Tytułem wstępu

Na wstępie chciałam zaznaczyć, iż blog mój w żaden sposób nie aspiruje do miana jakiegoś poważniejszego przedsięwzięcia naukowego i ma głównie charakter hobbystyczny i w pełni amatorski. Intencją moją było, jest i będzie, zachęcenie czytelnika do odwiedzenia tych cudownych miejsc w Polsce oraz do zapoznania się z ich historią, klimatem. Poszczególne teksty (głównie w opisach miejscowości) pochodzą nieraz z trzech-czterech źródeł (całkowicie ze sobą przemieszanych), tak więc zdecydowałam się (przed wszystkim ze względu na czytelność i specyfikę przekazu www) nie podawać dziesiątków przypisów do każdego liczącego parę słów fragmentu. Informacje zamieszczone w w moim blogu dotyczące zamków pochodzą głównie z "Leksykonu zamków w Polsce" [ autorzy: Salm Jan, Kołodziejski Stanisław, Kajzer Leszek] oraz stron internetowych poświęconych temu zagadnieniu. Zaś wiadomości dotyczące samych miejscowości znajduję głównie w Wikipedii, na stronach tych gmin i miejscowości, bądź też ze stron prywatnych poświęconych danym miejscowościom czy obiektom. Jeżeli jednak, ktoś poczuje się urażony gdy wykorzystam jego wiadomości, proszę o kontakt. Napiszę sprostowanie lub usunę takowe wiadomości z mojego bloga.

Będę ogromnie wdzięczna za wszelkie uwagi, zarówno dot. ew. błędów rzeczowych, ortograficznych, faktograficznych i innych. Propozycje, pomysły, sugestie dot. układu treści, nowych tematów, i inne uwagi proszę przesyłać na adres: jagusinka@gmail.com
Tuż pod tym tekstem jest księga gości - możesz napisać co myślisz o moim blogu :)

PRZEPROWADZKA

Po dość długiej nieobecności postanowiłam wrócić do prowadzenia bloga o moich podróżach.

Jeśli macie ochotę mi towarzyszyć zapraszam na nową witrynę tutaj:


czytajcie, komentujcie, krytykujcie, subskrybujcie i wpisujcie się do księgi gości. Serdecznie zapraszam :)

KSIĘGA GOŚCI

KSIĘGA GOŚCI - pisz szczerze, każda opinia jest dla mnie ważna :)

Możesz tutaj napisać co myślisz o moim blogu :)

Obserwatorzy

wtorek, 23 listopada 2010

Kock

Kock – miasto w woj. lubelskim, w powiecie lubartowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Kock, położone na wysokości ok. 150 m n.p.m. na wysoczyźnie morenowej prawego zbocza Pradoliny Wieprza przy granicy Równiny Łukowskiej.

Kock na mapie google

Współrzędne:
N 51.6372
E 22.4361

W Kocku znajduje się Pałac Księżnej Anny Jabłonowskiej. Osada targowa Kock istniała już w XIIw. Od 1522r. Kock stał się własnością Firlejów, którzy zbudowali tu zamek. Został on zniszczony w XVIIw. Na jego ruinach Anna z Sapiechów Jabłonowska wzniosła pałac.

W latach siedemdziesiątych XIII w. Szymon Bogumił Zug dokonał przebudowy pałacu w stylu klasycystycznym. Fasada została ozdobiona portykiem jońskim, zaś elewacja ogrodowa parterowym portykiem toskańskim, dźwigający taras obrzeżony balustradą. 
Boczne ryzality fasady i środkowa część elewacji ogrodowej otrzymały zwieńczenia w postaci attyki. Środkowy szczyt elewacji ogrodowej dekorował owalny medalion z cyfrą i mitrą książęcą. 
Oficyny połączono z pałacem za pomocą ćwierćkolistych galerii kolumnowych. Dziedziniec od frontu został zamknięty niskim, pełnym murem, z wyjazdem ujętym w dwa sfinksy.

W 1832 r. na zlecenie ówczesnej właścicielki Kocka baronowej Aleksandry z Meissnerów d’ Austett, Henryk Marconi dokonał przebudowy pałacu. Przebudowa ta uprościła pierwotną architekturę zugowską. Dawny wyniosły dach łamany został zamieniony na zwykły czterospadowy. 
Znikły też balustradowe attyki wieńczące ryzality pałacu i szcegóły zwieńczenia nad frontonem portyku. Bogumił Zug był również autorem dwóch mostów: nad wąwozem, który prowadził na dziedziniec pałacu i drugi od strony zachodniej. Jest on również projektantem budowli gospodarczych: wozowni i stajni. Wnętrza pałacu posiadały umiarkowany wystrój klasycystyczny. 
Obecnie pałac jest siedzibą Państwowego Domu Opieki Społecznej i Domu Kultury im. ks. Anny z Sapiehów Jabłonowskiej.

Ogrody pałacowe
Ogród pałacowy powstał na zlecenie Jabłonowskiej. Był to ogród botaniczny na europejskim poziomie. Park urządzono w okresie przebudowy pałacu w stylu wczesnego parku angielskiego. 
Autorem zagospodarowania terenów zieleni wokół pałacu był również Zug. W romantycznej scenerii parku nie mogło zabraknąć modnych elementów nawiązujących do starożytności: przypadkowych ruin świątyń z resztkami kolumnad, okrągłej wieżyczki z napisem „Apollo Bóg Nauk, Bóg światła dary krajowi swojemu rozdaje”. 
Poza galerią zachodnią Zug umieścił klatkę na ptaki. W parku – ogrodzie kockim rosło 590 gatunków krzewów i drzew, w tym rośliny północnoamerykańskie z Florydy, Karoliny i Kanady. W ogrodzie istniała też pomarańczarnia i szklarnie z kwiatami.
Najstarsze ślady pierwszego osadnictwa w okolicy datowane są na 5000 lat p.n.e., odnaleziono także późniejsze ślady różnych kultur. Pierwszą stałą osadę na terenie obecnego Kocka datuje się na X wiek. W roku 1417 król Władysław II Jagiełło, przychylając się do prośby biskupa płockiego Jakuba, wydał przywilej lokacyjny dla Kocka jako wsi dziedzicznej. Ten przywilej potwierdził syn Jagiełły – Władysław Warneńczyk w 1443 roku w Budzie.
W 1518 roku miasto zostało własnością hetmana wielkiego koronnego i wojewody sandomierskiego – Mikołaja Firleja z Dąbrowicy. Rodzina Firlejów rządziła Kockiem aż do 2 połowy wieku XVII. Za ich rządów miasteczko stało się znanym ośrodkiem reformacyjnym. 
 Około 1750 roku Kock stał się własnością księżnej Anny Jabłonowskiej z Sapiehów, która przysłużyła się miastu, dokonując jego gruntownej przebudowy, m.in. przez wyznaczenie rynku. Ufundowała ratusz, kościół i pałac wg projektu Szymona Bogumiła Zuga. Usiłowała zaprowadzić różne reformy gospodarcze na swoich włościach, co jednak zakończyło się bankructwem. 

Po jej śmierci Kock przejęli wierzyciele – bankierzy warszawscy. Znaną postacią społeczności żydowskiej Kocka był cadyk Mendel Morgenstern, twórca tzw. chasydyzmu kockiego (lata 1834–1859). W tym okresie do Kocka schodziły się liczne żydowskie pielgrzymki. 
W wieku XIX ludność brała czynny udział w powstaniach narodowych, za co miejscowość od roku 1870 została pozbawiona praw miejskich. Odzyskała je dopiero w 1915 roku.
  W Kocku warto jeszcze zobaczyć:

Kościół parafialny
Kościół  zwrócony jest klasycystycznym portykiem ku rynkowi. Położenie architektoniczne charakteryzowało się tendencjami występującymi w okresie późnego Renesansu. Budowę kościoła zakończono w 1782 roku. Autorem projektu był Szymon Bogumił Zug. Po II wojnie światowej dokonano dość swobodnej rekonstrukcji. 
Dzwonnice po obu stronach kościoła zbudowane na planie kwadratu z okrągłymi oknami w elewacji i zwieńczone schodkowymi daszkami są autentyczne. Ponad trójkątnym szczytem  kościoła, który znajduje się nad tympanonem ujętym w attyki, Zug przewidywał umieszczenie grupy rzeźbiarskiej z krzyżem. Miała to być rzeźba przedstawiająca św. Pawła i św. Piotra. 
Kościołem w Kocku Zug zapoczątkował w polskiej praktyce architektonicznej typ budowli opartej na planie prostokąta i mającej portyk kolumnowy w elewacji. Wystrój wnętrza kościoła zachowuje ten sam charakter. Sklepienie kolebkowe przecinane pilastrami. Wokół ścian nad oknami biegnie pas imitujący belkowanie. Otwory okienne podobnie jak na zewnątrz zwieńczone są archiwoltami i konsolkami. 
Pomiędzy oknami znajdują się nisze. W nich umieszczone zostały ołtarze boczne: Świętego Michała Archanioła, Świętej Anny, Matki Boskiej Różańcowej. W ołtarzu głównym znajdował się obraz olejny pędzla Buchbindera, przedstawiający Wniebowzięcie Marii Panny w otoczeniu apostołów. Twórcą obrazu w ołtarzu głównym kościoła w Kocku nie jest Buchbinder, tylko prf. Michał Boruciński.Obraz Buchbindera, konserwowany jeszcze w okresie międzywojennym prze Jana Rutkowskiego, uległ zniszczeniu podczas bitwy w 1939 r.Obraz obecny umieszczony został w ołtarzu w 1955. [sprostowanie podane w księdze gości - bardzo dziękuję autorowi komentarza]
 W przyległych do ołtarza oknach znajdują się witraże z postaciami św. Wojciecha i św. Stanisława. W kościele panuje wyjątkowy nastrój dzięki ograniczeniu wystroju do architektonicznych dekoracji.
Pomnik świętej Heleny
Pomnik wzniesiony został pod koniec XVIII w. Przedstawia świętą Helenę. Jest on zwrócony ku kościołowi. Pierwotnie po obu stronach pomnika znajdowały się studnie z kołowrotami.
Rynek kocki
Księżna Anna Jabłonowska zbudowała nie tylko kościół i pałac, dokonała przebudowy właściwie całego miasteczka. Wytyczono prostokątną siatkę ulic równoleżnikowych i południkowych. 
Zachodnią pierzeję rynku zajął budynek ratusza, którego autorem był B. Zug. Budynek składał się z piętrowego korpusu głównego i parterowych bocznych skrzydeł zawierających  dziesięć obszernych sklepów kupieckich. Na dachu środkowej nadbudowy umieszczona była wieżyczka z obeliskiem na szczycie.
Budynek rabinacki „Rabinówka”
Budynek „Rabinówki” nie jest może „perłą architektury”, ale jest chyba najczęściej zwiedzaną budowlą w Kocku. Przybywają ludzie z całego świata by zobaczyć siedzibę rabina Mendla Morgensterna – twórcy tzw. chasydyzmu kockiego. Mistrz rabin  Morgenstern był wybitnym talmudystą, uprawiał studia religijno – filozoficzne i głosił „radosną służbę Bożą”. Do Kocka ściągały wówczas liczne pielgrzymki żydowskie by ujrzeć lub poradzić się słynnego z mądrości cadyka kockiego
„Stara Plebania”
Obok kościoła znajduje się budynek, który służy do tej pory jako plebania. Jest to jedyna zachowana z „czasów firlejowskich” budowla na planie kwadratu, przykryta kopułą i czterospadowym dachem. Wnętrza zdobią stiukowe listwy o układzie sferycznym, w pendentywach ułożone w kształt serca. Kompozycja sieci sztukateryjnej oraz motywy zdobnicze mają cechy wspólne z dekoracją kościołów tzw. „typu lubelskiego”. W XVII w. mieściła się tam kaplica kalwińska.    
  tekst ze strony: http://kock.pl    




Wola Osowińska

Wola Osowińska – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie radzyńskim, w gminie Borki.
Wola Osowińska na mapie google

Współrzędne obiektu:
N 51.7343
E 22.4663

Zespół dworsko-parkowy z XIV w., rozbudowany na pocz. XX w., w otaczającym parku znajduje się dąb "Dewajtis". Obiekt nie jest zagospodarowany, niszczeje.

Najstarsze pisane dokumenty o Woli Ossowińskiej pochodzą z ksiąg parafii Kock. XVI i XVII wchodzi w skład ogromnej fortuny Firlejów. W XVIII wieku dobra należą Czerskich.Majątek, ze względu na zadłużenie kredytowe, zostaje w roku 1870 wystawiony na publiczną licytację i sprzedany Alfonsowi Sierakowskiemu i zaraz przechodzi w ręce Aleksandra Makowskiego, a w roku 1907 jego syna Aleksandra. Aleksander Makowski, znany na Lubelszczyźnie działacz społeczny, stawia gospodarstwo na wysokim poziomie. Za postęp w dziedzinie rolnictwa, a szczególnie ogrodnictwa, majątek otrzymuje nagrody krajowe i międzynarodowe. 

W okresie działalności Makowskiego zostaje wybudowana piętrowa część dworku. Drugiej połowy nie zdążył wybudować -zaskoczyła go śmierć. Zmarł w 1907 roku w Monte Carlo. Wiek starych drzew wskazuje na to, że park w obecnym kształcie założony był wcześniej. Szczególnie starym zabytkiem jest parterowy dworek - czas budowy jego nie jest znany. 

Obok dworku znajduje się stary dąb oceniany przed wojną na 450 lat. Po śmierci Aleksandra Makowskiego majątek odziedziczyła jego żona Władysława. Ostatnim właścicielem majątku od 1921 roku był inż. Edward Krzemiński. 

Warto też dodać ze podczas Powstania Styczniowego, 16 grudnia 1863 roku miała miejsce potyczka jazdy gen. Walerego Wróblewskiego. Natomiast latem 1915 roku walki toczył tu 4 pp. Legionów Polskich ocalając wieś od spalenia.

Tekst ze strony http://www.dwory.cal.pl

W Woli Osowińskiej znajduje się także kościół parafialny z 1856 roku, rozbudowany w drugiej połowie XX wieku.


Borki

Borki – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie radzyńskim, w gminie Borki.
Borki na mapie google

Współrzędne obiektu
N 51.7218
E 22.5199

W Borkach znajduje się zespół pałacowo-dworski z pocz. XIX w.; obiekt nie jest zagospodarowany, niszczeje. Na sprzedaż.

Nazwa Borki pojawia się w 1603 roku i jest miejscowością zasiedziałą.Dzieje jej, związane są głównie z ośrodkiem dworskim, którego początki sięgają okresu, kiedy w Borkach istniały folwarki drobnej szlachty.   Obecnie nazwy poszczególnych działów zanikły i trudno jest zorientować się, do kogo mógł należeć omawiany obiekt. Przy końcu XVIII wieku majątek Borki wraz z pobliską Wolą Osowińską i Przytocznem był w posiadaniu rodziny Czerskich. Kiedy w 1815 roku zmarł Tadeusz Czerski, dobra podzielono między rodzeństwo : Ferdynand Czerski otrzymał Borki, a Filipina z Czerskich Jaźwińska ze swoim mężem Ignacym otrzymała Wolę Osowińską. Prawdopodobnie w tym okresie został wzniesiony w Borkach murowany dwór, otoczony w późniejszym czasie regularnym ogrodem o charakterze spacerowo – użytkowym oraz murowane budynki mieszkalne dla służby, z których jeden zachował się do dziś. Po bezpotomnej śmierci Ferdynanda Czerskiego w 1838 roku  Borki odziedziczył jego siostrzeniec – Walenty Jaźwiński z Woli Osowińskiej. Od tego czasu, przez ponad 20 lat, Borki i Wola Osowińska pozostawały w rękach jednego gospodarza. Po Walentym Jażwińskim w 1861r. majątek objęły jego dzieci : Wacław, Aniela, Maria, Gabriela, Józefa, Zygmunt i Karol Jaźwińscy.

Po spłaceniu rodzeństwa gospodarstwo przejął Zygmunt Jaźwiński wraz z żoną Marią z Jezierskich.  Oni to rozbudowali dwór przekształcając go w rezydencję pałacową, zmienili również założenia ogrodowe w ogród krajobrazowy i założyli rozległe stawy rybne. W roku 1894 wybudowany został murowany młyn wodny oraz dom młynarza. Wzdłuż drogi biegnącej od młyna na wschód, równolegle do rzeki Bystrzyca, powstały budynki mieszkalne. W roku 1827 w Borkach było 18 domów i 130 mieszkańców. Od 1900 roku dobra zostały powiększone o folwark w Starej Wsi. Do 1944 roku ostatnimi właścicielami Bork byli Maria z Jezierskich Jaźwińska, wdowa po Zygmuncie oraz ich trzej synowie:  Konstanty, Tadeusz i Zygmunt. Wszyscy mieszkali we dworze borkowskim aż do 1939 roku a opuścili go po wkroczeniu wojsk radzieckich do Polski.

We wrześniu 1939 roku wieś została doszczętnie spalona. W okresie II wojny światowej otaczający dwór park został w dużym stopniu zniszczony przez okupantów. Wycieli oni 40 % drzewostanu i w centralnej części parku wybudowali drewniane baraki szpitala wojskowego. Po wyzwoleniu majątek został rozparcelowany, a resztówka z parkiem i pałacem przeszła w administrację szkoły rolniczej. W latach 1951 – 1954 pałac i park znalazł się w użytkowaniu państwowego gospodarstwa rolnego a następnie szkoły podstawowej, izby porodowej i poczty. Po wojnie rozebrano poniemieckie budynki szpitalne, lecz nie skonstruowano dawnego układu alejek spacerowych,  nie uzupełniono też drzewostanu.

Park krajobrazowy jest położony na wschód od pałacu i ciągnie się wzdłuż jednego ze stawów. Na jego wschodnim krańcu w pobliżu młyna znajduję się wzniesienie, skąd widoczny jest pałac, fragmenty parku oraz stawy. Wzdłuż drogi, która biegnie obok parku do dawnego młyna stoją czworaki dworskie.


Wiadomości ze strony: http://www.e-lublin.pl/mapapowiaty/radzynski/borki.php

czwartek, 18 listopada 2010

Policzna

Policzna – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie zwoleńskim, w gminie Policzna. Przez Policzną biegnie trasa Warszawa - Sandomierz.


Współrzędne obiektu
51.455247° N
21.628364° E


W Policznej znajduje się Pałac Przeździeckich zbudowany w stylu późnego renesansu francuskiego, dwukondygnacyjny. Projektantem pałacu był inżynier Jerzy Werner pochodzący z Tyrolu. Pałac skomponowany w duchu późnego renesansu francuskiego połączono z boczną oficyną kuchenną drewnianą galerią. Główny gmach to dwukondygnacyjny budynek oblicowany czerwoną cegła, ujęty boniowanymi lizenami z piaskowca. Trójosiowy ryzalit środkowy, nakryty dachem mansardowym z łupku, poprzedza trójosiowy portyk podtrzymywany przez kanelowane kolumny dorycki. Na nich spoczywa taras pierwszego piętra. Ryzalit wieńczy attyka, w której zamknięty łukiem odcinkowym znajduje się herb rodu Przeździeckich. Budynek cechuje regularna artykulacja okien. Dekorację fasad stanowią: gzymsy, pilastry, lizeny, obramienia okien oraz płyciny podokienne. Wszystkie te elementy zaczerpnięte są z architektury francuskiej, z czasów Henryka IV i Ludwika XIII. Ich popularność na gruncie europejskim w II połowie XIX w. była olbrzymia. W 1945 roku w wyniku reformy rolnej nastąpiła parcelacja majątku ziemskiego Przeździeckich. W odremontowanym pałacu otwarto szkołę podstawową. Od 1982 roku zespół pałacowo - parowy stał się siedzibą Specjalnego Ośrodka Szkolno - Wychowawczego. Na początku lat 90 - tych Ośrodek zlikwidowano, a w 1997 obiekt odzyskali dawni właściciele. Obecni pałac nie jest dostępny dla zwiedzających.
 Najstarsza wzmianka o Policznie pojawiła się w dokumencie z 1191 r. wystawionym przez Kazimierza Sprawiedliwego. Był to wykaz dochodów nowo założonej kolegiaty sandomierskiej. Otrzymała ona z nadania Kazimierza sprawiedliwego dochody i dziesięciny z licznych wsi, położnych na terenie księstwa sandomierskiego, wśród których wymieniona została własnie Policzna.
 Policzna w dobie Kochanowskich
( schyłek XV - początek XVIII w. )

W końcu XV w. Policznę i Czarnolas jako posag za swoją żonę Barbarę Śliszównę otrzymał sędzia grodzki radomski Jan z Kochanowa ( dziad poety ). W ten sposób w dziejach wsi rozpoczął się długi, trwający ponad 200 lat, okres władania nią przez przedstawicieli rodziny Kochanowskich. Dopiero bowiem w 1718 r. Paweł Kochanowski, kasztelaniec czchowski, nie wywiązawszy się z zaciągniętego wcześniej długo, oddał ją w ręce Adama Szaniawskiego kasztelana lubelskiego.
  

Policzna w czasie zaborów
Wieś Policzna po trzecim zaborze znalazła się pod panowaniem austriackim w ramach obszaru zwanego Galicją Zachodnią. Po pokoju Francji z Austrią cała Nowa Galicja, a ze starej obwód zamojski, zostały włączone do Księstwa Warszawskiego. Na tym obszarze tym utworzono cztery departamenty:krakowski, radomski, siedlecki i lubelski. Policzna w ramach departamentu radomskiego weszła do powiatu kozienickiego.  Po utworzeniu w 1815 roku Królestwa Polskiego Policzna znalazła się w województwie sandomierskim, w powiecie kozienickim obwodu sandomierskiego. W 1827 roku w Policznie w 30 domach mieszkało 290 mieszkańców.
Policzna w okresie II Rzeczypospolitej
W tym czasie Policzna jako siedziba gminy składała się z Policzny Ukazowej, Policzny Poduchowej, Policzny B - kolonii i folwarku o tej samej nazwie, zajmowała obszar 4443 mórg i posiadała 1083 mieszkańców.




 Lata wojny i okupacji ( 1939 - 1945 )
10 września 1939 na terenie gminy miała miejsce potyczka Wojska Polskiego z Niemcami, w której zginął ppor. Jerzy Koszek. W styczniu 1940 w Policznie zaczął działać zorganizowany ruch oporu ( Z. Rafalski i W. Ogonek ). 12 czerwca 1944 miejscowe oddziały AK i BCh zorganizowały atak na administrowany przez Niemców majątek w Policznie. Policzna została wyzwolona przez wojska radzieckie 14 stycznia 1945 roku.

Maria z Tyzenhauzów hrabina Przeździecka w latach 80-tych XIX wieku ufundowała nowy kościół parafialny. Po zakończeniu jego budowy stary kościół rozebrano. Projektantem był pochodzący z Tyrolu inż. Jerzy Werner.

wtorek, 16 listopada 2010

Boguszówka

Boguszówka – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie kozienickim, w gminie Gniewoszów.

Współrzędne obiektu
51.455483° N
21.831208° E
 
Pierwszymi właścicielami wsi Boguszówka byli Boguszowie. Po Boguszach Boguszówką została własnością rodu Regowskich z Regowa. Po Regowskich właścicielem wsi byli Pękosławscy a potem Witowscy. W końcu XVIII wieku wieś należała do rodziny Wielopolskich ale zastawiona była niejakiemu Wodzickiemu. W końcu XIX wieku we wsi istniał folwark szlachecki. Obszary folwarczne zajmowały 617 mórg a ziemia chłopska zajmowała 338 mórg obszaru. W 1930 roku właścicielem folwarku w Boguszówce był Seweryn Plewiński. Ostatnimi dziedzicami dworku była rodzina Lewickich. W chwili obecnej jest on własnością prywatną. Na listę krajowego rejestru zabytków został wpisany w 1985 roku park dworski.
Obecnie, dwór znajduje się w rękach prywatnych. Jest zadbany i odremontowany, a z boku widać jakieś prace budowlane. Ciekawe co to będzie. komin już stoi.
 
Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi ze spisu poborowego powiatu radomskiego z 1508 roku. W tym czasie jej właścicielem był Jan Bogusz, wieś zwano wtedy Wolą Kowalową (Kowal-Wolya). Od imienia właściciela wsi z czasem zaczęto nazywać tą miejscowość Boguszową Wolą. Nazwa pochodzi od nazwy osobowej "Bogusz" i wyrażenia "Wola" oznaczającego czasowe zwolnienie od danin i powinności. W spisie poborowym powiatu radomskiego z 1569 roku wymienia się już miejscowość o nazwie Boguschowa Wolya. W tym czasie wieś należała do Jana Bogusza kasztelana zawichojskiego, syna Jana Bogusza. W 1593 Boguszówka należała do Bernarda Bogusza syna Jana Bogusza. Ród Boguszów herbu Półkozic był możnym rodem w XVI- wiecznej Polsce. Boguszowie pochodzili z okolic Wiślicy. Jeden z przedstawicieli tego rodu zapewne drogą małżeństwa, wszedł w posiadanie wsi o nazwie Wola Kowalska w powiecie radomskim. Wieś stała się dziedziczną wsią rodu Boguszów i z czasem zmieniła nazwę. Jan Bogusz, dziedzic wsi w połowie XVI wieku, został sekretarzem królewskim a od 1561 roku był podkomorzym lubelskim. Do tych godności z czasem doszły następne: kasztelana czechowskiego, kasztelana zawichojskiego. Oznacza to, że był senatorem Rzeczpospolitej.
Od 1571 roku był też starostą radomskim. W 1591 roku starostwo radomskie przekazał swemu synowi Bernardowi. Bernard Bogusz ożenił się z córką Mikołaja Kochanowskiego, Dorotą. Bernard Bogusz zmarł przedwcześnie w 1603 roku. Starostwo radomskie i ziemie dziedziczne Boguszów, w tym Boguszówka, przeszły na własność brata zmarłego, Krzysztofa Bogusza. Na Krzysztofie kończy się historia rodu Boguszów w tej okolicy w XVII wieku. Po Boguszach Boguszówką została własnością rodu Regowskich z Regowa. Po Regowskich właścicielem wsi byli Pękosławscy a potem Witowscy. W końcu XVIII wieku wieś należała do rodziny Wielopolskich ale zastawiona była niejakiemu Wodzickiemu. W 1827 roku miejscowość liczyła 18 domów i 166 mieszkańców. W 1847 roku stało tu już 32 domy. W końcu XIX wieku we wsi istniał folwark szlachecki. We wsi było 22 domy a mieszkało w niej 184 mieszkańców. Obszary folwarczne zajmowały 617 mórg a ziemia chłopska zajmowała 338 mórg obszaru. W 1930 roku właścicielem folwarku w Boguszówce był Seweryn Plewiński. W 1938 roku w Boguszówce stało 50 domów.

czwartek, 11 listopada 2010

Sarny

Sarny – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie ryckim, w gminie Ułęż. Zespół znajduje się w odległości ok. 2 km od drogi Warszawa – Lublin, przy jej odnodze prowadzącej przez Sarny do Ułęża. Usytuowany poza zabudowaniami, na północ od wsi, otoczony od wschodu i zachodu stawami hodowlanymi, od północy łąkami. Do dworu prowadzi nieutwardzona droga, obsadzona szpalerem topolowym. 


Współrzędne obiektu 
51°34'56.52"N
22°00'05.95"E


W XIX wieku w tej malowniczej okolicy powstał eklektyczny dwór, który wraz z pozostałością parku i stawem tworzy piękną całość. Pałac jest parterowy na planie prostokąta. Wieńczą go wieżyczki. Obecnie znajduje się w rękach prywatnych. Obecnie w skład zespołu wchodzą: rządcówka ( dom mieszkalny ) oraz obora. Oba budynki murowane pochodzące z ok. 1935 r ukryte są w wysokiej roślinności, podobnie jak dwie murowane piwnice. W pobliżu dworu, na płn-zach znajdują się współczesne budynki gospodarcze. 


Pierwsze wzmianki o Sarnach pochodzą z 1564 roku, gdy wieś należała do starostwa Stężyckiego. Brak jest jednak informacji o istnieniu w tym okresie dworu. Możemy natomiast przypuszczać że istniał już w XVII po wydzieleniu z dóbr królewskich. Pierwszymi znanymi właścicielami Sarn byli w 1673 roku Korzeniowscy. W XVIII wieku dobra sarnackie związane były z rodziną Dąbrowskich. W 1819 roku Adam Dąbrowski oraz jego siostry Anna Papiewska i Eleonora Smudianowa sprzedają Sarny Michałowi Dobrzyńskiemu. Prawdopodobnie Dobrzyńskiemu i jego dwóm synom możemy przypisać powstanie dworu w kształcie zbliżonym do obecnego. Zapewne wraz z dworem powstał zachowany w znikomej formie otaczający budynek park. Wydaje się, że późniejsi właściciele tj. Tomasz Krajewski – 1856 r , Julian i Eleonora Czachowscy – 1858 r niewiele nowego wnieśli. Dopiero nabycie majątku na publicznej licytacji w 1868 roku przez Krzeczkowskiego, wprowadziło pewne zmiany. Z nim możemy wiązać rozwój hodowli ryb w Sarnach, rozbudowanie dworu oraz części folwarcznej usytuowanej w znacznej mierze na wschód od dworu. Po śmierci Krzeczkowskiego dobra przekazano na Fundusz Stypendialny jego imienia. W dworze do II wojny światowej mieściła się szkoła podstawowa. W czasie II wojny światowej we dworze kwaterowali niemieccy oficerowie. W 1946 roku majątek przejęty został przez Skarb Państwa i oddany w użytkowanie Nadleśnictwu Puławy( biuro Nadleśnictwa Sarny i mieszkania służbowe dla rodzin).

Niewątpliwie centrum kompozycji stanowi, usytuowany na lekkim wzniesieniu dwór, w bezpośrednim otoczeniu którego brak jest roślinności. Pierwotnie poprzedzany od północy owalnym podjazdem od południa warzywnikiem, obecnie eksponuje się w naturalnie ukształtowanym otoczeniu. Dopiero w pewnym oddaleniu czyli wzdłuż granic założenia widać ślady świadomej kompozycji zieleni tj. obsadzenia drzewami wśród których zdecydowanie dominują topole. Otulinę zespołu tworzą stawy i łąka.

Zachowane budynki z lat 30-tych XX wieku nie tworzą powiązań widokowych, czytelną jest natomiast oś widokowa biegnąca ze wschodu na zachód, w stronę dawnych zabudowań folwarcznych, z których ocalała stodoła. Dwory stanowiły dawniej centra kultury ziemiańskiej i mieszczańskiej.

Klasycystyczny obiekt z drzewostanem jest przykładem budownictwa dworskiego na Lubelszczyźnie. Wpisany do rejestru zabytków w 1985 r. Położony wśród stawów kilka kilometrów od Ułęża. Budynek murowany, parterowy wzniesiony na planie prostokąta. Na narożach budynku dwie piętrowe wieżyczki. W jednej z sal dworskich zachował się ozdobny piec kaflowy. Po II wojnie światowej zamieszkiwany przez trzy chłopskie rodziny. Od kilku lat opuszczony, niszczał. W lipcu 1996 r dwór przeszedł w prywatne ręce.

tekst pochodzi ze strony: http://www.dwory.cal.pl