Tytułem wstępu

Na wstępie chciałam zaznaczyć, iż blog mój w żaden sposób nie aspiruje do miana jakiegoś poważniejszego przedsięwzięcia naukowego i ma głównie charakter hobbystyczny i w pełni amatorski. Intencją moją było, jest i będzie, zachęcenie czytelnika do odwiedzenia tych cudownych miejsc w Polsce oraz do zapoznania się z ich historią, klimatem. Poszczególne teksty (głównie w opisach miejscowości) pochodzą nieraz z trzech-czterech źródeł (całkowicie ze sobą przemieszanych), tak więc zdecydowałam się (przed wszystkim ze względu na czytelność i specyfikę przekazu www) nie podawać dziesiątków przypisów do każdego liczącego parę słów fragmentu. Informacje zamieszczone w w moim blogu dotyczące zamków pochodzą głównie z "Leksykonu zamków w Polsce" [ autorzy: Salm Jan, Kołodziejski Stanisław, Kajzer Leszek] oraz stron internetowych poświęconych temu zagadnieniu. Zaś wiadomości dotyczące samych miejscowości znajduję głównie w Wikipedii, na stronach tych gmin i miejscowości, bądź też ze stron prywatnych poświęconych danym miejscowościom czy obiektom. Jeżeli jednak, ktoś poczuje się urażony gdy wykorzystam jego wiadomości, proszę o kontakt. Napiszę sprostowanie lub usunę takowe wiadomości z mojego bloga.

Będę ogromnie wdzięczna za wszelkie uwagi, zarówno dot. ew. błędów rzeczowych, ortograficznych, faktograficznych i innych. Propozycje, pomysły, sugestie dot. układu treści, nowych tematów, i inne uwagi proszę przesyłać na adres: jagusinka@gmail.com
Tuż pod tym tekstem jest księga gości - możesz napisać co myślisz o moim blogu :)

PRZEPROWADZKA

Po dość długiej nieobecności postanowiłam wrócić do prowadzenia bloga o moich podróżach.

Jeśli macie ochotę mi towarzyszyć zapraszam na nową witrynę tutaj:


czytajcie, komentujcie, krytykujcie, subskrybujcie i wpisujcie się do księgi gości. Serdecznie zapraszam :)

KSIĘGA GOŚCI

KSIĘGA GOŚCI - pisz szczerze, każda opinia jest dla mnie ważna :)

Możesz tutaj napisać co myślisz o moim blogu :)

Obserwatorzy

piątek, 24 czerwca 2011

Krasnystaw

Krasnystaw (przed 1918 niekiedy Krasnostaw) - miasto w województwie lubelskim, w powiecie krasnostawskim, nad rzeką Wieprz, na terenie Działów Grabowieckich i Wyniosłości Giełczewskiej. Leży ono u ujścia rzeki Żółkiewki do Wieprza.


Współrzędne zamku
N 50°59'12,80''
E 23°10'29,17''

Współrzędne pałacu biskupiego
N 50,982177
E 23,171352

Współrzędne dworku
N 50,98111057
E 23,16929131

W Krasnymstawie istniał zamek starościński wzniesiony prawdopodobnie w XV wieku. Posiadał dwie kondygnacje, otoczony był wałem i murem z bramą zwaną maksymiliańską. Na przełomie XVI i XVII wieku został przebudowany, a niedługo potem, w 1616 roku zniszczony. Ponownie był zniszczony w 1794 roku. Do 1816 roku pozostały już tylko dwie ściany. Obecnie w miejscu gdzie się wznosił posadowiona jest szkoła.

Starościański Zespół Dworkowo–Parkowy i Folwarczny „Starostwo”  zlokalizowany jest przy ul. Sikorskiego i ul. Konopnickiej. Dwór z oficyną i spichlerz został wzniesiony w pierwszej połowie XIX wieku. Obecnie dwór jest w nieciekawym stanie. Wymaga szybkiego remontu.

Zespół Klasztorny Pojezuicki (styl barokowy, początek XVIII w) obejmujący: Kościół p.w. św. Franciszka Ksawerego i kapliczkę przed kościołem, klasztor i dziedziniec, pałacyk biskupa dawne seminarium i wikariat, drzewostan;

