Kock – miasto w woj. lubelskim, w powiecie lubartowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Kock, położone na wysokości ok. 150 m n.p.m. na wysoczyźnie morenowej prawego zbocza Pradoliny Wieprza przy granicy Równiny Łukowskiej.
W Kocku znajduje się Pałac Księżnej Anny Jabłonowskiej. Osada targowa Kock istniała już w XIIw. Od 1522r. Kock stał się własnością Firlejów, którzy zbudowali tu zamek. Został on zniszczony w XVIIw. Na jego ruinach Anna z Sapiechów Jabłonowska wzniosła pałac.
W Kocku znajduje się Pałac Księżnej Anny Jabłonowskiej. Osada targowa Kock istniała już w XIIw. Od 1522r. Kock stał się własnością Firlejów, którzy zbudowali tu zamek. Został on zniszczony w XVIIw. Na jego ruinach Anna z Sapiechów Jabłonowska wzniosła pałac.
W latach siedemdziesiątych XIII w. Szymon Bogumił Zug dokonał przebudowy pałacu w stylu klasycystycznym. Fasada została ozdobiona portykiem jońskim, zaś elewacja ogrodowa parterowym portykiem toskańskim, dźwigający taras obrzeżony balustradą.
Boczne ryzality fasady i środkowa część elewacji ogrodowej otrzymały zwieńczenia w postaci attyki. Środkowy szczyt elewacji ogrodowej dekorował owalny medalion z cyfrą i mitrą książęcą.
Oficyny połączono z pałacem za pomocą ćwierćkolistych galerii kolumnowych. Dziedziniec od frontu został zamknięty niskim, pełnym murem, z wyjazdem ujętym w dwa sfinksy.
W 1832 r. na zlecenie ówczesnej właścicielki Kocka baronowej Aleksandry z Meissnerów d’ Austett, Henryk Marconi dokonał przebudowy pałacu. Przebudowa ta uprościła pierwotną architekturę zugowską. Dawny wyniosły dach łamany został zamieniony na zwykły czterospadowy.
Znikły też balustradowe attyki wieńczące ryzality pałacu i szcegóły zwieńczenia nad frontonem portyku. Bogumił Zug był również autorem dwóch mostów: nad wąwozem, który prowadził na dziedziniec pałacu i drugi od strony zachodniej. Jest on również projektantem budowli gospodarczych: wozowni i stajni. Wnętrza pałacu posiadały umiarkowany wystrój klasycystyczny.
Obecnie pałac jest siedzibą Państwowego Domu Opieki Społecznej i Domu Kultury im. ks. Anny z Sapiehów Jabłonowskiej.
Ogrody pałacowe
Ogród pałacowy powstał na zlecenie Jabłonowskiej. Był to ogród botaniczny na europejskim poziomie. Park urządzono w okresie przebudowy pałacu w stylu wczesnego parku angielskiego.
Autorem zagospodarowania terenów zieleni wokół pałacu był również Zug. W romantycznej scenerii parku nie mogło zabraknąć modnych elementów nawiązujących do starożytności: przypadkowych ruin świątyń z resztkami kolumnad, okrągłej wieżyczki z napisem „Apollo Bóg Nauk, Bóg światła dary krajowi swojemu rozdaje”.
Poza galerią zachodnią Zug umieścił klatkę na ptaki. W parku – ogrodzie kockim rosło 590 gatunków krzewów i drzew, w tym rośliny północnoamerykańskie z Florydy, Karoliny i Kanady. W ogrodzie istniała też pomarańczarnia i szklarnie z kwiatami.
Najstarsze ślady pierwszego osadnictwa w okolicy datowane są na 5000 lat p.n.e., odnaleziono także późniejsze ślady różnych kultur. Pierwszą stałą osadę na terenie obecnego Kocka datuje się na X wiek. W roku 1417 król Władysław II Jagiełło, przychylając się do prośby biskupa płockiego Jakuba, wydał przywilej lokacyjny dla Kocka jako wsi dziedzicznej. Ten przywilej potwierdził syn Jagiełły – Władysław Warneńczyk w 1443 roku w Budzie.
W wieku XIX ludność brała czynny udział w powstaniach narodowych, za co miejscowość od roku 1870 została pozbawiona praw miejskich. Odzyskała je dopiero w 1915 roku.
W 1518 roku miasto zostało własnością hetmana wielkiego koronnego i wojewody sandomierskiego – Mikołaja Firleja z Dąbrowicy. Rodzina Firlejów rządziła Kockiem aż do 2 połowy wieku XVII. Za ich rządów miasteczko stało się znanym ośrodkiem reformacyjnym.
Około 1750 roku Kock stał się własnością księżnej Anny Jabłonowskiej z Sapiehów, która przysłużyła się miastu, dokonując jego gruntownej przebudowy, m.in. przez wyznaczenie rynku. Ufundowała ratusz, kościół i pałac wg projektu Szymona Bogumiła Zuga. Usiłowała zaprowadzić różne reformy gospodarcze na swoich włościach, co jednak zakończyło się bankructwem.
Po jej śmierci Kock przejęli wierzyciele – bankierzy warszawscy. Znaną postacią społeczności żydowskiej Kocka był cadyk Mendel Morgenstern, twórca tzw. chasydyzmu kockiego (lata 1834–1859). W tym okresie do Kocka schodziły się liczne żydowskie pielgrzymki.
W Kocku warto jeszcze zobaczyć:
Kościół parafialny
Kościół zwrócony jest klasycystycznym portykiem ku rynkowi. Położenie architektoniczne charakteryzowało się tendencjami występującymi w okresie późnego Renesansu. Budowę kościoła zakończono w 1782 roku. Autorem projektu był Szymon Bogumił Zug. Po II wojnie światowej dokonano dość swobodnej rekonstrukcji.
Kościół parafialny
Kościół zwrócony jest klasycystycznym portykiem ku rynkowi. Położenie architektoniczne charakteryzowało się tendencjami występującymi w okresie późnego Renesansu. Budowę kościoła zakończono w 1782 roku. Autorem projektu był Szymon Bogumił Zug. Po II wojnie światowej dokonano dość swobodnej rekonstrukcji.
Dzwonnice po obu stronach kościoła zbudowane na planie kwadratu z okrągłymi oknami w elewacji i zwieńczone schodkowymi daszkami są autentyczne. Ponad trójkątnym szczytem kościoła, który znajduje się nad tympanonem ujętym w attyki, Zug przewidywał umieszczenie grupy rzeźbiarskiej z krzyżem. Miała to być rzeźba przedstawiająca św. Pawła i św. Piotra.
Kościołem w Kocku Zug zapoczątkował w polskiej praktyce architektonicznej typ budowli opartej na planie prostokąta i mającej portyk kolumnowy w elewacji. Wystrój wnętrza kościoła zachowuje ten sam charakter. Sklepienie kolebkowe przecinane pilastrami. Wokół ścian nad oknami biegnie pas imitujący belkowanie. Otwory okienne podobnie jak na zewnątrz zwieńczone są archiwoltami i konsolkami.
Pomiędzy oknami znajdują się nisze. W nich umieszczone zostały ołtarze boczne: Świętego Michała Archanioła, Świętej Anny, Matki Boskiej Różańcowej. W ołtarzu głównym znajdował się obraz olejny pędzla Buchbindera, przedstawiający Wniebowzięcie Marii Panny w otoczeniu apostołów. Twórcą obrazu w ołtarzu głównym kościoła w Kocku nie jest Buchbinder, tylko prf. Michał Boruciński.Obraz Buchbindera, konserwowany jeszcze w okresie międzywojennym prze Jana Rutkowskiego, uległ zniszczeniu podczas bitwy w 1939 r.Obraz obecny umieszczony został w ołtarzu w 1955. [sprostowanie podane w księdze gości - bardzo dziękuję autorowi komentarza]
W przyległych do ołtarza oknach znajdują się witraże z postaciami św. Wojciecha i św. Stanisława. W kościele panuje wyjątkowy nastrój dzięki ograniczeniu wystroju do architektonicznych dekoracji.
Pomnik świętej Heleny
Pomnik wzniesiony został pod koniec XVIII w. Przedstawia świętą Helenę. Jest on zwrócony ku kościołowi. Pierwotnie po obu stronach pomnika znajdowały się studnie z kołowrotami.
Pomnik wzniesiony został pod koniec XVIII w. Przedstawia świętą Helenę. Jest on zwrócony ku kościołowi. Pierwotnie po obu stronach pomnika znajdowały się studnie z kołowrotami.
Rynek kocki
Księżna Anna Jabłonowska zbudowała nie tylko kościół i pałac, dokonała przebudowy właściwie całego miasteczka. Wytyczono prostokątną siatkę ulic równoleżnikowych i południkowych.
Księżna Anna Jabłonowska zbudowała nie tylko kościół i pałac, dokonała przebudowy właściwie całego miasteczka. Wytyczono prostokątną siatkę ulic równoleżnikowych i południkowych.
Zachodnią pierzeję rynku zajął budynek ratusza, którego autorem był B. Zug. Budynek składał się z piętrowego korpusu głównego i parterowych bocznych skrzydeł zawierających dziesięć obszernych sklepów kupieckich. Na dachu środkowej nadbudowy umieszczona była wieżyczka z obeliskiem na szczycie.
Budynek rabinacki „Rabinówka”
Budynek „Rabinówki” nie jest może „perłą architektury”, ale jest chyba najczęściej zwiedzaną budowlą w Kocku. Przybywają ludzie z całego świata by zobaczyć siedzibę rabina Mendla Morgensterna – twórcy tzw. chasydyzmu kockiego. Mistrz rabin Morgenstern był wybitnym talmudystą, uprawiał studia religijno – filozoficzne i głosił „radosną służbę Bożą”. Do Kocka ściągały wówczas liczne pielgrzymki żydowskie by ujrzeć lub poradzić się słynnego z mądrości cadyka kockiego
Budynek „Rabinówki” nie jest może „perłą architektury”, ale jest chyba najczęściej zwiedzaną budowlą w Kocku. Przybywają ludzie z całego świata by zobaczyć siedzibę rabina Mendla Morgensterna – twórcy tzw. chasydyzmu kockiego. Mistrz rabin Morgenstern był wybitnym talmudystą, uprawiał studia religijno – filozoficzne i głosił „radosną służbę Bożą”. Do Kocka ściągały wówczas liczne pielgrzymki żydowskie by ujrzeć lub poradzić się słynnego z mądrości cadyka kockiego
„Stara Plebania”
Obok kościoła znajduje się budynek, który służy do tej pory jako plebania. Jest to jedyna zachowana z „czasów firlejowskich” budowla na planie kwadratu, przykryta kopułą i czterospadowym dachem. Wnętrza zdobią stiukowe listwy o układzie sferycznym, w pendentywach ułożone w kształt serca. Kompozycja sieci sztukateryjnej oraz motywy zdobnicze mają cechy wspólne z dekoracją kościołów tzw. „typu lubelskiego”. W XVII w. mieściła się tam kaplica kalwińska.
Obok kościoła znajduje się budynek, który służy do tej pory jako plebania. Jest to jedyna zachowana z „czasów firlejowskich” budowla na planie kwadratu, przykryta kopułą i czterospadowym dachem. Wnętrza zdobią stiukowe listwy o układzie sferycznym, w pendentywach ułożone w kształt serca. Kompozycja sieci sztukateryjnej oraz motywy zdobnicze mają cechy wspólne z dekoracją kościołów tzw. „typu lubelskiego”. W XVII w. mieściła się tam kaplica kalwińska.
tekst ze strony: http://kock.pl
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz