Tytułem wstępu

Na wstępie chciałam zaznaczyć, iż blog mój w żaden sposób nie aspiruje do miana jakiegoś poważniejszego przedsięwzięcia naukowego i ma głównie charakter hobbystyczny i w pełni amatorski. Intencją moją było, jest i będzie, zachęcenie czytelnika do odwiedzenia tych cudownych miejsc w Polsce oraz do zapoznania się z ich historią, klimatem. Poszczególne teksty (głównie w opisach miejscowości) pochodzą nieraz z trzech-czterech źródeł (całkowicie ze sobą przemieszanych), tak więc zdecydowałam się (przed wszystkim ze względu na czytelność i specyfikę przekazu www) nie podawać dziesiątków przypisów do każdego liczącego parę słów fragmentu. Informacje zamieszczone w w moim blogu dotyczące zamków pochodzą głównie z "Leksykonu zamków w Polsce" [ autorzy: Salm Jan, Kołodziejski Stanisław, Kajzer Leszek] oraz stron internetowych poświęconych temu zagadnieniu. Zaś wiadomości dotyczące samych miejscowości znajduję głównie w Wikipedii, na stronach tych gmin i miejscowości, bądź też ze stron prywatnych poświęconych danym miejscowościom czy obiektom. Jeżeli jednak, ktoś poczuje się urażony gdy wykorzystam jego wiadomości, proszę o kontakt. Napiszę sprostowanie lub usunę takowe wiadomości z mojego bloga.

Będę ogromnie wdzięczna za wszelkie uwagi, zarówno dot. ew. błędów rzeczowych, ortograficznych, faktograficznych i innych. Propozycje, pomysły, sugestie dot. układu treści, nowych tematów, i inne uwagi proszę przesyłać na adres: jagusinka@gmail.com
Tuż pod tym tekstem jest księga gości - możesz napisać co myślisz o moim blogu :)

PRZEPROWADZKA

Po dość długiej nieobecności postanowiłam wrócić do prowadzenia bloga o moich podróżach.

Jeśli macie ochotę mi towarzyszyć zapraszam na nową witrynę tutaj:


czytajcie, komentujcie, krytykujcie, subskrybujcie i wpisujcie się do księgi gości. Serdecznie zapraszam :)

KSIĘGA GOŚCI

KSIĘGA GOŚCI - pisz szczerze, każda opinia jest dla mnie ważna :)

Możesz tutaj napisać co myślisz o moim blogu :)

Obserwatorzy

środa, 14 lipca 2010

Horodło

Horodło znajduje się we wschodniej części woj. lubelskiego, 20 km na północny wschód od Hrubieszowa, 75 km. na wschód od Zamościa. 




Współrzędne GPS:
    N 50°53'30,55''
    E 24°03'01,75''
Horodło jest siedzibą gminy najbardziej wysuniętej na wschód w Polsce. Gmina leży pomiędzy ramionami rzeki Bug, na pograniczu dwóch historycznych krain - Polesia i Wołynia. Znajduje się ona na terenie powiatu hrubieszowskiego, w południowo-wschodniej części województwa lubelskiego.  Do gminy prowadzą dwie główne drogi: wojewódzka biegnąca z Chełma do Zosina, a także krajowa z Zamościa do Zosina. Na długości około 40 km gmina Horodło graniczy z Ukrainą, granica ta jest jednocześnie granicą Unii Europejskiej. W Zosinie mostem na rzece Bug przekroczyć możemy granicę Polski i dostać sie do przygranicznego Uściługa a dalej do Włodzimierza Wołyńskiego.

Pierwsza wzmianka o Horodle pochodzi z 1287 r., Wykopaliska świadczą jednak o istnieniu grodu co najmniej od X wieku. Gród w Horodle należał do historycznych Grodów Czerwińskich, o które w średniowieczu toczyły się nieustanne walki. W konsekwencji ziemie te wielokrotnie przechodziły z rąk polskich do ruskich i litewskich. 

Pod koniec XIV wieku weszły w skład lenna bełskiego książąt mazowieckich. W I połowie XIV wieku pod panowaniem litewskiego księcia Lubarta na miejscu starego grodu w Horodle wzniesiono drewniany zamek. W 1388 roku król Władysław Jagiełło nadał ziemię bełską wraz z Horodłem Księciu Mazowieckiemu Ziemowitowi IV, jako posag swojej siostry Aleksandry. Nadanie to potwierdzone zostało dokumentem królewskim w 1396 roku, w którym Horodło nazywane jest juz miastem.

2 października 1413 roku do zamku w Horodle przybyli przedstawiciele najznakomitszych rodów polskich z królem Władysławem Jagiełłą na czele oraz przedstawiciele głównych bojarskich radów litewskich wraz z wielkim księciem litewskim Witoldem. Między władcami doszło do podpisania unii polsko-litewskiej, która umocniła zawiązek Litwy z Polską, wprowadziła instytucję wielkiego księcia, rządy wojewodów i kasztelanów na Litwie. Zamek w którym przebywał król Jagiełło został zniszczony w 1706 roku przez Szwedów.

W 1454 roku Horodło otrzymało prawa miejskie, a w 1462 roku zostało stolicą powiatu i starostwa grodowego, istniejących do końca Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

W XVI i XVII wieku miasto wielokrotnie nękane było pożarami oraz najazdami obcych wojsk. W latach: 1500 - 1526 Horodło było wielokrotnie niszczone przez Tatarów, w latach: 1648, 1655, 1657, 1702.

Horodelska legenda

Po wojnie z Kozakami, która toczyła się w latach 1642-1645, Horodło nawiedziła zaraza morowa, która zbierała bogate żniwo. Zmarłych było aż tylu, że nie nadążano robić trumien. Cała wioska zastanawiała się jak zapobiec zarazie. Urządzano wiece i narady. Na jednej z takich obrad znalazł się staruszek, którego nie imała się zaraza. Był to człowiek wiekowy i mający poważanie wśród horodelskiej społeczności. Po długim namyśle zaproponował, aby oborać Horodło zgodnie z ruchem Słońca. Pracę tę mogli wykonać jedynie mężczyźni bliźniacy oraz bliźniacze woły. Na szczęście w Horodle znaleźli się tacy mężczyźni i woły. Mieli zacząć o świcie. 

Wraz ze wschodem Słońca rozpoczęła sie praca, której towarzyszyli mieszkańcy, zanosząc jednocześnie do Boga gorące modły o oddalenie od nich zarazy. Trud mężczyzn trwał dwa dni, wreszcie o zachodzie słońca pracę zakończono. Mężczyźni i woły znalazły się w tym samym miejscu, z którego przed dwoma dniami wyruszyli. Ludzi nawiedziła wielka radość. Bliźniacy stali się miejscowymi bohaterami, tylko woły nie zdawały sobie sprawy z podniosłości wydarzenia i spokojnie zaczęły skubać trawę. Od tamtej pory po dziś dzień Horodła nie nawiedzają ani choroby, ani głód, ani wojny.

Największy rozwój Horodła przypada na drugą połowę XVI i początek XVII wieku. Korzystne położenie przy przeprawie przez Bug i skrzyżowaniu starych traktów sprzyjało rozkwitowi handlu i rzemiosła. Rozwój Horodła zahamowały wojny drugiej połowy XVIII Wieku. Po trzecim rozbiorze ziemie ziemie horodelskie włączone zostały do zaboru austriackiego, w 1809 roku do Księstwa Warszawskiego, a od 1815 roku do Królestwa Polskiego. w dniu 10 października 1861 r. na fali ówczesnych nastrojów politycznych w Królestwie Polskim, pod Horodłem odbyła się ogromna wielotysięczna manifestacja ludności rozmaitych stanów i wyznań, przybyłej tu z różnych części Rzeczypospolitej, dla uczczenia 448 rocznicy Unii Horodelskiej. 

Władze carskie nie wpuściły manifestantów do Horodła, nie przeszkodziło im to jednak zebrać sie na polach poza Horodłem. W manifestacji brali udział duchowni obrządku rzymskiego i unickiego. Na pamiątkę tych wydarzeń usypano kopiec i ustawiono drewniany krzyż. Po uroczystościach jednak na polecenie władz carskich kopiec został zniszczony. W 1924 r. odnowiono go i podwyższono do 11 m. oraz ustawiono na nim metalowy krzyż. Krzyż ma wygląd ściętego pnia drzewa z ktorego wyrasta nowa odrośl w postaci krzyża - jest to symbol odrodzonej Polski.

W Horodle można jeszcze zobaczyć:

Kościół parafialny znajduje się w południowo - wschodnim narożu rynku. Jest to podominikańska świątynia p.w. Św. Jacka i MB Rożańcowej, zbudowana w latach 1739-58 z fundacji starosty horodelskiego Ambrożego Strutyńskiego. W 1411 r. z inicjatywy księżnej Aleksandry żony Ziemowita, a siostry Jagiełły, sprowadzono do Horodła dominikanów, dla których w 1425 r. zbudowano drewniany kościół i klasztor. Obie budowle spłonęły w 1500 r., podpalone przez Tatarów. 

Odbudowane zostały w 1648 r., po czym kolejny raz spalone tym razem przez Kozaków, przed 1714 r. zostały odbudowane ponownie. W 1783 r. przeniesiono tu parafię z rozebranego wówczas kościoła, położonego niedaleko brzegów Bugu, który pochodził z 1744 r. Już jako parafialny, kościół spłonął w 1852 r. W dwa lata później został odnowiony. Podczas I wojny światowej został uszkodzony, odremontowany powtórnie w 1921 r. w 1783 r. władze austriackie skasowały zakon dominikanów, a zabudowania klasztorne rozebrano w 1845 r. Kościół parafialny zbudowany jest w stylu późnobarokowym, jest jednonawowy z prezbiterium zwróconym na południe.

Obok kościoła znajduje się drewniana czworoboczna dzwonnica z 1860 r. oraz Kapliczka Matki Boskiej z końca XIX w.

Przy kościele znajduje się również klasycystyczna plebania wzniesiona po roku 1845, z wykorzystaniem części murów dawnego klasztoru rozebranego w 1845 r. Budynek jest murowany parterowy z ryzalitem od frontu w części wschodniej oraz dwukolumnowym gankiem.

W południowo - zachodnim narożu znajduje się dawna cerkiew prawosławna p.w. św. Mikołaja, drewniana, wzniesiona w 1932 r. na miejscu poprzedniej, również drewnianej greckokatolickiej z 1836 r. W świątyni podziwiać można wspaniały rokokowy ikonostas z XVIII w. pochodzącym z Maciejowa na Wołyniu, odnowiony z zrekonstruowany w 1998 roku.

W Horodle znajduje się również drewniany kościół polskokatolicki p.w. Zmartwychwstania Pańskiego wzniesiony w 1933 r. a położony wśród cmentarza. Wyznanie to powstało w USA pod koniec XIX w. wśród polskich emigrantów.

Założycielem kościoła był ks. Franciszek Hodur, który w 1897 r. utworzył w Scranton pierwszą parafię. W Polsce wyznanie to pojawiło się na początku lat dwudziestych, ma około 50 tys. wyznawców i ponad 90 parafii.

Grabowiec

Grabowiec jest położony około 23 km na północny-wschód od Zamościa, przy lokalnej drodze do Hrubieszowa. To mała osada w województwie lubelskim. Aby do niej dojechać trzeba najpierw odnaleźć Wojsławice, położone 30 km na pólnocny-wschód od Zamościa. Z Wojsławic należy skierować się na południe na Miądzyń. Po drodze przejeżdża się przez Tuczępy, w których trzeba skręcić w lewo na Grabowiec (bez Góry). We wsi, na rozwidleniu głównej drogi w kształcie litery Y, skręcić w lewo i wjechać do Grabowca-Góry. Po przejechaniu dalszych 400 m po lewej stronie drogi jest Góra Zamkowa.


Współrzędne GPS:
    N 50°48'56,00''
    E 23°33'29,40''


 Istnienie rezydencji książęcej w Grabowcu poświadczają źródła staroruskie z 1268 roku, kiedy to przebywał w nim Wasylko, syn księcia włodzimierskiego Romana. 

Nie zachowały się żadne ślady założenia, dlatego też historycy sądzą na podstawie inwentarza z 1617 roku, iż było ono drewniane, może poza murowaną wieżą mieszkalną stojącą w południowo-wschodnim narożu. Wzgórze zamkowe otoczono wysokim parkanem.