Krasnystaw jest miastem o bogatej tradycji historycznej sięgającej okresu wczesnego średniowiecza. oczątek  miastu  dał  jedenastowieczny  gród  obronny Szczekarzew  (Szczekarzów), który 1 marca 1394 r. uzyskał od Władysława Jagiełły prawa miejskie. Nazwa Krasnystaw po raz pierwszy pojawiła się w dokumencie państwowym w 1462 r. Miasto obdarowano licznymi przywilejami w II połowie XIV wieku, wprowadzono wyposażone w silną władzę urzędy starościńskie.  W 1490 r. biskup Maciej z Łomży przeniósł z Chełma do Krasnegostawu siedzibę diecezji chełmskiej, co podniosło znaczenie miasta jako lokalnego ośrodka handlowego. Rozwój Krasnegostawu został przejściowo zahamowany w 1524 r. przez ogromny pożar. Obok znaczenia jako ośrodek handlowy miasto odgrywało dużą rolę lokalnego ośrodka oświatowego. Działała tutaj szkoła przykatedralna, w której pobierał nauki początkowe późniejszy kanclerz wielki koronny Jan Zamojski. W 1588 r. w krasnostawskim zamku osadzono arcyksięcia Maksymiliana Habsburga pretendenta do polskiej korony; tutaj odwiedzał księcia m.in. Zygmunt III Waza.

 W latach 1602 - 1603 i 1630 - 1631 Krasnystaw nawiedziła zaraza, która spowodowała w dużym stopniu jego wyludnienie. Potem miasto także nie było oszczędzane. Najpierw niszczyły je wojska kozackie i szwedzkie (XVII w.), później wojska szwedzkie, saskie i moskiewskie (XVIII w.).
      W 1688 r. Jezuici  założyli w Krasnymstawie szkołę gramatyki, którą w 1720 r. podniesiono do rangi kolegium, czyli szkoły wyższej.
      W 1787 r. zatrzymał się tu król Stanisław August Poniatowski. Sześć lat później powiat krasnostawski został włączony do województwa lubelskiego.


     Po III rozbiorze Polski miasto znalazło się w granicach cesarstwa austriackiego a w 1809 r.  włączono je do Księstwa Warszawskiego. 1811 r. zapisał się jako rok kolejnego ogromnego pożaru, który strawił południową pierzeję rynku i wiele innych budowli m.in. cerkwię św. Paraskiewy i ratusz.

     W utworzonym w 1815 r. Królestwie Polskim, Krasnystaw został siedzibą władz obwodowych carskiej administracji. Podczas powstania styczniowego lokalnymi oddziałami    dowodził m.in. Mikołaj Nieczaj - lekarz, Rosjanin pochodzący z Dubienki. Ujęty w czasie potyczki na mocy wyroku sądu wojennego rozstrzelony został w marcu 1863 r. w Krasnymstawie.

     Po rewolucji 1905 r. (podczas, której w mieście odbywały się liczne manifestacje i strajki szkolne) na terenie miasta rozpoczęła działalność Polska Macierz Szkolna. Działalność tej organizacji doprowadziła do utworzenia biblioteki z czytelnią i amatorskiego teatru.

     I wojna światowa przyniosła miastu kolejne pożary, co doprowadziło Krasnystaw do częściowego spalenia.  18 lipca 1915 r. wojska austriackie z grupy szturmowej gen. Arza wyrzuciły ostatecznie Rosjan z Krasnegostawu.

     Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Krasnystaw znalazł się w województwie lubelskim i został stolicą powiatu. Miasto zajmowało obszar 58,2 km2, liczba ludności wynosiła 10 435 mieszkańców. Przeważali  katolicy- 81,9%. Żydzi stanowili 17,2 %. Ludności Krasnegostawu nie ominęła pożoga wojenna. W pierwszych dniach września samoloty Luftwaffe zbombardowały stację kolejową i most na Wieprzu. W połowie września oddziały Wehrmachtu zajęły miasto, przeprawiły się przez Wieprz i opanowały prawy brzeg. Oddziały Wojska Polskiego stoczyły z nimi na wzgórzach Przedmieścia Zastawie i Góry zaciekłą walkę. Przegrana we wrześniu 1939 roku przygnębiła społeczeństwo Krasnegostawu jednak nie stracili oni wiary w odzyskanie niepodległości. Wszyscy wyrażali wolę walki z okupantem. 

Najbardziej spektakularną akcję przeprowadził w nocy z 19 na 20 września 1943 r. oddział BCh pod dowództwem Stanisława Sokołowskiego ps.„Rolnik”. Uwolniono wówczas około 300 więźniów z miejscowego więzienia.  W lecie 1944 r. oddziały AK i BCh obwodu krasnostawskiego zostały zaangażowane do realizacji planu pod kryptonimem „Burza”. Oddziały AK i BCh wspólnie wyzwoliły Krasnystaw wyprzedzając wojska radzieckie. Dwa bataliony BCh dowodzone przez ppłk Jana Wojtala i mjr Stanisława Sokołowskiego w dniach 24 - 26 lipca 1944, zadały Niemcom duże straty. 28 lipca 1944 r. do Krasnegostawu wkroczyła Armia Czerwona, a następnie w sierpniu pojawiło się NKWD, komendantem miasta został mjr Wasilewski.

     Na prawie pół wieku krasnostawiacy musieli zapomnieć o szkodach wyrządzonych przez sowiecki reżim. Nastał czas odbudowy miasta ze zniszczeń wojennych, czas reformy rolnej i rozbudowy przemysłu. W 1951 roku oddano do użytku Fermentownię Tytoniu, następne inwestycje mają miejsce w latach 1969 – 1980. Powstają wtedy nowe zakłady pracy, między innymi: Zakłady Wyrobów Sanitarnych (aktualnie Cersanit IV S.A.), Zakłady Odzieżowe „Cora” (aktualnie CORA-TEX S.A.), Cukrownia Krasnystaw, nowy szpital, przychodnia zdrowia, siedziba Liceum Ogólnokształcącego i wiele innych obiektów administracyjnych, handlowych i oświatowych. W roku 1980 rozpoczęto budowę obwodnicy, stanowiącej część drogi ekspresowej Warszawa-Kijów, którą ukończono w 1989 roku. W tym okresie rozpoczynają się również prace renowacyjne starówki krasnostawskiej, budowa oczyszczalni ścieków, i sieci gazu ziemnego.Okres powojenny to czas intensywnego rozwoju Krasnegostawu, który - do czasu reformy administracyjnej kraju w 1975 roku, był siedzibą powiatu.  

W 1990 roku odbywają się pierwsze demokratyczne wybory do samorządu terytorialnego. Od roku 1999 r. Krasnystaw znów staje się stolicą powiatu.Krasnystaw od początku lat dziewięćdziesiątych jest prężnie rozwijającym się miastem. Od tego czasu w Krasnymstawie doprowadzono sieć gazową, kanalizację sanitarną i deszczową we wszystkie rejony miasta. Oddano do użytku nowoczesną oczyszczalnię ścieków i składowisko odpadów oraz wprowadzono Selektywną Zbiórkę Odpadów Komunalnych. Wybudowano krytą pływalnię, halę sportową przy Zespole Szkół Nr 1, odnowiono wszystkie jednostki oświatowe. Po wejściu Polski do Unii Europejskich odremontowano wszystkie Zespoły Szkół oraz wybudowano przy nich nowoczesne kompleksy boisk ze sztuczną nawierzchnią, przeprowadzono rewitalizację starówki, zbudowano stadion wraz z halą sportową, dokończono budowę kanalizacji sanitarnej i deszczowej w mieście oraz kilkanaście milionów złotych przeznaczono na modernizację i budowę dróg.

     Krasnystaw należy do miast o ciekawych walorach historyczno-kulturowych. Do najciekawszych zabytków na terenie miasta wpisanych do Rejestru Zabytków należą poza tym:
• Zespół Klasztorny Poaugustiański Stary obejmujący dawny kościół p.w.św. Trójcy murowany w stylu gotyckim z XVI wieku i budynki klasztorne z drugiej połowy XVII w. Obecnie w zespole zlokalizowana jest Zasadnicza Szkoła Zawodowa;
• Zespół Klasztorny Poagustiański Nowy (zespół budowli klasycystycznych wzniesionych w latach 1937-39) obejmujący kościół p.w. św. Trójcy, dzwonnicę, mur otaczający z kapliczkami klasztor i drzewostan;
• Cmentarz grzebalny rzymsko-katolicki i prawosławny przy ul. Poniatowskiego, założony w I ćwierćwieczu XIX wieku,
• Kamienice przy Placu 3-go Maja - kamienice zostały wzniesione w I poł. XIX w, wyróżniają się wystrojem klasycystycznym i zachowanym pierwotnym układem wnętrz, z częściowo zachowanymi sklepieniami kolebkowymi i kolebkowo – krzyżowymi.
• Jatki Miejskie przy ul. Poniatowskiego 8b - są jedynym w dawnym województwie chełmskim budynkiem zrealizowanym w okresie między wojennym na potrzeby handlu.
*układ urbanistyczny miasta Krasnegostawu rozwijający się od czasów średniowiecza i związany z terenem pozamkowym i pozostałościami obwarowań miejskich oraz zespołami klasztornymi. Zrewitalizowany Rynek Miejski ma spełniać funkcje placu miejskiego o charakterze reprezentacyjnym i handlowym. Na terenie miasta do obiektów zabytkowych należą również obiekty mieszkalne (kamienice i domy).

tekst ze strony http://www.krasnystaw.pl

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz