowany w latach 1867 - 1871 przez Karola Augusta Dittricha dla swojego zięcia, jednego z dyrektorów fabryki - Ludwika Marcellina. W willi byłego współwłaściciela Zakładów Żyrardowskich Karola Dittricha mieści się Muzeum Mazowsza Zachodniego . 

Budynek wzniesiony został w latach 1886 - 1896 w tzw. kostiumie francuskim.  Park Krajobrazowy im. Karola Dittrricha, przez który przepływa rzeka Pisia Gągolina, zaprojektowany został przez Karola Sparmanna, (znanego ogrodnika warszawskiego Ogrodu Botanicznego). Na terenie parku zabytkowy drzewostan m.in. platany klonolistne, olchy czarne, wiąz szypułkowy, dąb szypułkowy, a także pozostałości architektury ogrodowej.

Historia miasta rozpoczyna się w 1833, kiedy do wsi Ruda Guzowska, należącej do dóbr hrabiów Łubieńskich, przeniesiono fabrykę wyrobów lnianych, utworzoną w 1828 roku w Marymoncie (obecnie dzielnicą Warszawy). Mechaniczną przędzalnię lnu zorganizował na zlecenie rządu Królestwa Polskiego Filip de Girard.

24 czerwca 1829 postanowiono założyć spółkę pod nazwą "Karol Scholtz i Spółka", w której skład wchodzili: Tomasz, Jan i Henryk Łubieńscy, Józef Lubowidzki - wiceprezes Banku Polskiego i Karol Scholtz - radca handlowy Banku. Miała ona zająć się rozwojem mechanicznego przędzenia lnu na maszynach wynalezionych przez Filipa de Girarda. Formalny akt spółki spisano 9 sierpnia 1830. W dokumencie tym osada, w której miano w ciągu 2 lat zbudować budynki fabryczne oraz budynki mieszkalne dla tkaczy i robotników, nosiła nazwę Żyrardów. Budowę przędzalni mechanicznej i tkalni ręcznej rozpoczęto na początku 1830, w tym czasie w zakładzie w Marymoncie trwała produkcja eksperymentalna, która miała być później zastosowana na szeroką skalę w zakładach żyrardowskich. Prace nad budową fabryki zostały przerwane na pewien czas przez wybuch powstania listopadowego, kiedy to zakład w Marymoncie został zamieniony na fabrykę broni, a sam Filip de Girard, który był dyrektorem technicznym fabryki, brał udział w powstaniu. W 1832 budowa fabryki została wznowiona, a produkcja ruszyła w dniu 24 lipca 1833. Datę tę uznaje się za datę powstania zakładów żyrardowskich, a 9 sierpnia 1830 za dzień powstania osady Żyrardów.

W 1848 przez Żyrardów ruszyła kolej parowa na trasie Warszawa-Wiedeń.
13 marca 1857 zakłady zostają zakupione przez Karola Hiellego i Karola Dittricha, którzy zajmują się dalszą ich rozbudową, a także rozbudową osady fabrycznej, czynili to także ich następcy m.in. Karol Dittrich jr. Pobudowane zostają, m.in. osiedle robotnicze, pralnia dla robotników, szpital, szkoły, ochronka, resursa oraz kościół katolicki pw. św. Karola Boromeusza i inne.

W dniach 23-28 kwietnia 1883 ma miejsce w zakładach żyrardowskich pierwszy strajk powszechny, wywołany obniżeniem płac pracownicom zatrudnionym w szpularni. W czasie strajku doszło do starć z wojskiem sprowadzonym przez gubernatora Warszawskiego. 25 kwietnia po aresztowaniu 10 robotników doszło do zamieszek w pobliżu aresztu, w czasie których oddano strzały do strajkujących. Zginęły 3 osoby a kilka zostało rannych. W dniach następnych aresztowano kolejne osoby oskarżone o organizowanie i udział w strajku, łącznie 39 osób. W latach następnych miały miejsce kolejne strajki, m.in. w październiku 1885, marcu 1887, marcu 1889, maju 1891, listopadzie 1895 i lutym 1905. Dało to z czasem miastu, będącemu miejscem ciągłych zatargów i ruchów strajkowych, przydomek "Czerwony".

W przeddzień wybuchu I wojny światowej Żyrardów był ciągle rozwijającym się ośrodkiem przemysłowym, zakłady żyrardowskie były największą fabryką tej branży w Królestwie Polskim i największą fabryką wyrobów lnianych w Europie. Na początku XX wieku zaczęły powstawać także inne drobne zakłady produkcyjne i usługowe m.in.: garbarnie, browar, gorzelnia, pracownie krawieckie itp. Powstawały liczne szkoły, a 7 listopada 1905 miał miejsce strajk uczniów czterech żyrardowskich szkół domagających się nauczania w języku polskim.

W 1914 na początku działań wojennych Żyrardów położony w pobliżu wschodniego odcinka frontu przebiegającego na linii Płock-Bzura-Rawka zaczęto przekształcać w zaplecze frontowe: napływały ze wschodu jednostki wojskowe, zaczęto wysiedlać w głąb Rosji obywateli niemieckich, rozlokowano szpitale wojskowe. Brak dostaw potrzebnych surowców zmusił właścicieli do zamknięcia fabryk, z których na początku 1915 zaczęto wywozić towary i maszyny w głąb Rosji. Po przerwaniu w lipcu 1915 frontu przez wojska austriacko-niemieckie wycofujący się Rosjanie wysadzili w powietrze ważniejsze oddziały fabryki[2]. Niemniej największy budynek fabryczny, tzw. Nowa Przędzalnia, został prawie nietknięty. Mimo zniszczeń zabudowań przemysłowych część mieszkalna osady fabrycznej nie ucierpiała. Od bombardowania niemieckiego spłonął budynek dworca kolejowego.

Brak zatrudnienia oraz trwająca wojna powodowały że osada fabryczna zaczęła powoli pustoszeć. Wybuchały epidemie chorób zakaźnych: tyfus, cholera, szkarlatyna, czerwonka itp. Dodatkowo po zajęciu Żyrardowa Niemcy zlikwidowali wypłacane dotychczas robotnikom przez zarząd fabryki zapomogi, co zmusiło niektórych do opuszczenia osady i wyjazdu w poszukiwaniu pracy.

W 1916 na mocy zarządzeń okupacyjnych władz niemieckich Żyrardów otrzymał prawa miejskie. Obszar nowo utworzonego miasta obejmował: osadę fabryczną Żyrardów, folwark Ruda Guzowska, tereny użytkowane przez Zarząd Kolei oraz wsie Ruda Guzowska, Podlas i część Teklinowa.

Na początku okresu międzywojennego zakłady żyrardowskie przeszły pod zarząd państwa, zostały odbudowane i ponownie uruchomione. Żyrardów znów zaczął się rozwijać i do 1931 liczba mieszkańców osiągnęła stan sprzed I wojny światowej. Jednak po przejęciu w listopadzie 1923 zakładów przez konsorcjum francuskie fabryka zaczęła podupadać, zaczęło się zwiększać bezrobocie pogłębione dodatkowo przez wielki kryzys (od 1929). Ponieważ przeprowadzone kontrole wykazały liczne nadużycia, sprawa trafiła do sądu (tzw. afera żyrardowska) i w 1936 fabryka została przekazana pod zarząd Państwowego Banku Rolnego.

12 września 1939 do Żyrardowa wkroczyły wojska niemieckie. W 1939 w Żyrardowie mieścił się obóz przejściowy dla jeńców polskich. W dniach 1-9 lutego 1941 miało miejsce wysiedlenie Żydów z Żyrardowa do getta w Warszawie. W 1942 wszyscy zostali wywiezieni do Treblinki i tam zamordowani. Na miejscowym kirkucie znajduje się pomnik poświęcony pamięci żyrardowskich Żydów. W okresie okupacji na terenie Żyrardowa działały organizacje podziemne ZWZ-AK i GL-AL przeprowadzające wiele akcji zbrojnych i dywersyjnych, co spotykało się z akcjami odwetowymi ze strony niemieckiej. Akcje takie miały miejsce m.in. w sierpniu 1943 gdy po aresztowaniu 360 robotników część z nich została zabita w Międzyborowie pod Żyrardowem, czy w październiku 1943, gdy pod murami zakładów Niemcy rozstrzelali 24 osoby. Od 1940 w mieście prowadzone były komplety tajnego nauczania na poziomie gimnazjalnym i licealnym, maturę wojenną zdało 40 osób. Żyrardów został wyzwolony 16 stycznia 1945.