W 1387 roku Grabowiec wraz z całą ziemią bełską został przyłączony do korony, a rok później otrzymał go we władanie książę mazowiecki Ziemowit IV. 
 
Po śmierci księcia w 1462 roku i włączeniu do Korony Grabowiec był miastem królewskim oddawanym starostom w dzierżawę. 

Pierwszym znanym starostą był Paweł Jasieński herbu Poronią, który zarządzał starostwem w latach 1473-1476. W pierwszej połowie XVII wieku zamek popadł w ruinę.

Odbudowany został przez starostę grabowieckiego Stanisława Sarbiewskiego w latach 1658-1662, otrzymał wtedy dwie murowane piwnice do przechowywania ksiąg ziemskich grodzkich.



W XVIII wieku rezydencja zaczęła stopniowo popadać w ruinę, dlatego król Stanisław August w 1765 roku nakazał jego odbudowę, lecz ostatecznie do niej nie doszło. 
 Po I rozbiorze w 1772 r. zamek przestał pełnić funkcję siedziby starosty i przeznaczony został na więzienie. 
W 1807 r. dobra starostwa grabowieckiego zostały sprzedane Feliksowi Radziejowskiemu, który nie spłacił w pełni należności, jeszcze w 1816 r. 
Dozorca miast Badowski w 1819 r. notował: „Stary zamek grodowy w murach obszernych do prywatnego obywatela prawem narodu nie należący rozebrał niniejszy dziedzic W-ny Felix Radziejowski i na swoją prywatną obrócił potrzebę”. Jeszcze w połowie XIX w. na górze „sterczały szczątki zamczyska” i resztki bram wjazdowych. W czasie powstania styczniowego w 1863 r. postawiono na górze zamkowej trzy krzyże, ostatni z nich zawalił się w 1973 r. Krzyże ustawiono ponownie wiosną 1981 r.
Na podstawie książki Wacława Jaroszyńskiego - "Siedem wieków Grabowca"
Legenda o tajemniczym tunelu.
 Podobno najstarsi mieszkańcy opowiadali jeszcze niedawno, że z zamku wychodził tajemny tunel o znaczeniu obronnym. Służył ponoć do tego, aby na oblegającego twierdzę wroga uderzyć znienacka od tyłu, czyli przeprowadzić tak zwaną wycieczkę. Dzięki niemu można się było w razie czego bezpiecznie wycofać z grodu, a w razie potrzeby, również ukryć. Wyjście z owego strategicznego runelu znajdowało się podobno w oddalonym o jakieś dwa kilometry Dańczypolu.
Stoi tu pięknie położona na wzgórzu, wśród starych drzew leśniczówka. Kiedyś był w tym miejscu szlachecki dwór. Do dziś zachowała się we fragmentach jedynie stara piwnica. Do piwnicy prowadzą stare, nieco już sfatygowane schody. Po kilku metrach kończą się mury i zaczyna najprawdziwszy, wyrąbany w wapieniu tunel. Ma mniej więcej półtora metra wysokości i owalne sklepienie.  Tunel prawdopodobnie powstał około dwunastego, trzynastego wieku i jeśli istotnie prowadzi aż do Grabowca, to pewnie nie raz uchronił mieszkańców zamku przed tatarską czy inną nawałą. Po kilkunastu metrach tunel rozidla się, niestety obie jego odnogi są zasypane.
W roku 1968 i 1971 na terenie ruin przeprowadzono badania archeologiczne lecz nie przyniosły one danych umożliwiających odtworzenie układu przestrzennego zamku.
Tak wygląda brama wiodąca na miejsce na ognisko



wtorek, 13 lipca 2010

Dubienka

Przez Dubienkę prowadziła nas trasa wycieczki z Dorohuska do Horodła. Tak urzekła nas swoim pięknem i prostotą, że postanowiliśmy zatrzymać się w niej na chwilę.Najłatwiej zaparkować przy sklepie.



DUBIENKA, wieś gminna w południowo-wschodniej części województwa lubelskiego (powiat chełmski), w Obniżeniu Dubieńskim (Polesie Wołyńskie), nad Wełnianką (lewy dopływ Bugu), w pobliżu granicy Strzeleckiego Parku Krajobrazowego. 1,2 tys. mieszkańców (1998); liceum ogólnokształcące.

Dubienka zwana niegdyś Dębnem lub Dubnem była miastem królewskim i ma bogatą przeszłość historyczną. Miasto 1588–1945 na dawnym szlaku handlowym z Wielkopolski i Mazowsza przez Chełm do Kijowa, zw. Drogą Królewską; w XVI i XVII w. ośrodek handlu (spław drewna oraz zboża Bugiem) i szkutnictwa; port rzeczny.
Korzystne położenie przy szlaku wodnym sprawiło, że w 1588 r. otrzymała ona przywilej lokacyjny od króla Zygmunta III Wazy. Miasto otrzymało szereg przywilejów, oraz w użytkowanie okoliczne łąki, lasy i wody. Szybko się rozwijało, słynęło z handlu i szkutnictwa. Pomimo, że było silnie obwarowane, w połowie XVIII wieku zrujnowały je wojny kozackie i dopiero pod koniec wieku nastąpił jego kolejny rozkwit. W tym też czasie utrwaliła się nowa nazwa - Dubienka. W mieście dwukrotnie bawił król Stanisław August Poniatowski.

   


























   W okolicy pole bitwy stoczonej 18 VII 1792 przez T. Kościuszkę (6000 żołnierzy), z przeważającymi siłami rosyjskimi (18 000 żołnierzy). Dzięki zdolnościom dowódczym Tadeusza Kościuszki i trafnemu wybraniu miejsca bitwy, Rosjanie nie zdołali zniszczyć armii polskiej nad Bugiem. Pole bitwy zostało upamiętnione w 1861 r. usypaniem kopca ziemnego na pd. skraju wsi Uchańka. W 1964 r. został on odnowiony i częściowo zrekonstruowany, obecnie ma wys. 10 m, a na szczycie trzy maszty.

        Od 1795 w zaborze austriackim, od 1806 w Księstwie Warszawskim, od 1815 w Królestwie Polskim. W XIX wieku nastąpiło zahamowanie rozwoju miasta, co spowodowane było m.in. budową linii kolejowej, która ominęła Dubienkę.

        W czasie wojny polsko-bolszewickiej pod Dubienka miał miejsce epizod, który mógł zaważyć na jej wyniku. 3 sierpnia 1920 r. w bitwie pod Dubienka poległ mjr Wacław Drojewski - dowódca Ochotniczego Wołyńskiego Pułku Piechoty im. Stefana Batorego.Wśród jego dokumentów przejętych przez oddział rozpoznawczy XII armii bolszewickiej był plan operacyjny ujawniający zamiar kontrofensywy znad Wieprza. Bolszewicy potraktowali ten dokument jako mistyfikację ze strony polskiej.
        W czasie okupacji hitlerowskiej osada była silnym ośrodkiem ruchu oporu. W 1942 Niemcy utworzyli getto (ok. 3 tys. osób, większość zginęła w Sobiborze). 21 lipca 1944 r. wojska radzieckie po sforsowaniu Bugu zdobyły Dubienkę. Do 1951 r. w okolicy aktywnie działały oddziały UPA, WiN i NSZ.
 Pomnik - czołg T-34 ustawiony na granitowym cokole na centralnym placu w Dubience upamiętnia przekroczenie Bugu w lipcu 1944r. przez główne siły I Armii Wojska Polskiego.



   Z obiektów zabytkowych zachował się neobarokowy kościół i cerkiew. Neobarokowy kościół rzymskokatolicki Świętej Trójcy wzniesiono w 1865 r. (parafia erygowana po 1588 r.). Zachowało się starsze wyposażenie barokowe i rokokowe z XVIII w.

Cerkiew prawosławna Świętej Trójcy od 1946 r. do niedawna użytkowana jako magazyn, obecnie nieczynna, ostatnio remontowana. Wzniesiona w 1909 r. z czerwonej cegły na zróżnicowanym rzucie, zbliżonym do prostokąta z zakończonym oktagonalnie prezbiterium. Na elewacjach zewnętrznych medaliony z wizerunkami świętych prawosławnych.